نوع المستند : علمی - پژوهشی
المؤلفون
1 دانشیار گروه زبان و ادبیات عربی، دانشگاه علامه طباطبائی، دانشکده ادبیات فارسی و زبانهای خارجی، ایران، تهران
2 کارشناسی ارشد زبان و ادبیات عربی، دانشگاه علامه طباطبائی، دانشکده ادبیات فارسی و زبانهای خارجی، ایران، تهران
المستخلص
تبتعد اللّغة العربیّة عن اللّغة الفصحی المعیاریّة یومًا بعد یوم متأثرة باللّغات الأجنبیة، منها الإنجیلزیة. بما أنّ اللّغة الإنجلیزیة تستند إلی السهولة فتأثّرت اللّغة العربیّة كذلك من هذه المیزة. فشهدت اللّغة العربیّة دخول الأسالیب الجدیدة متأثّرة بالترجمة الحرفیة من اللّغات الأجنبیة إلی العربیّة. یتأثّر الأدب من الأسالیب المستعملة في اللّغة الإعلامیة، ویمكن تتبّع هذه الأسالیب في الروایات والقصص. وعلی هذا الأساس ننقسم الأدباء إلی قسمین: القسم الأوّل یعتمد علی اللّغة العربیّة الفصحی القدیمة والقسم الثّاني یتأثّر من اللّغة المعاصرة. أمّا بالنّسبة إلی طه حسین الذي هو من الروائیین المبرزین ومن رواد الروائين العرب فیمكن القول إن نمطه الكتابي كان یعتمد اللّغة العربیّة الفصحی. وأما محمود شقیر وهو من المؤلفین المعاصرین والذي كان مرشحًا لجائزة البوكر العربیّة في عام ۲۰۱۵م فیتمیز هذا باستعماله المعاصرة ویمیل في الكتابة نحو السهولة. من هذا المنطلق نهدف في هذا المقال إلی معالجة قصص طه حسین ومحمود شقیر وروایاتهما بنمطي التحلیلي والاستقرائی للتعرف علی اللّغة المعاصرة وأسالیبها. ومن أهم ما حقّقه البحث هو أن محمود شقیر استفاد من الأسالیب الجدیدة التي تعد من معطیات تطور اللّغة. ولكنه استفاد من بعض الأسالیب الخاطئة وبعض التراكيب المستوردة من اللغات الأجنبية أیضًا، وكان من الأفضل أن یحذر منها ویستبدلها بالتراكیب العربیّة. فمن الجدیر أن یراقب المصححون لغة المؤلفین والمترجمین للحفاظ علی اللّغة. فلا بدّ من حمایة التراث العربي وقواعد اللّغة، لأن اللّغة شیئًا فشیئًا تنهدم وفي إثرها تنهدم الحضارة انهدامًا وهو من مقاصد العولمة.
الكلمات الرئيسية
عنوان المقالة [Persian]
تغییر زبان عربی مقایسهای بین زبان معیار طه حسین و زبان معاصر محمود شقیر
المؤلفون [Persian]
- زهره قرباني مادواني 1
- ریحانه علوی طبائی 2
1 دانشیار گروه زبان و ادبیات عربی، دانشگاه علامه طباطبائی، دانشکده ادبیات فارسی و زبانهای خارجی، ایران، تهران
2 کارشناسی ارشد زبان و ادبیات عربی، دانشگاه علامه طباطبائی، دانشکده ادبیات فارسی و زبانهای خارجی، ایران، تهران
المستخلص [Persian]
روزبهروز زبان عربی از زبان معیار فصیح خود فاصله میگیرد. این فاصله متأثر از زبان بیگانه است؛ چراكه زبان انگلیسی بر پایۀ سادگی است و زبان عربی نیز قدم در سادهگراییِ زبان گذاشت و اسلوبهای جدید در زبان عربی معاصر پیدا شد. این پدیده تأثیرِ ترجمۀ لغتبهلغت زبانهای خارجی به زبان عربی بود. ادبیات نیز از این اسلوبهایی که در زبان رسانهها استفاده میشد تأثیر پذیرفت، به طوری که میتوانیم این اسلوبها را در رمانها و داستانها ببینیم. بر این اساس ادبا را میتوانیم به دو دسته تقسیم کنیم: دستهی اول که به زبان عربی فصیح قدیم پایبند، و دستۀ دوم که تحت تأثیر زبان معاصر هستند. درخصوص طه حسین، وی از جمله داستاننویسان برجسته و از پیشگامان داستاننویسان جهان عرب بوده و اسلوب نوشتاری او طبق زبان معیار (فصیح) بوده است. و محمود شقیر از نویسندگان معاصر و نامزد جایزۀ «بوكر عربی» در سال ۲۰۱۵میلادی است و او نیز پایبند به زبان معیار معاصر است و در شیوۀ نوشتاریاش به سادهگرایی گرایش دارد. در این مقاله قصد داریم تا با روش تحلیلی و استقرایی رمانها و داستانهای طه حسین و محمود شقیر را بررسی كنیم تا زبان معاصر و اسلوبهایش را بشناسیم. پس از بررسی به این نتیجه دست یافتیم، محمود شقیر برخی اسلوبهای جدیدی را به کار برده است كه از دستاوردهای زبان معاصر به شمار میآید و از برخی اسلوبهای نادرست و بعضی اسلوبها و تركیبهای وارداتی زبان بیگانه نیز استفاده كرده است كه بهتر بود از آنها پرهیز میشد و از ترکیبهای عربی استفاده میکرد. شایسته است ناظرین زبان كنار هریک از مترجمها و نویسندگان باشند تا با نظارت خود از آسیب به زبان جلوگیری كنند. ضروری است که از میراث عرب و قواعد زبان عربی حمایت شود؛ چراکه زبان كمكم نابود خواهد شد و در پی آن تمدن و فرهنگ آن ملت نیز از بین خواهد رفت. همان طور که میدانیم نابودی زبان یکی از اهداف جهانیسازی است.
الكلمات الرئيسية [Persian]
- زبان معیار
- زبان معاصر
- رمان
- طه حسین
- محمود شقیر