نوع المستند : علمی - پژوهشی
المؤلفون
1 استاذ مساعد فی فرع اللغة العربیة و آدابها بجامعۀ يزد
2 أستاذ مشارک قسم اللغة العربية وآدابها کلية اللغات الأجنبية بجامعة يزد
3 استاذ مشارک فی فرع الفقه و مبادی القانون الاسلامی بجامعة میبد
المستخلص
لا تتشكل الاستعارات القرآنية دائمًا في "الاسم الجامد أو الفعل" ، لكن قد یشاهد أنّ هذا الشبه للفعل أی "اسم الفاعل" یصبح مجالا مناسبا لحدوث هذه الظاهرة اللغوية. الكثير من علماء البلاغة والقرآن قد اعتبروا هذا النوع من الاستعارة، من حیث الطرفین جزءا من الاستعارات المفردة، وأمّا بالنسبة لجامعها، فقد التزم الکثیر منهم الصمت أو تمت موافقتهم علی کون الجامع لها مفردا غیر أنّ الأرکان لهذ النوع من الاستعارة تتجلّی بشکل آخر فی الآی القرآنیة. يهدف هذا البحث بناء علی المنهج الوصفي التحليلي إلی ذكر وجهات نظر المفكرين في مجال البلاغة فيما يتعلق بتقسيمات الاستعارة و یسعی هذا البحث معتمدا علی مبادئ نظریة السیاق اللغوی إلی تقدیم قراءة نقدیة عن أرکان الاستعارة فی اسم الفاعل و تبیین تأثیر هذه القراءة علی التصویر و الترجمة للآیات. تظهر نتائج البحث أن الإمكانيات الفعلیة لاسم الفاعل في تبادل المعنى مع الكلمات المصاحبة قد أهملها علماء القرآن، وبینما ذهبوا إلی انفراد طرفی الاستعارة و جامعها إلا أنّ باحثی هذا المقال وصلوا إلی أنّ الأركان الثلاثة لاستعارة التبعية فی اسم الفاعل تتمثل فی هیئة متشکلة من عدة أجزاء، وقد أدى عدم الاهتمام بمثل هذه القضية المهمة أحیانا إلى تقدیم تصاویر ناقصة من الآیات القرآنیة أو إلی قيام المترجمين بتقديم ترجمة غير مكتملة لها.
الكلمات الرئيسية
عنوان المقالة [Persian]
نویافته‌هایی در باب ارکان استعاره و تاثیر آن در تصویرگری و ترجمۀ آیات قرآن (مطالعۀ موردی: استعاره در اسم فاعل)
المؤلفون [Persian]
- Behnam Farsi 1
- Vesal Meymandi 2
- Abbas Kalantari Khalilabad 3
1 Yazd University
2 Yazd University
3 Yazd University
المستخلص [Persian]
استعاره‌های قرآنی همیشه در «اسم جامد یا فعل» شکل نمی‌گیرند، بلکه گاهی مشاهده می‌شود که شبه‌فعل «اسم فاعل» بستر مناسبی برای رخداد این پدیده‌ی زبانی در نظر گرفته شده‌است. بسیاری از دانشمندان بلاغت و قرآن‌پژوهان، این نوع از استعاره را از لحاظ طرفین در زمره‌ی استعاره‌های مفرد به‌شمار آورده و در مورد جامع آن نیز یا سکوت‌کرده یا حکم به مفرد‌بودن آن داده‌اند. اما به‌نظر می-رسد ارکان این نوع از استعاره به شکل دیگری در آیات قرآن نمود یافته باشد. این پژوهش بر آن است تا با استفاده از روش توصیفی-تحلیلی آراء دانشمندان حوزه‌ی بلاغت در خصوص تقسیم-بندی‌های استعاره در اسم فاعل را بررسی نموده و با تکیه بر مبانی نظریه بافت درون‌زبانی خوانشی انتقادی از ارکان استعاره در اسم فاعل ارائه دهد و تأثیر آن را بر تصویرگری و ترجمه‌ی آیات نشان-دهد. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که ظرفیت‌های فعلیِ موجود در اسم فاعل در داد و ستد معنایی با واژگان همنشین از نگاه دانشمندان علوم قرآنی مغفول‌مانده و همگی طرفین استعاره و نیز جامع در این‌گونه از استعاره را مفرد در نظر گرفته‌اند؛ در حالی‌که به نظر می‌رسد هر سه رکن استعاره‌ی تبعیه در اسم فاعل، مرکب است و عدم توجه به چنین مسأله‌ی مهمی در پاره‌ای از موارد تصاویری ناقص از آیات قرآن ارائه داده یا اینکه منجر به ارائه ترجمه ای نارسا شده است.
الكلمات الرئيسية [Persian]
- اسم فاعل
- جامع استعاره
- ترجمه‌ی استعاره
- محور همنشینی
- محور جانشینی
)