تهران، خیابان ولی عصر(عج)، خیابان توانیر، محله نظامی گنجوی، کوچه هفت پیکر(8)، خیابان نظامی گنجوی، پلاک33، موسسه آموزش عالی بیمه اکو دانشگاه علامه طباطبایی، طبقه6، اتاق 607، انجمن ایرانی زبان وادبیات عربی، کدپستی: 1434863111

نویسندگان

چکیده

چنان که ادبیات، موضوع نقد قرار می‌گیرد خود نقد را نیز باید بررسی و ارزیابی کرد و درستی رویکردها و شیوه‌های آن را در میزان عقل و تجربه سنجید. نقد بدین معنا «نقد نقد» نامیده می شود و در حیطة نقد ادبی از ارزش قابل توجهی برخوردار است.


شیوه تحلیل روان‌شناسی که به تفسیر روان انسان می‌پردازد به زمینه‌های مختلفی از جمله ادبیات وارد شده و در نقد ادبی اهمیت فراوان یافته است. دکتر احسان عباس ناقد برجسته دنیای عرب آشکارا شیوه نقد روان‌شناسی را، درکنار  دیگر شیوه های نقد ادبی مانند شیوه تاریخی، مارکسیستی، فرمالیستی و مکاتب مرتبط با آن همچون ساختارگرایی و مابعد ساختارگرایی، در نقد آثار ادبی به کار می‌گیرد. وی در نقد روان‌شناختی خود به بررسی روند آفرینش ادبیات می­پردازد و در خلال بررسی روان‌شناختی عمل ادبی، روحیات و تحولات روانی نویسنده را نیز بررسی می‌کند و از مطالعه واکنش‌های مخاطبان در عمل ادبی هم غافل نمی‌شود ودر این زمینه از نظریات فروید، یونگ و مودبودکین تأثیر می‌پذیرد ولی در تطبیق نظریات علمی آنها بر ادبیات پا از حد فراتر نگذاشته و به تأثیرپذیری صرف متهم نمی‌شود تا جایی که می‌توان گفت وی به مکتب روان‌شناختی مشخصی منتسب نیست بلکه با تأثیر پذیری سازنده از نظریه‌پردازان مشهور، برای خود شیوه منحصر به فردی برگزیده است.

کلیدواژه‌ها

-        ابوشاور، رشاد، «مقابلة مع الدکتور احسان عباس»، شؤون عربیّة، ع 19-20، 1982م
-        بکار، توفیق، دراسات فی النقد الادبی الحدیث، تونس: التعاضدیة العمالیة، 1988م.
-        زکی، احمد کمال، النقد الادبی الحدیث، اصوله و اتجاهاته، القاهرة: الهیئة المصریة العامه، 1972م.
-        السعافین، ابراهیم، احسان عباس، ناقد بلاضفاف، عمان؛ دارالشروق، 2002م.
-        ________، فی محراب المعرفة: دراسات مهدّاة الی احسان عباس، بیروت، دار صادر، 1997م.
-        السیّد، غسان، «الاتجاه النفسی فی النقد الادبی المعاصر»، المعرفة، ع 376- 378، 1995م.
-        شاکر، عبدالحمید، «الدراسات النفسیّة و الادب»، عالم الفکر، ع 3، 1995م.
-        عباس، احسان، «الاحلام فی الغلواء»، الرسالة، ع 54، 1956م.
-        ______، بدرشاکر السیاب: دراسة فی حیاته و شعره، بیروت، دارالثقافة، 1983م.
-        _______، غربة الراعی: سیرة ذاتیة، عمان، دارالشروق، 1996م.
-        _______، فن‌الشعر، الطبعة الثانیّة، بیروت، داربیروت، 1959.
-        _______، من الذی سرق النار: خطرات فی النقد و الادب، جمع و تقدیم وداد القاضی، بیروت، المؤسسة العربیّة للدراسات، 1980م.
-        _______، «نازک‌الملائکه و التجدید»، الثقافة القاهریّة، ع 723، 1952م.
-        عباس، عبدالحلیم عباس، احسان عباس بین التراث و النقد الادبی، عمان، وزارة الثقافة، 2002م.
-        فیدوح، عبدالقادر، الاتجاه النفسی فی نقد الشعر العربی، دمشق، اتحادالکتاب، 1992م.
-    ولک، رنه و وارن، اوستن، نظریةالادب، ترجمه محیی‌الدین صبحی، مراجعة حسام‌الخطیب، الکویت، المجلس الاعلی لرعایة الفنون و الاداب و العلوم الاجتماعیّة، 1972م.
-    هایمن، استانلی، النقد الادبی و مدارسه الحدیثة (THE ARMED VISION)، ترجمه احسان عباس و محمد یوسف نجم؛ جلد اول، بیروت، دارالثقافة، 1958م.