مجلة الجمعية الإيرانية للغة العربية وآدابها، فصلية علمية محکمة

تطور اللّغة العربية بين لغة طه حسين المعيارية ولغة محمود شقير المعاصرة

زهره قرباني مادواني؛ ریحانه علوی طبائی

المجلد 19، العدد 69 ، مارس 2024، ، الصفحة 25-52

https://doi.org/10.22034/iaall.2023.379882.2752

المستخلص

تبتعد اللّغة العربیّة عن اللّغة الفصحی المعیاریّة یومًا بعد یوم متأثرة باللّغات الأجنبیة، منها الإنجیلزیة. بما أنّ اللّغة الإنجلیزیة تستند إلی السهولة فتأثّرت اللّغة العربیّة كذلك من هذه المیزة. فشهدت اللّغة العربیّة دخول الأسالیب الجدیدة متأثّرة بالترجمة الحرفیة من اللّغات الأجنبیة إلی العربیّة. یتأثّر الأدب من الأسالیب المستعملة ... أكثر تبتعد اللّغة العربیّة عن اللّغة الفصحی المعیاریّة یومًا بعد یوم متأثرة باللّغات الأجنبیة، منها الإنجیلزیة. بما أنّ اللّغة الإنجلیزیة تستند إلی السهولة فتأثّرت اللّغة العربیّة كذلك من هذه المیزة. فشهدت اللّغة العربیّة دخول الأسالیب الجدیدة متأثّرة بالترجمة الحرفیة من اللّغات الأجنبیة إلی العربیّة. یتأثّر الأدب من الأسالیب المستعملة في اللّغة الإعلامیة، ویمكن تتبّع هذه الأسالیب في الروایات والقصص. وعلی هذا الأساس ننقسم الأدباء إلی قسمین: القسم الأوّل یعتمد علی اللّغة العربیّة الفصحی القدیمة والقسم الثّاني یتأثّر من اللّغة المعاصرة. أمّا بالنّسبة إلی طه حسین الذي هو من الروائیین المبرزین ومن رواد الروائين العرب فیمكن القول إن نمطه الكتابي كان یعتمد اللّغة العربیّة الفصحی. وأما محمود شقیر وهو من المؤلفین المعاصرین والذي كان مرشحًا لجائزة البوكر العربیّة في عام ۲۰۱۵م فیتمیز هذا باستعماله المعاصرة ویمیل في الكتابة نحو السهولة. من هذا المنطلق نهدف في هذا المقال إلی معالجة قصص طه حسین ومحمود شقیر وروایاتهما بنمطي التحلیلي والاستقرائی للتعرف علی اللّغة المعاصرة وأسالیبها. ومن أهم ما حقّقه البحث هو أن محمود شقیر استفاد من الأسالیب الجدیدة التي تعد من معطیات تطور اللّغة. ولكنه استفاد من بعض الأسالیب الخاطئة وبعض التراكيب المستوردة من اللغات الأجنبية أیضًا، وكان من الأفضل أن یحذر منها ویستبدلها بالتراكیب العربیّة. فمن الجدیر أن یراقب المصححون لغة المؤلفین والمترجمین للحفاظ علی اللّغة. فلا بدّ من حمایة التراث العربي وقواعد اللّغة، لأن اللّغة شیئًا فشیئًا تنهدم وفي إثرها تنهدم الحضارة انهدامًا وهو من مقاصد العولمة.

بررسی موضوع «واقع‌گرایی» در زندگینامه خودنوشتِ «الأيام» بر مبنای نظريه "ژرژ مای"

مصطفي مهدوي آرا

المجلد 17، العدد 61 ، يناير 2022، ، الصفحة 117-136

المستخلص

«الأیام» زندگینامه خودنوشت طه حسین، ادیب معاصر مصری است که در آن خاطرات دوران کودکی و نوجوانی خویش را روایت کرده است. واقعگرایی یا به عبارتی، گزارش عینی و واقعی رویدادها، یکی از مباحث مهم و دشوار در نگارش زندگینامه‌های خودنوشت است؛ "ژرژ مای" ناقد فرانسوی تلاش نموده است در کتاب خود «خود زندگینامهنویسی» ماهیت، ابعاد ... أكثر «الأیام» زندگینامه خودنوشت طه حسین، ادیب معاصر مصری است که در آن خاطرات دوران کودکی و نوجوانی خویش را روایت کرده است. واقعگرایی یا به عبارتی، گزارش عینی و واقعی رویدادها، یکی از مباحث مهم و دشوار در نگارش زندگینامه‌های خودنوشت است؛ "ژرژ مای" ناقد فرانسوی تلاش نموده است در کتاب خود «خود زندگینامهنویسی» ماهیت، ابعاد و مرزهای این نوع ادبی را مشخص نماید و مسائلی همچون انگیزه نویسنده از نوشتن زندگینامه و چگونگی فرایند نگارش آن را واکاوی نماید، تبیین این دو موضوع در زندگینامههای خودنوشت میتواند تا حدود زیادی میزان واقعگرایی نویسنده را در ثبت واقعیتهای تاریخی مشخص نماید. این جستار بر آن است تا با روش توصیفی – تحلیلی، و با تکیه بر چارچوبی که"ژرژ مای" برای زندگینامههای خودنوشت تعیین کرده است، واقعیت‌های «الأیام»، شامل تصاویری که طه حسین از کودکی خود و شخصیت‌های دیگر ارائه کرده وچگونگی پرداختن به حوادثی که اتفاق افتاده، موردبررسی قرار دهد و میزان پایبندی نویسنده را در بیان واقعیتها، تبیین کند. نتایج حاصل از این تحقیق نشان می‌دهد گزارش طه حسین از شخصیتها و واقعیتهای تاریخی «الأيام» متأثر از انگیزة وی و شیوة پرداخت خاطرات گذشته بوده است. در عین حال ارزش ادبی این اثر نه به انعکاس واقعیتهای تاریخی بلکه واقعیتهای ذهنی نویسنده است که وی را در برابر گذشته به انفعال وا داشته است.

مجلة الجمعية الإيرانية للغة العربية وآدابها، فصلية علمية محکمة

المقالات الجاهزة للنشر

العدد الحالي

المجلد 19 (2023)

المجلد 18 (2022)

المجلد 17 (2021)

المجلد 16 (2020)

المجلد 15 (2019)

المجلد 14 (2018)

المجلد 13 (1438)

المجلد 12 (1437)

المجلد 11 (1436)

المجلد 10 (1435)

المجلد 9 (1434)

المجلد 8 (1433)

المجلد 7 (1432)

المجلد 6 (1431)

المجلد 5 (1430)

المجلد 4 (1429)

المجلد 3 (1428)

المجلد 2 (1427)

المجلد 1 (1426)

الكلمات الرئيسية = طه حسين

تطور اللّغة العربية بين لغة طه حسين المعيارية ولغة محمود شقير المعاصرة

المستخلص

بررسی موضوع «واقع‌گرایی» در زندگینامه خودنوشتِ «الأيام» بر مبنای نظريه "ژرژ مای"

المستخلص