نوع المستند : علمی - پژوهشی
المؤلفون
1 أستاذ في قسم اللغة العربیة وآدابها بجامعة علامة الطباطبائي، کلیة الآداب و اللغات الأجنبیة، طهران
2 أستاذة مساعدة في قسم اللغة العربیة وآدابها بجامعة إیلام،کلیة الآداب و اللغات الأجنبیة، إیلام
المستخلص
الفانتازیا هي الأدب الذي یکتشف الواقع من أعماق ما هو غیر واقع وتُعتَبَر من المصطلحات النقدیة الجدیدة فتُطلَق علی تجاوز الواقع إلی اللاواقع والمنطق إلی اللامنطق. یصف مصطلح الفانتازیا الکتب والآثار التی تجعل الحوادث المستحیلة والعجیبة ممکنة ومصدّقة. يعدّ منطق السّرد الخاص، وأصل الوعي الذاتي، وأصل الجانب اللغوي، وأصل التوغّل، وأساليب التخيّل، والأسلوب الحرّ، وعدم التكهّن، والمفاجئة، والنهاية المفتوحة، وتفتيت البنى، والتلاعب اللغوي، وخلق ظروف اللعبة من أهم میزات الفانتازیا في الروایة. فقد يدرس هذا البحث العلاقة بين الفانتازيا في رواية "فرانكشتاين في بغداد" لأحمد سعداوي والأحداث الرهیبة في العراق، معتمداً على أسلوب وصفي – تحليلي، مستخرجاً عناصر الفانتازیا أولّاً ومن ثمّ تطيبقها علی الروایة. ويهدف إلى إبراز ملامح وأبعاد العجائبية وتبيين العلاقة بين الفانتازیا في روایة فرانکشتاین والأحداث في حرب العراق. ومن نتائج البحث هو أنّ الکاتب في هذه الروایة قد دخل وادي الفانتازيا بشكل كامل، بسبب أهمية الأهوال العنيفة (المجازر الجماعية والمفخّخات لقتل العراقيين) والخوف من ذهول القارئ أمام تقنية الفانتازيا وعدم الوصول إلى غاية ومراد الكاتب، نجده يلجأ قليلاً إلى تقنيات اللاوعي واللاشعور كحديث النفس والنجوى والأحلام والرؤى وقد تصل أحياناً لدرجة يصعب تحديدها أو تمسي مستحيلة، ونرى أنّ حقيقة الواقع تجعل من الكاتب أن يورّط القارئ في أحداث غريبة وفضاءات عجيبة وبوعي تامّ يعبّر عن هواجسه ودواخله عبر هذا السرد، لذا يروي القصة بخطة مدروسة من قبل ويستخدم التقنيات الحديثة والفانتازيا ويكتفي بخلق شخصية غير واقعية.
الكلمات الرئيسية
عنوان المقالة [Persian]
بررسی ارتباط بین فرا واقع گرایی در رمان "فرانکشتاین در بغداد" و حوادث هولناک عراق
المؤلفون [Persian]
- رضا ناظمیان 1
- یسرا شادمان 2
1 استاد گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه علامه طباطبایی، دانشکده ادبیات و زبانهای خارجی، تهران
2 استادیار گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه ایلام، دانشکده ادبیات و زبانهای خارجی، ایلام
المستخلص [Persian]
فراواقع گرایی، ادبیاتی است که واقعیت را در اعماق امور غیر واقعی جستجو میکند. این واژه یکی از اصطلاحات انتقادی جدید است و به فراتر رفتن از مرز واقعیت ومنطق به دنياي غیر واقعی و غیر منطقی اشاره دارد. فراواقع گرایی اصطلاحی گسترده است که به توصیف کتابها و بناهای تاریخی که حوادث غیرممکن و عجیب را ممکن و باورپذیر میکند؛ میپردازد. از جمله ویژگیهای فراواقع گرایی در رمان میتوان به منطق خاص روایت، منشأ خودآگاهی، اصل جنبه زبانی، منشأ نفوذ، روشهای تخیل، سبک آزاد، و وحدت موضوعی و انسجام و ناگهانی بودن و پایان باز، و تکه تکه شدن ساختارها (ساختارشکنی)، بازی زبانی، ایجاد شرایط بازی و ... اشاره کرد. احمد سعداوی رمان نویس و شاعر و نویسنده و فیملنامه نویس عراقی است، که رمان "فرانکنشتاین در بغداد" رکه برنده جایزه بوکر عرب در سال 2019 شد را نوشته است. در این رمان دیده میشود که نویسنده به دلیل اهمیت وحشتهای خشونت آمیز (قتل عامهای عراقیها) و ترس از مات و مبهوت شدن خواننده در ارتباط با فراواقع عگرایی و نرسیدن مخاطب به هدف و مراد نویسنده به تکنیکهای ناخودآگاه مانند گفتگو با خود، نجوا و رویا و خیال متوسل شده است به گونهای که احیانا به حدی رسیده است که تشخیص آن سخت و تا حدی ناممکن شده است. ومیبینیم که حقیقت واقع نویسنده را وادار میکند تا خواننده را در اتفاقات عجیب و فضاهای عجیب و غریب غرق نماید سپس با آگاهی کامل و از طریق روایت درونیات و وسوسههایش را بیان میکند، بنابراین او داستان را با طرحی کاملاً بررسی شده از قبل روایت میکند و از تکنیکهای مدرن و فراواقع گرایی استفاده می کند و به خلق شخصیت غیر واقعی یا همان فرانکشتاین بسنده مینماید.
الكلمات الرئيسية [Persian]
- رمان عرب معاصر
- فراواقع گرایی
- احمد سعداوی
- فرانکنشتاین در بغداد
)