نوع المستند : علمی - پژوهشی

المؤلف

• محمدحسن امرائي

استادیار گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه ولایت

المستخلص

إنّ الدّراسـة الأسـلوبية منـهج من المناهج اللغوية الحـديثة التي ظهـرت جراء التطـورات اللّسـانية التي عرفتها القـرون الأخيرة. وهي استراتيجية لاكتساب القوة على إنتاج المعنى الذي يفجر طاقة اللغة ويضع عناصرها في مواقع جمالية ﻣﻨﺰﺍﺣﺔ ﻋﻦ ﺍﳌﻌﻴﺎﺭ ﺍﻟﻠﻐﻮي تخلق سمات أسلوبية ودلالية قيمة للنص. فالأسلوبية هي في الأصل دراسة لغوية تعتمد على تحليل الظواهر اللغوية وبنية النص وفقًا لمستويات مألوفة. في السياق ذاته، هناك نصوص أدبية ملتزمة أُنشدت في حب أهل البيت ولا سیما الإمام علي (ع) ومنها غديرية أبي تمام الطائي في مدح الإمام علي (ع) وتفضیله في الخلافة والولاية؛ فمن هذا المنطلق، تناولنا هذه القصيدة الغديرية بكليتها معتمدين على المنهج الأسلوبي، بما فیه من المستويات الفكرية والصوتية والنحوية والبلاغية، بغية الكشف عن جمال أسلوب الشاعر في التعبير عن أفكاره تجاه الإمام علي (ع) وتفضيله على الآخرين في واقعة الغدير. تشير نتائج البحث إلى هيمنة الأصوات المجهورة على المهموسة، بسبب رغبة الشاعر في الإجهار بغضبه وتفجير آلامه ومعاناته؛ بحيث اصطبغت موسيقاه بصبغة صوتية جهورية عميقة. وقادت عاطفة الشاعر الجياشة إلى استخدام الجملات الفعلية أكثر من الجملات الاسمية بشكل عام، حيث أضفت عليها لونًا من الحركية والديناميكية. وألقت الأسالیب الخبرية ظلالها علی القصيدة؛ إذ إنّ الشاعر أراد أن يخبر عن قضية هامة وهي إثبات الخلافة لعلي بن أبي طالب (ع) وما ﻭﻗﻊ ﺑﺄﻫﻞ بيته ﻓﻲ الغدير وﻛﺮﺑﻼء؛ إذن فمال الأكثر إلى الأفعال الماضية المرتبطة بسياق الخطاب السردي في الغديرية.

الكلمات الرئيسية

• الأسلوبیة
• الشعر العربي
• أبوتمام الطائي
• الغديرية
• الإمام علي (ع)

عنوان المقالة [Persian]

قدرت تولید معنا و تراوشات معنایی اعتقادی در غدیریه أبو تمام الطایی (رویکردی سبکی ساختاری)

المؤلف [Persian]

• محمدحسن امرائی

استادیار گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه ولایت

المستخلص [Persian]

مطالعه سبک‌شناختی یکی از روشهای زبانی مدرن است که در نتیجه تحولات زبانی قرن‌های اخیر پدیدار شد. این یک استراتژی برای به دست آوردن قدرت تولید معنایی است که انرژی زبان را منفجر می کند و عناصر آن را در موقعیت‌های زیباشناختی خارج از فرم معيار زبان قرار می‌دهد که منجر به ویژگی‌های ارزشمند سبکی و معنایی متن مي‌شود. سبک‌شناسی در اصل یک مطالعه زبانی مبتنی بر تجزیه و تحلیل پدیده‌های زبانی و ساختار متن، با توجه به سطوح زباني معمول است. در همین زمینه، قصايد ادبی متعهدی وجود دارد که در عشق به اهل بیت، به ویژه امام علی (ع) سروده شده است، از آن جمله، می‌توان به غديريه ابی تمام طائی در مدح امام علی (ع) و تفضیل او در خلافت و ولایت اشاره کرد؛ از این منظر، ما با تکیه بر رویکرد سبکی، مبتني بر سطوح مختلف فکری، آوایی، دستوری و بلاغی، به بررسي این غديريه پرداخته‌ایم تا زیبایی سبک شاعر در بیان افکار خود نسبت به امام علی (ع) و ترجیح او بر دیگران در واقعه غدیر بيشتر آشکار شود. نتایج تحقیق حاکی از تسلط صداهای بلند بر زمزمه‌ها، به دلیل تمایل شاعر برای ابراز خشم و انفجار درد و رنج او است. به طوری که موسیقی كلام او لحنی بلند و عمیق وكشيده به‌خود گرفته است. اشتیاق پرشور شاعر، او را بر آن داشت تا از جملات فعلیه بیشتر از جملات اسميه به طور کلی استفاده کند و به آنها رنگ حرکت و پویایی ببخشد. روشهای روایی و خبري بر قصیده سایه افکنده است؛ زیرا شاعر می‌خواهد از مسأله‌اي مهم که تأیید خلافت برای علی بن ابی طالب (ع) است خبر بدهد؛ و نيز آنچه را كه بر خانواده‌اش در حادثه غدیر و کربلا گذشت، روايت كند؛ بنابراین، بیشتر به افعال ماضی در ارتباط با زمینه روایی گفتمان در غدیریه تمايل نشان داده است.

الكلمات الرئيسية [Persian]

• سبک‌شناسی
• شعر عربی
• ابوتمام الطائی
• غدیریه
• امام علی علیه السلام