سيد فضل الله ميرقادری؛ اعظم صادقیان نژاد
المستخلص
حین قراءتنا النصوص الشعریة القدیمة نشعر بأننا نقرأ قصّة أو حكایة لها بدایة ونهایة وقعت حوادثها في مكان وزمان معیَن. لقد أتت دراسة السّرد وعناصره المتعدّدة منذ قرن لتعالج الإنتاجات الأدبیة من منظار النّقد السّردي، هذا النوع من النقد له أهمیّة ملفتة، لأنه یفتح آفاقا جدیدة بالنّسبة إلی ما نقرأ من القصائد في العصور الماضیّة. تُعدُّ ...
أكثر
حین قراءتنا النصوص الشعریة القدیمة نشعر بأننا نقرأ قصّة أو حكایة لها بدایة ونهایة وقعت حوادثها في مكان وزمان معیَن. لقد أتت دراسة السّرد وعناصره المتعدّدة منذ قرن لتعالج الإنتاجات الأدبیة من منظار النّقد السّردي، هذا النوع من النقد له أهمیّة ملفتة، لأنه یفتح آفاقا جدیدة بالنّسبة إلی ما نقرأ من القصائد في العصور الماضیّة. تُعدُّ الدراسة السردیة لوناً من ألوان النقد الأدبي في البنیة النثریة والشعریة كأداة أساسیة لمعرفة بناء تلك النصوص بشكل أفضل. تهدف هذه الدراسة إلی كشف البنیة السردیة في الأشعار العربیة لسعدي الشیرازي معتمدة علی المنهج الوصفيّ- التحلیلي. قامت الدراسة بالوصف والتحلیل لقصائد الشاعر العربیة، وذلك بعد ذكر مباحث نظریة وتطرقت إلی أهم عناصر السرد في أشعار السعدي العربیة كالسارد، والشخصیات، والمكان، والزمان. قد وصلت هذه الدراسة إلی أنّ الشاعر یملك القدرة الكاملة علی السرد القصصي في أشعاره وهذه التقنیات المستخدمة رفعت شعره العربي بطاقات دلالیة وانفعالات شعوریة لترسیخ أفكار وأقوال الشاعر في ذهن المتلقي بأحسن شكل ونحو.
محمدحسن امرائي
المستخلص
إنّ الدّراسـة الأسـلوبية منـهج من المناهج اللغوية الحـديثة التي ظهـرت جراء التطـورات اللّسـانية التي عرفتها القـرون الأخيرة. وهي استراتيجية لاكتساب القوة على إنتاج المعنى الذي يفجر طاقة اللغة ويضع عناصرها في مواقع جمالية ﻣﻨﺰﺍﺣﺔ ﻋﻦ ﺍﳌﻌﻴﺎﺭ ﺍﻟﻠﻐﻮي تخلق سمات أسلوبية ودلالية قيمة للنص. فالأسلوبية هي في الأصل دراسة لغوية ...
أكثر
إنّ الدّراسـة الأسـلوبية منـهج من المناهج اللغوية الحـديثة التي ظهـرت جراء التطـورات اللّسـانية التي عرفتها القـرون الأخيرة. وهي استراتيجية لاكتساب القوة على إنتاج المعنى الذي يفجر طاقة اللغة ويضع عناصرها في مواقع جمالية ﻣﻨﺰﺍﺣﺔ ﻋﻦ ﺍﳌﻌﻴﺎﺭ ﺍﻟﻠﻐﻮي تخلق سمات أسلوبية ودلالية قيمة للنص. فالأسلوبية هي في الأصل دراسة لغوية تعتمد على تحليل الظواهر اللغوية وبنية النص وفقًا لمستويات مألوفة. في السياق ذاته، هناك نصوص أدبية ملتزمة أُنشدت في حب أهل البيت ولا سیما الإمام علي (ع) ومنها غديرية أبي تمام الطائي في مدح الإمام علي (ع) وتفضیله في الخلافة والولاية؛ فمن هذا المنطلق، تناولنا هذه القصيدة الغديرية بكليتها معتمدين على المنهج الأسلوبي، بما فیه من المستويات الفكرية والصوتية والنحوية والبلاغية، بغية الكشف عن جمال أسلوب الشاعر في التعبير عن أفكاره تجاه الإمام علي (ع) وتفضيله على الآخرين في واقعة الغدير. تشير نتائج البحث إلى هيمنة الأصوات المجهورة على المهموسة، وذلك بسبب رغبة الشاعر في الإجهار بغضبه وتفجير آلامه ومعاناته؛ بحيث اصطبغت موسيقاه بصبغة صوتية جهورية عميقة. وقادت عاطفة الشاعر الجياشة إلى استخدام الجملات الفعلية أكثر من الجملات الاسمية بشكل عام، حيث أضفت عليها لونًا من الحركية والديناميكية. وألقت الأسالیب الخبرية ظلالها علی القصيدة؛ إذ إنّ الشاعر أراد أن يخبر عن قضية هامة وهي إثبات الخلافة لعلي بن أبي طالب (ع) وما ﻭﻗﻊ ﺑﺄﻫﻞ بيته ﻓﻲ الغدير وﻛﺮﺑﻼء؛ إذن فمال الأكثر إلى الأفعال الماضية المرتبطة بسياق الخطاب السردي في الغديرية.
سمیه پرماس؛ فرشيد ترکاشوند؛ عليرضا نظری؛ لیلا گل پور
المستخلص
استعاره های مفهومی همواره به عنوان موضوعی مهم در معناشناسی شناختی مطرح بوده است؛ لیکاف و جانسون به عنوان دو نظریه پرداز اصلی این حوزه، برجنبة جسمانی و تجربة بدنی استعارههای مفهومی تأکید کردند. بعدها نظریهپردازانی-در رأس آنها- کووِچش علاوه بر جنبة جسمانی، بر نقش بافت و به ویژه بافت فرهنگی نیز در پردازش و فهم استعارههای ...
أكثر
استعاره های مفهومی همواره به عنوان موضوعی مهم در معناشناسی شناختی مطرح بوده است؛ لیکاف و جانسون به عنوان دو نظریه پرداز اصلی این حوزه، برجنبة جسمانی و تجربة بدنی استعارههای مفهومی تأکید کردند. بعدها نظریهپردازانی-در رأس آنها- کووِچش علاوه بر جنبة جسمانی، بر نقش بافت و به ویژه بافت فرهنگی نیز در پردازش و فهم استعارههای مفهومی تأکید داشتند. ادونیس، شاعر و منتقد عرب زبان، در اشعار خود بر فکر و فرهنگ تمرکز دارد و دفتر شعریاش «أغانی مهیار الدمشقی» دارای بنیادها و زیرساختهای فکری و فرهنگی است که از فلسفه، تصوف و سوررئالیسم گرفته شده است. در این میان شباهت میان تجربة فرهنگی در ساخت و پرداخت استعارههای مفهومی و رابطة آن با بنیادهای فرهنگی در اندیشه و شعر أدونیس انگیزه اصلی انجام پژوهش حاضر است. نتایج پژوهش نشان میدهد که استعارة «پویایی، پیشرفت و نوآوری است» مهمترین حوزة مفهومیِ اندیشه و شعر ادونیس در مجموعة شعریِ «أغانی مهیار الدمشقی» است؛ بر این اساس که ادونیس برای مفهومسازیِ حوزة مقصدِ «پویایی» از مفاهیم متعدد و گاه متناقضی چون دویدن، جریان داشتن، متوقف شدن، سوختن و ... که در عالم معناییِ وی همگی در راستایِ مفهوم عینیِ «پیشرفت» میباشند، بهره جسته است.
علي سليمی
المستخلص
کاربست نظریههای علمی حوزه زبان‌شناسی و روایتشناسی، در ساليان گذشته، جانی تازه به متون ادبی بخشيده و در اين ميان، نظریه زمان «ژرار ژنت» کاربردی گستردهتر داشته است. این پژوهش ميکوشد با رويکردي انتقادي و روش تحليل محتوا، «نتیجهگیریهای» 18 مقالهی منتشرشده در 6 مجلهي تخصصي زبان و ادبیات عربی کشور را ...
أكثر
کاربست نظریههای علمی حوزه زبان‌شناسی و روایتشناسی، در ساليان گذشته، جانی تازه به متون ادبی بخشيده و در اين ميان، نظریه زمان «ژرار ژنت» کاربردی گستردهتر داشته است. این پژوهش ميکوشد با رويکردي انتقادي و روش تحليل محتوا، «نتیجهگیریهای» 18 مقالهی منتشرشده در 6 مجلهي تخصصي زبان و ادبیات عربی کشور را از منظر کاربست این نظریه، بررسي نمايد، زيرا به باور نگارنده «نتیجهگیریهای» مقالات، حاصل اندیشه نویسندگان و بیان کوتاهی از محتوای کل مقاله است، به‌طوری‌که داوری درباره آنها به‌منزله داوری درباره اصل مقاله شمرده خواهد شد. پرسش اصلي پژوهش آن است که اين مقالات، شگردهای کاربرد زمان در نظریهی روایتشناسی ژنت را چگونه و به چه میزان به مضمون رمان مرتبط ساختهاند؟ نتایج به‌دست‌آمده، نشان میدهد که بیشتر آنها، نظریه زمان ژنت را به شکل ظاهری به کار گرفتهاند، به‌گونه‌ای که برخی از آنها صرفاً به گزارشهایی از حضور صوری این نظریه و مؤلفه‌های آن: (ترتیب، تداوم، پرش زمانی، کانونشدگی، استرجاع و استباق) بسنده کردهاند، اما مسئله اصلی یعنی میزان معناداری کاربست این تکنیکهای روایتشناسی در خلق و برجستهسازی درون‌مایه رمان که اهمیت بسیار دارد و جوهره اصلی این نظریه است، در بیشتر این مقالات مغفول مانده است.
عبدالباسط عرب يوسف آبادي؛ علی اکبر احمدی چناری؛ سحر دهقانی
المستخلص
در جهانی كه پیوسته در حال رشد و تحول است، مقولة كارآفرینی نقشی مهم در جریان توسعة جوامع دارد. این مقوله یكی از محورهای موردتأكید در فرهنگ عامیانه و ادبیات شفاهی به‌شمار می‌آید. ضرب‌المثل نمونه‌ای برجسته از فرهنگ عامیانه است كه با ساختاری كوتاه و آهنگین و برگرفته از داستانی عامیانه به پدیده‌های مختلف جامعه اشاره دارد. در برخی از ...
أكثر
در جهانی كه پیوسته در حال رشد و تحول است، مقولة كارآفرینی نقشی مهم در جریان توسعة جوامع دارد. این مقوله یكی از محورهای موردتأكید در فرهنگ عامیانه و ادبیات شفاهی به‌شمار می‌آید. ضرب‌المثل نمونه‌ای برجسته از فرهنگ عامیانه است كه با ساختاری كوتاه و آهنگین و برگرفته از داستانی عامیانه به پدیده‌های مختلف جامعه اشاره دارد. در برخی از ضرب‌المثل‌های عربی به مهمترین شاخصهای كارآفرینی همچون سختكوشی، خردمندی، مسئولیتپذیری، فردگرایی، فرصتطلبی و درآمدزایی اشاره میشود كه این امر بر اهمیت پژوهش در این موضوع میافزاید. در پژوهش حاضر تلاش می شود با تكیه بر روش توصیفی- تحلیلی، مقولة كارآفرینی در 200 ضرب‌المثل منتخب عربی موردبررسی قرارگیرد و مهمترین جهتگیریهای بلاغی آنها استخراج گردد. نتایج نشان میدهد فراوانی بالای شاخصة سختكوشی (32%) و خردمندی (23%) در ضرب‌المثل‌های مورد بحث، بیانگر اهمیت كار و تلاش توأم با خرد و عقل در میان عربهاست. از منظر بلاغت نیز فراوانی بالای جهتگیری توصیفی (47%) و انگیزشی (34%) نشاندهندة توسعة جامعة عرب در توضیح و تبیین شرایط كاری برای مخاطب و ایجاد انگیزه در وی و تشویق به تلاش مداوم و پرهیز از تنبلی و سُستی است.
مرتضي براري رئيسي؛ ابوالحسن امين مقدسي؛ شهريار نيازي؛ سعد الله همايوني
المستخلص
دغدغه‌ی اشغالگری در جهان اسلام، به ویژه فلسطین، یکی از موضوعات مهمی است که گفتمان‌های بسیاری برای حل آن شکل گرفته است. تا جایی که این موضوع در سینمای فلسطین که خود جلوه‌ای از هنر و ادبیات مقاومت است، نمود پیدا کرده است. مسألة اصلی که این پژوهش به دنبال واکاوی ابعاد آن است، چگونگی بازتاب مسائل سیاسی و اجتماعی در فیلم فلسطینی «عمر» ...
أكثر
دغدغه‌ی اشغالگری در جهان اسلام، به ویژه فلسطین، یکی از موضوعات مهمی است که گفتمان‌های بسیاری برای حل آن شکل گرفته است. تا جایی که این موضوع در سینمای فلسطین که خود جلوه‌ای از هنر و ادبیات مقاومت است، نمود پیدا کرده است. مسألة اصلی که این پژوهش به دنبال واکاوی ابعاد آن است، چگونگی بازتاب مسائل سیاسی و اجتماعی در فیلم فلسطینی «عمر» به کارگردانی هانی ابوأسعد و نیز کشف دلالت‌های گفتمان حاکم بر فیلم است. این موضوع بسیار مهم است؛ زیرا با کشف گفتمان‌های حاکم بر جوامع از طریق متون هنری، از زاویه‌ای متفاوت به مسئله‌ی فلسطین می‌نگرد و نگاهی نو در خواننده ایجاد می‌کند. در همین راستا، این مقاله با تکیه بر روش تحلیل گفتمان انتقادی لاکلائو و موفه، به بررسی گفتمان‌های درگیر در فیلم «عمر»، از منظر نشانه‌شناسی می‌پردازد. از جمله مهمترین یافتههای پژوهش در فیلم «عمر» سه گفتمان اصلی: مقاومت، اشغال و خیانت است. هر یک از شخصیت‌های این فیلم، به نوعی نمایندة یکی از این سه گفتمان بوده که در عاملیت سوژگی خود، هویت طبقاتی خاصشان را بیان می‌کنند. در پایان، گفتمان مقاومت با نگاهی انتقادی نسبت به وضعیت موجود با کاربست دال‌های خالی وضعیت آرمانی را بازنمایی می‌کند و با اسطوره‌سازی و ساختارشکنی، چرخه معیوب اشغالگری و خیانت را متوقف می‌کند و عرصه سیاسی را به نفع خویش تغییر میدهد.
يدالله ملايری؛ معصومة صیامی
المستخلص
الياس خوري يكي از نویسندگان برجسته لبنانی و از چهره‌های سرآمدِ نگارش ادبیات شگرف در رمان عربی است. بازی هنرمندانه با زمان، نقشی بنیادین در آفرینش جهان داستانی شگرف رمانهای الیاس خوری دارد. شگردهای دیرش در آفرینش و رازناکیِ جهان داستانی این نویسنده بهویژه در رمان کوتاه و فشرده و رازناکِ ابوابالمدینه بسیار کارگر افتاده ...
أكثر
الياس خوري يكي از نویسندگان برجسته لبنانی و از چهره‌های سرآمدِ نگارش ادبیات شگرف در رمان عربی است. بازی هنرمندانه با زمان، نقشی بنیادین در آفرینش جهان داستانی شگرف رمانهای الیاس خوری دارد. شگردهای دیرش در آفرینش و رازناکیِ جهان داستانی این نویسنده بهویژه در رمان کوتاه و فشرده و رازناکِ ابوابالمدینه بسیار کارگر افتاده است. دیرش، از مفاهیمِ مهم نقد ساختارگرا و بهویژه در نظریة ژرار ژنت برای بررسی زمانِ رمان است. این پژوهش از رهگذر بررسی ساختارشناسانۀ شگردهای دیرش یا شتابهای چهارگانه روایت (چکیده، حذف، درنگ و صحنه نمایش) بر پایه کتاب گفتمان داستان ژنت، در پی کمک به شناخت جهان داستانی الیاس خوری و بهویژه یکی از مهمترین شگردهایی است که در آفرینش این جهان رازناک و مه آلود نقش داشته است. فشردنِ هزار سال سرگذشت در 112 صفحه که جهانی رازناک و پُر ابهام آفریده است، نشان از کاربست هنرمندانۀ زمان بهویژه شگردهای دیرش دارد که از سنجشِ مدت زمان گاهشماریکِ سرگذشت با مدت زمانِ تخیلی داستان به دست می‌آید. چهار شگردِ دیرش شتابِ داستان را افزایش یا کاهش داده و به رازناکی و رازگشاییِ داستان یاری رسانده. با چکیده و حذف، شتاب و رازناکی داستان افزایش و با درنگ و صحنة نمایش، شتاب و رازناکی داستان کم شده. در حذفهای درپرده و درپندار نیز گاه کاهش شتاب و بستوگشادِ راز دیده میشود. رویهمرفته، از آنجا که رمانِ از شگردهای دیرش بهخوبی بهره برده است توانسته «هزار سال» سرگذشت يا تاريخ را در رمانی کوتاه و رازآلود بگنجاند.
فاروق نعمتي؛ عسگر بابازاده اقدم؛ فريدون رمضاني؛ ابراهیم نامداری
المستخلص
رویکرد آموزش برخط، زمینة مناسبی برای ظهور و بروز استعدادها، قابلیت‌ها، خلاقیت و نوآوری‌ها فراهم نموده است. مهارتهای خودتنظیمی در تنیدگی ِتحصیلی منجر اثرگذار است. راهبردها و مهارتهای خودتنظیمی یادگیری، از موضوعات پرطرفداری است که به کانون مهم پژوهشی و یکی از محورهای اساسی تعلیم و تربیت تبدیل شده است. در پژوهش حاضر، نقش مهارتهای ...
أكثر
رویکرد آموزش برخط، زمینة مناسبی برای ظهور و بروز استعدادها، قابلیت‌ها، خلاقیت و نوآوری‌ها فراهم نموده است. مهارتهای خودتنظیمی در تنیدگی ِتحصیلی منجر اثرگذار است. راهبردها و مهارتهای خودتنظیمی یادگیری، از موضوعات پرطرفداری است که به کانون مهم پژوهشی و یکی از محورهای اساسی تعلیم و تربیت تبدیل شده است. در پژوهش حاضر، نقش مهارتهای خودتنظیمی در تنیدگی تحصیلیِ ناشی از آموزش برخط درس عربی دانشآموزان دورة متوسطه بررسی شده است.روش پژوهش مطالعة حاضر، پیمایشی و جامعة آماری پژوهش، شامل دانشآموزان دورة متوسطة شهر گرگان در سال تحصیلی 1400بودند. تعداد 429دانشآموز که پرسشنامة برخط را به صورت دقیق تکمیل کرده بودند به عنوان نمونه پژوهش موردبررسی قرار گرفتند. ابزار جمعآوری دادهها، پرسشنامههای تنیدگی تحصیلی سان و همکاران و خودتنظیمی تحصیلی بوفارد است. دادههای حاصل از اجرای پرسشنامهها، در بستة تحلیل آماری (spss) وارد و با روشهای آماری تحلیل شد. یافتههای پژوهش نشان داد بین مهارتهای خودتنظیمی و تنیدگیِ تحصیلی دانشآموزان در آموزش برخط زبان عربی، رابطه معناداری وجود دارد، همچنین از نظر تنیدگی تحصیلی و مهارتهای خودتنظیمی بین دانشآموزان نیز تفاوت معنادار است. بر همین اساس، با توجه به رابطة معنادار مهارتهای خودتنظیمی با تنیدگی تحصیلی و نقش مهارتهای خودتنظیمی در تنیدگی تحصیلی دانش آموزان، طراحی و اجرای برنامة آموزش راهبردهای یادگیری خودتنظیمی و مشاورة روانشناختی دانشآموزان در زمینه تنیدگیهای تحصیلی میتواند با ارتقای انگیزه پیشرفت، به تقویت عملکرد تحصیلی و آموزشی دانشآموزان به موفقیت آنها در دروس زبان خارجی از جمله زبان عربی کمک نماید.
