نوع المستند : پژوهشی
المؤلفون
1 دکتری زبان و ادبیات عربی، دانشگاه علامه طباطبائی، دانشکده ادبیات فارسی و زبان‌های خارجی، ایران، تهران.
2 دانشیار گروه زبان و ادبیات عربی، دانشگاه علامه طباطبائی، دانشکده ادبیات فارسی و زبان‌های خارجی، ایران، تهران.
المستخلص
ينطلق كل عمل إنشائي أدبي من مرتكز ويتولد من رحم. فإن مرجعيات النص الروائي تعد من الأسباب المؤثرة في عملية إنشاء العمل الأدبي وخلقه ليتكون العمل الإبداعي وفقاً للمرجعيات المعرفية التي يستدعيها المبدع، حيث إنها تؤدي إلى تباطؤ مكونات العمل الأدبي. إن الدارس يجد في الدراسات الحديثة السردية مصطلحاً يرتبط ارتباطاً وثيقاً بمفهوم مرجعيات النص وهو مصطلح رواية الأطروحة التي تعني إنشاء العمل الروائي وفقاً لبحث منهجي حيث تسمى الروايات التي تتكون وفقاً للمرجعيات المعينة النصية برواية الأطروحة التي تتم في إطار منطق البحث المنهجي القائم على التنظيم الدقيق. يبدأ علاء الأسواني روايته "نادي السيارات" من مرتكز أصلي يكون نواة مركزية للرواية حيث تتشعب هذه النواة في الرواية وتتحول إلى إستراتيجية النص الروائي التي تتطلب الكشف عنها عبر اكتشاف المرجعيات التي تؤطر الرواية. وقد بدا الأسواني في سرد الرواية كأنه تمسك فيها بالمرجعيات الاجتماعية والنفسية لتكون الرواية دراسة اجتماعية وأطروحة نفسية يبحث فيها الأسواني المواطن المصري والمجتمع الذي يعيش فيه عبر استدعاء الماضي التاريخي ومناقشة ظاهرة دخول السيارة إلى مصر. فالأطروحة التي تبحث عنها رواية نادي السيارت هي تشيؤ الإنسان وما ينتج عنه من استغلال واستثمار له. فحاولت هذه الدراسة تحليل هذه الرواية لكونها نموذجاً صالحاً لتطبيق قضية رواية الأطروحة وفقاً لمبادئ السوسيونفسية وکشف الأطروحة التي تقوم عليها الرواية دراسة تحليلية-وصفية.
الكلمات الرئيسية
عنوان المقالة [Persian]
تزهای داستانی پژوهشی درباره خاستگاه فکری رمان نادی السیارات نوشته علاء الاسوانی براساس اصول علم روان شناسی اجتماعی
المؤلفون [Persian]
- مجید بیاتی 1
- علی گنجيان خناری 2
1 دکتری زبان و ادبیات عربی، دانشگاه علامه طباطبائی، دانشکده ادبیات فارسی و زبان‌های خارجی، ایران، تهران.
2 دانشیار گروه زبان و ادبیات عربی، دانشگاه علامه طباطبائی، دانشکده ادبیات فارسی و زبان‌های خارجی، ایران، تهران.
المستخلص [Persian]
همه آثار ادبی دارای یک خاستگاه و نقطه آغاز هستند. خاستگاه فکری داستان یکی از عوامل تاثیرگذار در فرآیند تولید آثار ادبی و آفرینش آن است تا شکل گیری آثار خلق شده براساس یک خاستگاه فکری و شناختی باشد که خالق آن اثر از آن بهره می‌برد تا جایی که این خاستگاه فکری و شناختی موجب کشش میان همه عناصر داستان گردد. پژوهشگران در پژوهشهای معاصر درباره داستان واژه‌ای را بكار گرفته‌اند که پیوند محکمی با مفهوم خاستگاه فکری متن دارد که این واژه عبارت است از «تزهای داستانی» که به معنای آفرینش اثر داستانی براساس یک روش پژوهشی است تا جایی که چنین داستان‌هایی که بر اساس خاستگاه‌های فکری و اصول شناختی معین در متن شکل می‌گیرند به «تزهای داستانی» معروف شده‌اند که براساس منطق پژوهش علمی شکل گرفته است. علا الاسوانی نویسنده مصری رمان خود با نام «نادی السیارات» را از یک خاستگاه اصلی آغاز می‌کند که تبدیل به هسته مرکزی داستان می‌شود و این هسته آهسته در داستان گسترش پیدا کرده و به راهبرد داستان تبدیل می‌شود که لازمه یافتن آن کشف خاستگاه‌های فکری است که چهارچوب‌بندی داستان را شکل داده است . الاسوانی در این رمان به خاستگاه‌های اجتماعی و روانی پرداخته است تا این‌گونه داستان وی به پژوهشی جامعه‌شناسانه و یک تز روان‌شناختی تبدیل شود که در آن وی به دنبال بررسی اوضاع اجتماعی و روانی شهروندان مصری و جامعه‌ای است که در آن زندگی می‌کنند. او در این داستان با فراخواندن گذشته تاریخی مصر و بررسی پدیده ورود خودرو به این کشور قصد انجام این کار را دارد. بنابراین تزی که این داستان به دنبال آن است بررسی شی‌ءوارگی انسان و نتایج روانی استعمار انسان است. از همین رو، این پژوهش تلاش کرده است تا براساس اصول مطرح شده در روان‌شناسی اجتماعی به بررسی این رمان بپردازد تا این‌گونه تز داستانی موجود در رمان که هدف آن بررسی جامعه مصر از نظر اجتماعی و روان‌شناسی است، در بوته نقد قرار گرفته باشد.
الكلمات الرئيسية [Persian]
- تزهای داستانی
- خاستگاه فکری متن
- علاء الاسوانی
- نادی السیارات
- روان‌شناسی اجتماعی
)