طهران، شارع وليعصر(عج)، شارع توانير، حي نظامي كنجوي، زقاق هفت بيكر(٨)، شارع نظامي كنجوي، بناء رقم ٣٣، مؤسسة بيمه اكو للتعليم العالي، جامعة علامة طباطبائي، الطابق ٦، الغرفة ٦٠٧، اللجنة الإيرانية للغة العربية وآدابها، الرمز البريدي ١٤٣٤٨٦٣١١١

نوع المستند : علمی - پژوهشی

المؤلفون

1 جامعة کردستان، کلية اللغة والأدب مدينه سنندج؛ إيران

2 دانش آموخته کارشناسی ارشد گروه زبان و ادبیات دانشکده زبان و ادبیات دانشگاه کردستان

المستخلص

ادونیس و شفیعی كدكنی با دو رویکرد متفاوت سوررئالیستی و فرمالیستی تحلیل سبک­شناختی از آثار عرفانی ارائه نموده­­اند. پژوهش حاضر در چهارچوب ادبیات تطبیقی مكتب آمریكایی و به روش توصیفی تحلیلی می­خواهد با مقایسه نظرات این دو ناقد درباره­ی سبک­شناسی آثار عرفانی، علل انتخاب دو سبک و شباهت­ها و تفاوت­ها و محدویت­های هر کدام را با توجه به رویکردهای نظری و آراء دو ناقد تبيين نماید. در رویکرد ادونیس متون عرفانی حاوی تجربه­ای متفاوت از تجربه دیگران است و عارف آن را در مفهومی نو و با زبان خاص بیان می­كند اما نزد شفیعی كدكنی تازگی در مفاهیم اندک است و ابداع صرفا در فرم و شیوه تعبیر از مفاهیم مشترك و نوآوری در کاربرد متفاوت زبان و ابزارهای آن است. نتایج پژوهش حاضر بیانگر آن است که هر کدام از این دو ناقد جنبه­ای از عرفان را در نظر گرفته­اند و میان نظرات آنها تفاوت هست اما تضاد بنیادین وجود ندارد. ادونیس به دلالت­های متن و تخطی آن از خودآگاه و امور معقول و هنجارمند اهمیت می­دهد و شکل را تابع معنا می­داند اما شفیعی كدكنی ابداع را در فرم اثر و ساختار متن و تکنیک­های زبانی و ادبی دنبال می­كند و معنا را صرفا از دریچه­ی فرم در­می­یابد.

الكلمات الرئيسية

عنوان المقالة [Persian]

مقارنة رؤية أدونيس السريالية مع نظرة شفيعي كدكني الشكلانية في أسلوبية الأدب الصوفي

المؤلفون [Persian]

  • شرافت کریمی 1
  • مریم ساعدی 2

1 دانشگاه کردستان دانشکده زبان و ادبیات شهر سنندج ایران

2 دانش آموخته کارشناسی ارشد گروه زبان و ادبیات دانشکده زبان و ادبیات دانشگاه کردستان

المستخلص [Persian]

درس أدونيس وشفیعي كدكنی الأدب الصوفي وفق المنهجين: السريالية والشكلانية ویهتم هذا البحث بمقارنة رؤية أدونيس وشفيعي كدكنی حول الميزات الأسلوبية للأعمال الصوفية بناء على منهجهما المختار في النظريتين السريالية والشكلانية. فيدرس أسباب اختيار المنهج لدی الناقدین وآراءهما ووجهات التشابه والاختلاف بأسلوب مقارني وفق المدرسة الأمريكية. إن كل واحد من الناقدین قد اهتم بجانب من جوانب التصوف ولا يوجد تضاد جوهري بين آرائهما. ففي رؤية أدونيس النصوص الصوفية تحتوي على معرفة جديدة تنشأ من تجربة الصوفي التي تختلف عن تجربة الآخرين، والصوفي يعبر عن تجاربه والمعرفة المكتسبة عن طریق هذه التجارب بمفهوم جديد وبلغة تخص بها. نتائج البحث تشیر إلی أن الحداثة في المفاهيم الصوفية عند شفيعي كدكني قلیل جدا والإبداع في الصور وأساليب التعبير عن المفاهيم المشتركة عن طریق استخدام الأدوات اللغوية وإمکانیاتها من أهم سمات الأدب الصوفي. يهتم أدونيس بمحتوى النص ودلالاته ويعتبر الشكل تابعا للمعنی وخاضعا للمفهوم، لكن شفيعي كدكني يتبع الإبداع في الشکل والصور الأدبية والفنية ولا يهتم بالمعنی إلا عن طریق الشكل والجانب الأدبي.
 

الكلمات الرئيسية [Persian]

  • التصوف الإسلامي
  • السریالية
  • الشكلانية
  • أدونيس
  • شفیعي كدكني
أدونیس، علی أحمد سعید، (2006)، الصوفية والسوريالية، الطبعة 2، بیروت: دار الساقي.##
فضل، صلاح، (1998)، نظرية البنائية في النقد الأدبي، الطبعة1، القاهرة: دار الشروق. ##
احمدی، بابک، (1399)، حقیقت و زیبایی درس­های فلسفه هنر، چاپ 38، تهران: نشر مرکز. ##
برتون، آندره، (1383)، سرگذشت سوررئالیسم، ترجمه: عبد­الله کوثری، چاپ 2، تهران: نشر نی. ##
ثروت، منصور، (1385)، آشنایی با مکتب­های ادبی، چاپ1، تهران: انتشارات سخن. ##
داد، سیما، (1385)، فرهنگ اصطلاحات ادبی، چاپ 3، تهران: انتشارات مروارید. ##
سید­حسینی، رضا، (1387)، مکتب­های ادبی، جلد1-2: چاپ 15، تهران: انتشارات نگاه. ##
شفیعی کدکنی، محمدرضا، (1391)، رستاخیز کلمات درس­گفتارهایی دربارۀ نظریۀ ادبی صورتگرایانِ روس، چاپ 3، تهران: انتشارات سخن. ##
شفیعی کدکنی، محمدرضا  (1392)، زبان شعر در نثر صوفیه، چاپ14، تهران: انتشارات سخن. ##
شفیعی کدکنی، محمدرضا (1398)، این کیمیای هستی درباره حافظ درس­گفتارهای دانشگاه آزاد، جلد 1-2، چاپ 5، ، تهران: انتشارات سخن. ##
عطار نیشابوری، فرید الدین محمد بن ابراهیم، (1399)، منطق الطیر، مقدمه تصحیح و تعلیقات: محمدرضا شفیعی کدکنی، چاپ19، تهران: انتشارات سخن. ##
Wittgenstein, Ludwig, (1998), Culture and Value, Translated by: Peter Winch Edited by Georg Henrik von Wright in Collabration with Heikki Nyman, Blackwell, Oxford. ##
 
 
پروینی، خلیل و همکاران (۱۳۹۶)، «دراسة مقارنة بین آراء شفیعي وأدونیس النقدیة»، کاوش­نامه ادبیات تطبیقی، کرمانشاه: دانشگاه رازی، سال هفتم، شماره 25، صص 39-57. ##
شفیعی کدکنی، محمدرضا (1384)، «میراث عرفانی بایزید در تذکرة الأولیای عطار»، تهران: نشریه حافظ. شماره 18، صص 28-32. ##
شیروانی، علی (1398)، «بررسی انتقادی یکسان­انگاری عرفان با نگاه هنری به الهیات و دین (تأملی در دیدگاهی نو دربارۀ عرفان)»، قبسات، تهران: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، سال 24، شماره 94، صص 29-52. ##
عباسی، حبیب­الله؛ رسول جعفرزاده (1398)، «زبان دو انگارۀ زیبایی­شناختی هم­سان: تصوف و سوررئالیسم»، زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه خوارزمی، سال 27، شماره 32، صص 115-138. ##
مشتاق­مهر، رحمان؛ ویدا دستمال­چی (1389)، «پیشینه مبانی سوررئالیسم در ادبیّات عرفانی»، متن­پژوهی ادبی، تهران: دانشگاه علامه طباطبائی، دوره 14،  شماره 44،  صص 83-100. ##
صلاح کاظم، هادي (2021). «تشكيل الخطاب الصوفي وتأويله في شعر أدونيس»، مجلة الآداب، جامعة بغداد: کلية آداب، العدد 138 (30 سبتمبر/أيلول 2021)، صص: 23-42. ##
العسل، عصام (2017). «قراءة أدونيس للنص الصوفي: القراءة والانبهار». مجلة المورد، العراق: دار الشؤون الثقافية العامة، المجلد 44، العدد 2، صص: 107-122##
الفواز، علي حسن (2017). «مشروع أدونيس وصناعة المثقف النقدي». مجلة المورد، العراق: دار الشؤون الثقافية العامة العراق، المجلد 44، العدد 2، صص: 113-116##
صغیر، نبيل محمد (2016). «جدل الشعرية وتحولاتها بين البنية والتفكيك عند أدونيس مقاربة في نقد النقد». مجلة الأثر، الجزائر: جامعة قاصدي مرباح ورقلة، العدد 26، صص: 75-86##