طهران، شارع وليعصر(عج)، شارع توانير، حي نظامي كنجوي، زقاق هفت بيكر(٨)، شارع نظامي كنجوي، بناء رقم ٣٣، مؤسسة بيمه اكو للتعليم العالي، جامعة علامة طباطبائي، الطابق ٦، الغرفة ٦٠٧، اللجنة الإيرانية للغة العربية وآدابها، الرمز البريدي ١٤٣٤٨٦٣١١١

المؤلفون

المستخلص

 اتّساع المفردات الفارسية في اللغات الاروبية من الموضوعات التي يهتمّ بها علم الاشتقاق، منها : التطورات الدلالية، التغييرات الصوتية، کيفية الانتقال، دور اللغات الوسطية و مدي تاثيرها. هذا و يهمّنا دراسة الاخير، لانّ کثيرا من هذة المفردات دخلت في اللغات الاروبية غير مباشرهٍ. إذن دراسة دور اللغات الوسطية في هذا التحول تبين دور اللغة العربية البارز و مدي تاثير هذه اللغة في تلک المفردات، حيث أخطا، في کثيرٍ من الاحيان، أبرز القواميس الاروبية في استخراج مصدر هذه المفردات الفارسية المعربة و اعتبرها من المفردات الاصلية في اللغة العربية ولم يشِر الي اصلها الفارسي. هذا و قد نتطرق في هذا المقال الي عددٍ من هذه المفردات الفارسية الدخيلة في اللغات الاروبية و دور اللغة العربية الحاسم کَلُغة وسيطة الي جانب تبيين مدي هذا التاثير مستفيداً عن المنهج التوصيفي و التحليلي.

الكلمات الرئيسية

عنوان المقالة [Persian]

نقش زبان عربی در انتقال واژه¬های فارسی به زبان¬های اروپایی

المؤلفون [Persian]

  • فردوس آقاغلزاده
  • حسین داوری

المستخلص [Persian]

گسترش واژه­های فارسی در زبان­های اروپایی، از جمله موضوعات در خور توجه در حوزه مطالعات ریشه شناختی است که می­توان از ابعادی چون دگرگونی­های معنایی، تغییرات آوایی، نحوه انتقال و نقش و میزان تاثیرگذاری زبان­های واسط بدان پرداخت. از آنجا که قریب به اتفاق این واژه­ها به طور غیرمستقیم به زبان­های اروپایی راه یافته­اند، مطالعه نقش و میزان تاثیرگذاری زبان­های واسط بسیار اهمیت دارد. بررسی نقش زبان­های واسط در این انتقال، بیانگر نقش بسیار پررنگ زبان عربی و دامنه تاثیرگذاری این زبان بر این دسته از واژه هاست؛ به نحوی که حتی در موارد متعدد، برجسته ترین فرهنگ های اروپایی در ریشه یابی این واژه های معرب فارسی، به اشتباه آن ها را واژه هایی اصیل در زبان عربی برشمرده­اند و اشاره­ای به فارسی بودن آن ها نکرده­اند. در این مقاله، ضمن پرداختن به تعدادی از واژه­های فارسیِ دخیل در زبان های اروپایی که با واسطه بلافصل زبان عربی به این زبان ها راه یافته­اند، تلاش بر آن بوده است تا به نحوی توصیفی- تحلیلی تصویری از این تاثیرگذاری ارایه شود.

الكلمات الرئيسية [Persian]

  • ریشه شناسی
  • زبان فارسی
  • زبان عربی
  • زبان های اروپایی
  • انتقال
-    آذران،حسین(1382)، واژه های ایرانی در سویدی، چاپ اول، تهران، نشر بلخ
-    آقاگل زاده، فردوس و داوری، حسین(1384)، واژگان معرب فارسی در فرهنگ ریشه شناختی آکسفورد، پژوهش زبان و ادبیات فارسی، شماره پنجم
-    امام شوشتری، سید محمد علی(1347)، فرهنگ واژه های فارسی در زبان عربی، چاپ اول، تهران، انتشارات انجمن آثار ملی
-    انوری، حسن(1382)، فرهنگ بزرگ سخن(8 جلد)، چاپ دوم، تهران،انتشارات سخن
-    تبریزی، محمد حسین بن خلف(1370)، برهان قاطع(5 جلد)، به اهتمام محمد معین، چاپ ششم، تهران، انتشارات امیرکبیر
-    جفری، آرتور(1372)، واژه های دخیل در قرآن مجید، ترجمه فریدون بدره ای، چاپ دوم، تهران، انتشارات توس
-    جوالقی، ابومنصور موهوب بن خضر(1361ق)، المعرب من الکلام العجمی، به تحقیق احمد محمد شاکر، قاهره
-    حسن دوست، محمد(1383)، فرهنگ ریشه شناختی زبان فارسی، چاپ اول، تهران، فرهنگستان زبان و ادب فارسی
-    حسینی، عبدالرشید ابن عبدالغفور(1337)، فرهنگ رشیدی به انضمام معربات رشیدی، به کوشش محمد عباسی، تهران، انتشارات بارانی
-    داوری،حسین(1384)، واژگان فارسی در زبان انگلیسی، پایان نامه کارشناسی ارشد دانشگاه تربیت مدرس، گروه زبان شناسی
-    دهخدا، علی اکبر(1377)، لغت نامه، چاپ دوم، تهران، انتشارات دانشگاه تهران
-    رامپوری، غیاث الدین محمد(1363)، فرهنگ غیاث اللغات، به کوشش منصور ثروت، چاپ اول، تهران، انتشارات امیرکبیر
-    رمپیس، کریستیان(1368)، واژه های ایرانی در زبان آلمانی، ترجمه رضا مدنی، نامه فرهنگ ایرانی، دفتر سوم
-    سرکاراتی، بهمن(1377)، درباره فرهنگ ریشه شناختی زبان فارسی و ضرورت تدوین آن، نامه فرهنگستان، شماره سیزده
-    عطاردی، عزیزالله(1374)، اللغات الفارسیه المعربه فی تاج العروس، چاپ اول، تهران، نشر عطارد
-    گوشه گیر، علاالدین(1382)، واژه های دخیل فارسی در زبان فرانسه، پژوهشنامه دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه شهید بهشتی، شماره سی و هفتم
-    معلوف، اب لویس(1973)، المنجد، چاپ هفدهم، بیروت، دارالشرق
-    معین، محمد(1363)، فرهنگ فارسی معین، چاپ چهارم، تهران، انتشارات امیرکبیر
 
-        Barnart,R.K.(1999) Chambers Dictionary of Etymology,Chambers (CHD)
-        Bosley Woolf, H.(1998) Webster's New Collegiate Dictionary, Merriam Company (WCD)
-        Brown, L.(1993) The New Shorter Oxford Dictionary(2 vol), Clavendon Press (SOD)
-        Grove, P.B.(1986) Webster's Third International Dictionary(3 vol), Meriam Company, Massachusette (WTI)
-        Kleinder,S. (1997) The American Heritage Dictionary, Dell Publishing(AHD)
-        Onion, C.T.(2003) The Oxford Dictionary of English Etymology, Oxford Press(OED)
-        Partridge,E. (1991) Origins: An Etymological Dictionary of Modern English, Routledge(ORG)
-        Skeat,W.(1993) Concise Dictionary of English Etymology, Wordsworth Edition Ltd.(CDE)
-        Stein, M. J.(1998) Random House Webster's, Random House Group(RHW)
-        The Oxford English Dictionary (12 vols),(1978), Oxford Press(OXD)
-        www.ectaco.online.com
-        www.etymonline.com (ONE)