ثريا رحيمي؛ خليل پرويني؛ فرامرز ميرزائي؛ نصرت نيلساز
المقالات الجاهزة للنشر، المقال المقبول، استمارة إلكترونية متاحة 18 May 2021
المستخلص
کانَ للمنهجِ السردي الحديث أثرٌ واضحٌ فى دراسة النصوص الأدبية البشرية، بل تعداها إلي دراسة القصة القرآنية التي أصبحت مجالا خصبا لتطبيقه بإجراء آلياته النقدية. ولقد حظيت دراسة مقولة الزمن في الخطاب القرآني باهتمام الدارسين العرب والإيرانيين، فأظهروا في دراساتهم مختلف تجليات الزمن في الخطاب الروائي على وفق نماذج التحليل السردي ...
أكثر
کانَ للمنهجِ السردي الحديث أثرٌ واضحٌ فى دراسة النصوص الأدبية البشرية، بل تعداها إلي دراسة القصة القرآنية التي أصبحت مجالا خصبا لتطبيقه بإجراء آلياته النقدية. ولقد حظيت دراسة مقولة الزمن في الخطاب القرآني باهتمام الدارسين العرب والإيرانيين، فأظهروا في دراساتهم مختلف تجليات الزمن في الخطاب الروائي على وفق نماذج التحليل السردي التي قدَّمها روّاد هذا المنهج في الغرب.جاء هذا الجهد ليطرحَ کيفية معالجة الدارسين تقنية الزمن في الخطاب القرآني، ويتصدى لباثولوجيا الدراسات النقدية في هذا المجال. ونظرا لتعدّد الدراسات فاخترنا الدراسات السردية المتعلقة بالقصة القرآنية المنشورة في المجلات العلمية الإيرانية والعراقية، والذي يشغل مساحة زمنية تتجاوز العقدين، ابتداء من العام1999م وانتهاء بعامنا هذا،علي أساس دراسة إحصائية تحليلية کشفت لنا في النهاية؛ أن47% من مجموع الدراسات جاءت موظّفة منهج "جينيت" توظيفا ميکانيکيا دون محاولة الخروج عن إطاره،مما أدي إلي تشابه الدراسات في المقاربة النقدية وفي النتائج، الذي نجم عنه تشابه التحليل مع اختلاف القصة القرآنية المدروسة.وما تم عرضه نقداً سردياً للزمن في42% من الدراسات، ليس إلا خليطاً من قراءة تأويلية وقراءة سردية بنيوية، يميل إلي أن يکون شرحا وتفسيرا غالبا، وتحليلا في أحيان أقل. وبالنسبة إلي12% من مجموع البحوث التي حاولت أن تؤسس نظرية جديدة أو تعدّل النظرية التي جعلت أساسا لها، فلم تقدّم–عموما-إضافة نقدية إلي ساحة التحليل الزمني، ووضّحت لنا أن النقد السردي للزمن الروائي القرآني في الدراسات الفارسية والعربية، لم يصل بعدُ إلي مرحلة التأسيس.کما کشفت لنا أن أهم إشکالية تواجه تحليل الفضاء الزمني هي إشکالية الفهم والاستيعاب؛ فهناک أخطاء منهجية في فهم النظريات المعتمدة نراها حصيلة قراءة قلقة مستعجلة تتوقف غالبا عند حدود الطروحات البنيوية الوصفية،والإحصائية، بنظرة انتقائية.
معصومه ملکي؛ جواد اصغري؛ مسعود فکري؛ عدنان طهماسبي پشتکوهي
المقالات الجاهزة للنشر، المقال المقبول، استمارة إلكترونية متاحة 30 May 2021
المستخلص
چکيده: موضوع پژوهش در زبان‌شناسی تطبیقی، مقایسه زبان‌های مختلف وابسته به یک خانواده زبانی است تا از خلال این مقایسه، وجوه تمایز وتشابه زبان‌ها مشخص شود. تقسیم‌بندی زبان‌ها به خانواده زبانی هندی- اروپایی و یا سامی نتیجه کشف وجوه تشابه بین زبان‌ها در جنبه‌های آوایی، صرفی و نحوی است که از یک زبان سرچشمه گرفتهاند و در گذر زمان بین ...
أكثر
چکيده: موضوع پژوهش در زبان‌شناسی تطبیقی، مقایسه زبان‌های مختلف وابسته به یک خانواده زبانی است تا از خلال این مقایسه، وجوه تمایز وتشابه زبان‌ها مشخص شود. تقسیم‌بندی زبان‌ها به خانواده زبانی هندی- اروپایی و یا سامی نتیجه کشف وجوه تشابه بین زبان‌ها در جنبه‌های آوایی، صرفی و نحوی است که از یک زبان سرچشمه گرفتهاند و در گذر زمان بین آنها و زبان مادر جدایی افتاده است. راهکارهای اصلی در زبان‌شناسی تطبیقی مقایسه نظام‌های آوایی، شناخت تاریخ تحول واژگان و تطبیق دستور دو یا چند زبان است که برای پی‌بردن به پویایی و چگونگی عملکرد تغییرات در زبان‌ها اهمیت دارد، در سطحی کلی‌تر این مقایسه در جهت فهم طبیعت زبان‌های انسانی که به هیچ وجه ثابت و ایستا نیستند، مفیداست. زبان‌های عربی، عبری، فنیقی، اکدی و حبشی حامل برخی از ویژگیهای اساسی مشترکی هستند که از یک اصل نخستین سامی به نام (proto-semitic) نشأت گرفتهاند. دو زبان عربی و عبری از خانواده زبان‌های سامی، از بسیاری جوانب قابلیت مقایسه دارند؛ یکی از این جوانب فعل است. در این پژوهش با روش توصیفی افعال معتل و انواع آن در هر دو زبان معرفی و سپس با ذکر مصادیقی از هر دو زبان به تحلیل و تطبیق آنها و بیان تفاوت‌ها و شباهت‌های ساختاری افعال معتل پرداخته میشود.
حسن گودرزي لمراسکي؛ زهرا عموزاده آرائي
المقالات الجاهزة للنشر، المقال المقبول، استمارة إلكترونية متاحة 20 June 2021
المستخلص
برای ایجاد و بنای یک قصه یا داستان، ابتدا باید طرح و نقشه‌ای کلی از آن درنظر داشت؛ سپس سایر جزئیات داستان در قالب طرحی از پیش تعیین شده، قرار داده میشوند، که پیرنگ نامیده میشود. پیرنگ از عناصر مهم و سازندۀ داستان است که بر چرایی داستان و وجود روابط علی و معلولی بین حوادث آن تأکید دارد. این پژوهش با روش توصیفی- تحلیلی بر آن است تا ...
أكثر
برای ایجاد و بنای یک قصه یا داستان، ابتدا باید طرح و نقشه‌ای کلی از آن درنظر داشت؛ سپس سایر جزئیات داستان در قالب طرحی از پیش تعیین شده، قرار داده میشوند، که پیرنگ نامیده میشود. پیرنگ از عناصر مهم و سازندۀ داستان است که بر چرایی داستان و وجود روابط علی و معلولی بین حوادث آن تأکید دارد. این پژوهش با روش توصیفی- تحلیلی بر آن است تا عناصر پیرنگ را در دو داستان شعری «مصرع بلبل» ابراهیم طوقان و «گُل و بلبل» فریدون مشیری بررسی و تجزیه و تحلیل کرده و اثبات نماید که پیرنگ قوی و منسجم موجود در این اشعار، تأثیر زیادی در اوجگیری و عدم یکنواختی داستان دارد. شروع زیرکانه و سؤالبرانگیز داستان، استفادۀ بهموقع از گرههای موجود و در پی آن ایجاد کشمکش و در نهایت گرهگشایی، موجب میگردد مخاطب سیری منظم و منسجم را در روند داستان احساس کند و هیچ گره و مسئلهای بیپاسخ گذاشته نشود. ضمن اینکه شخصیت و زاویۀ دید تأثیر بسزایی بر پیرنگ دارد، زیرا دانای کُل بودن راوی و دادن اطلاعات ناقص و سرنخهایی از وقایع پیش رو از جانب او، موجب میگردد اطلاعاتی که فرای دانستههای شخصیت، به مخاطب میدهد، مخاطب را در مقایسه با شخصیتهای داستان، دچار تعلیق بیشتری کند.
مصطفي مهدوي آرا
المقالات الجاهزة للنشر، المقال المقبول، استمارة إلكترونية متاحة 15 July 2021
المستخلص
«الأيام» هو سيرة ذاتية للأديب المصري المعاصر، طه حسين الذي استعاد فيه ذکرياته عن فترة الطفولة و المراهقة. إن مبدأ الصدق و إلتزام الکاتب لسرد المرجعية الواقعية في سيرته الذاتية، هي من أولی التحديات التي أدخلت مفهوم هذا الجنس الأدبي في ضباب من الغموض و الإبهام. فقد سعی «جورج ماي» الباحث الفرنسوي المعاصر أن يحدّد إطاراً موضوعياً ...
أكثر
«الأيام» هو سيرة ذاتية للأديب المصري المعاصر، طه حسين الذي استعاد فيه ذکرياته عن فترة الطفولة و المراهقة. إن مبدأ الصدق و إلتزام الکاتب لسرد المرجعية الواقعية في سيرته الذاتية، هي من أولی التحديات التي أدخلت مفهوم هذا الجنس الأدبي في ضباب من الغموض و الإبهام. فقد سعی «جورج ماي» الباحث الفرنسوي المعاصر أن يحدّد إطاراً موضوعياً لهذا الجنس الأدبي في کتابه «السيرة الذاتية» وقد أشار إلی دوافع الکاتب الذاتية لکتابة سيرته الذاتية وکيفية تقريره للوقائع المعيشة. ويبدو أن تبيين دور هذين العنصرين ليساعدنا في مدی إلتزام الکاتب بالمرجعية التاريخية للوقائع وتصويره للشخصيات الحقيقية. وقد جاءت هذه الدراسة علی ضوء المنهج الوصفي – التحليلي متخذةً الإطار النظري لجورج ماي لتناول مدی إلتزام طه حسين بالمرجعية الحقيقية لتصويره البطل الصبيّ و الشخصيات الروائية الأخری وکيفية تقريره للحوادث التي جرت علیه منذ بداية حياته. وتدلنا نتائج البحث من جراء دلالات جورج ماي السِير الذاتية إلی: إنّ ما استعرضه طه حسين لصورة الصبيّ وملامحه النفسية، لیس منطبقاً لما شهده التاريخ انطباقاً کاملاً بل صوّره متأثراً بالدوافع الذاتية مستلهماً الشخصيات المثالية کأبي العلاء المعري و ابن‌خلدون، کما أن الصور التي قدمها الکاتب من الآخرين، هي خاضعة لرؤية طه حسين السلبية للمجتمع المصري. وما نشاهده من تقريره للأحداث، ليس ضمن مبدأ الصدق والمرجعية التاريخية.
محمدنبي احمدي؛ ناهيد پيشگام
المقالات الجاهزة للنشر، المقال المقبول، استمارة إلكترونية متاحة 24 July 2021
المستخلص
مؤلّفه‌هاي مقاومت در ادبيّات کودک، تأثير‌گذارترين ژانر ادبي هر فرهنگ و ملّتي است. کودکان از آسيب‌پذيرترين اعضاي هر جامعه‌اي به شمار مي‌روند. به دليل شرايط کنوني سوريه، کودکان سوري با بحران‌ها و تنش‌هاي اجتماعي بسياري مواجه هستند؛ از اين رو، ادبيّات معاصر سوريه نيز به آن گره خورده است و هر شاعر آزادي‌خواهي، مظلوميّت کودکان را ...
أكثر
مؤلّفه‌هاي مقاومت در ادبيّات کودک، تأثير‌گذارترين ژانر ادبي هر فرهنگ و ملّتي است. کودکان از آسيب‌پذيرترين اعضاي هر جامعه‌اي به شمار مي‌روند. به دليل شرايط کنوني سوريه، کودکان سوري با بحران‌ها و تنش‌هاي اجتماعي بسياري مواجه هستند؛ از اين رو، ادبيّات معاصر سوريه نيز به آن گره خورده است و هر شاعر آزادي‌خواهي، مظلوميّت کودکان را پيرنگ اشعار خويش قرار مي‌‌دهد. حسين حبش در زمرة شاعران سوري است که قلب تپنده‌اش، تاخت و تاز بر روح و پيکرة کودکان را تاب نياورده و قلم در جوهر سرايش از آنان فرو برده است تا باز‌گو کنندة اين ظلم در اشعارش باشد. در اين جستار، بر آنيم با روش توصيفي- تحليلي به واکاوي عنصر موتيف کودک در مجموعة شعري «ملاک طائر» با تکيه بر شاخص‌ترين محور‌هاي مقاومت بپردازيم. يافته‌هاي پژوهش حاکي از آن است که شاعر پربسامدترين مؤلّفه‌هاي مقاومت چون: تحسّر بر مرگ کودک، انديشة فرا‌زماني، آرمان-هاي خاموش، انگاره‌هاي ذهني کودک، تروماي رواني ناشي از جنگ و شخصيّت‌هاي روائي را با تکيه بر موتيف کودک به هنرمندانه‌ترين شکل در شعر خود منعکس کرده است. ره‌آورد ديگر اين جستار اين است که شاعر در اين سروده‌ها توانسته است با ايجاد ارتباط بين عنصر تکرارشوندة کودک و محور‌هاي مقاومت به گونه‌اي هنرمندانه تصوير‌گر زخم عميقي باشد که جنگ بر روح و روان کودک به جاي گذاشته و اين جنبه را در اشعارش پر‌رنگ‌تر جلوه داده است.
علي افضلي؛ اکرم مدني
المقالات الجاهزة للنشر، المقال المقبول، استمارة إلكترونية متاحة 06 August 2021
المستخلص
شعر در موجزترین حالت خود نوشته‌ای است که زبانش اغلب نه صریح بلکه ضمنی است و انتقال تمام لایه‌های معنایی آن به زبان مقصد بس دشوار می‌نماید. در وادی برگردان شعر به زبان عربی، ترجمه اشعار شاعران ایرانی از این قافله عقب نمانده و پا به پای دیگر آثار ادبی به پیش تاخته است. از نیمه دوم قرن بیستم بسیاری از اشعار فارسی چه از شاعران ...
أكثر
شعر در موجزترین حالت خود نوشته‌ای است که زبانش اغلب نه صریح بلکه ضمنی است و انتقال تمام لایه‌های معنایی آن به زبان مقصد بس دشوار می‌نماید. در وادی برگردان شعر به زبان عربی، ترجمه اشعار شاعران ایرانی از این قافله عقب نمانده و پا به پای دیگر آثار ادبی به پیش تاخته است. از نیمه دوم قرن بیستم بسیاری از اشعار فارسی چه از شاعران قدیم و چه معاصر، به زبان عربی برگردان شدهاند. در این جستار بخشهایی از ترجمه اشعار سهراب سپهری در کتاب مختارات من الشعر الفارسی الحدیث از محمد نورالدین عبدالمنعم، با تکیه بر نظریه هنجارهای گیدئون توری بررسی و از منظر مطالعات توصیفی فرایند- مدار ترجمه واکاوی میشود. این شیوه به فرایند ترجمه یا خود عمل ترجمه میپردازد. نظریه توری به قالبهای ادبی که در هر فرهنگ خاصی وجود دارند، اشاره میکند . توری طیفی برای ترجمه در نظر میگیرد که در یک سوی آن پذیرش کامل در فرهنگ مقصد و در سوی دیگرش کفایت کامل برای برابری با متن مبدأ قرار دارد و معتقد است ترجمه همواره بین این دو قطب جای میگیرد. نتیجه اصلی ارزیابی کیفی تعریب عبدالمنعم حاکی از آن است که اثر وی از پذیرش در فرهنگ مقصد برخوردار است اما تا حدودی از بسندگی وکفایت در مبدأ به دور است.
زينه عرفت پور؛ بهنوش اصغري
المقالات الجاهزة للنشر، المقال المقبول، استمارة إلكترونية متاحة 28 August 2021
المستخلص
من أبرز الخواص الدالة علي أسلوب الکاتب، المعجم اللغوي المستفاد في آثاره. والمفردات الموجودة في نصوصه بمثابة لبنات استخدمها لبناء نصه. وهي تبين عن سرّ صناعة الکتابة والثروة اللغوية عنده وتعکس تفرّده بين الکتّاب الآخرين. والکاتب لإبراز ما في ضميره لايستعين إلابالألفاظ وهي وسيلة وحيدة عنده لکي يؤثر بها علي القارئ والمتلقي. وتنوع المفردات ...
أكثر
من أبرز الخواص الدالة علي أسلوب الکاتب، المعجم اللغوي المستفاد في آثاره. والمفردات الموجودة في نصوصه بمثابة لبنات استخدمها لبناء نصه. وهي تبين عن سرّ صناعة الکتابة والثروة اللغوية عنده وتعکس تفرّده بين الکتّاب الآخرين. والکاتب لإبراز ما في ضميره لايستعين إلابالألفاظ وهي وسيلة وحيدة عنده لکي يؤثر بها علي القارئ والمتلقي. وتنوع المفردات هو أحد الخواص الأسلوبية التي يمکن التوصل بقياسها في عدد من النصوص إلي إجابةٍ مدعومةٍ بالدليل الإحصائي علي سؤالين هامّين: الأول: في أيّ هذه النصوص نجد ثراءً لغوياً إذا نقارنه بغيره؟ والثاني: کيف يستخدم الکاتب خاصيةَ التنوع بين المفردات في النص؟ونحن في هذا المجال بصدد دراسة تنوع المفردات وندرسها وفق أحد الطرق الإحصائية وهي طريقة «جونسون»Johnson في کتابات ثلاثة من الکتّاب العرب: شوقي ضيف، أحمد حسن الزيات وحنا الفاخوري. وممّا توصّلنا إليه في هذا البحث، هو أنّ النسبة الکلية للتنوع لدي أحمد حسن الزيات، أکثرتنوعاً بالنسبة إلي الکاتبين الآخرين وهذا يعود إلي صغر حجم کتابه بحيث يتناول جميع العصور التاريخية ولايدخل في التفاصيل بل يدخل مباشرة إلي الموضوع الأصلي فيستعين صريحاً بالکلمات المختصة والمفتاحية لبيان الوقائع و يمتنع عن زيادة القول في مجال واحد.
حامد صدقي؛ سيد عدنان اشکوري؛ سهيلا محسني نژاد؛ حسين طالب زاده؛ پوران رضايي چُوشَلي
المقالات الجاهزة للنشر، المقال المقبول، استمارة إلكترونية متاحة 28 August 2021
المستخلص
مدرس زبان بهعنوان يکي از رکن‌هاي آموزش زبان محسوب مي‌شود، در همه روش‌‌هاي مشهور آموزش زبان، به نقش و وظيفه مدرس، توجه شده است. پژوهش حاضر باهدف تعيين کارکرد استاد، جهت بهبود وضعيت دانشجويان رشته زبان و ادبيات عربي در مهارت شنيداري و گفتاري و ارائه راه‌حلي براي بالا بردن سطح اين دو مهارت انجام‌مي‌گيرد. پژوهش در نظر دارد با استفاده ...
أكثر
مدرس زبان بهعنوان يکي از رکن‌هاي آموزش زبان محسوب مي‌شود، در همه روش‌‌هاي مشهور آموزش زبان، به نقش و وظيفه مدرس، توجه شده است. پژوهش حاضر باهدف تعيين کارکرد استاد، جهت بهبود وضعيت دانشجويان رشته زبان و ادبيات عربي در مهارت شنيداري و گفتاري و ارائه راه‌حلي براي بالا بردن سطح اين دو مهارت انجام‌مي‌گيرد. پژوهش در نظر دارد با استفاده از ابزار مصاحبه و به کمک نرمافزار کيفي سنج ATLAS ti پاسخي براي سؤالات مورد بررسي بيابد.نتايج پژوهش نشان مي‌‌دهد عواملي مانند بيانگيزگي دانشجويان، عدم وجود کتابهاي درسي مناسب، محدود بودن ساعات اختصاص داده شده به اين دو مهارت بين ساير دروس، عدم مهارت برخي اساتيد در تدريس کاربردي اين دو مهارت از جمله دلايل ضعف دانشجويان در مهارت شنيداري و گفتاري است، استادان براي بهبود مهارت گفتاري و شنيداري دانشجويان راهکارهايي ارائه دادهاند مانند ايجاد انگيزه براي دانشجويان، طراحي جزوههاي آموزشي کاربردي، استفاده از کلاسهاي مهارتآموزي خارج از فضاي دانشگاه.
جاسم نگارش؛ صادق ابراهیمی کاوری؛ سهاد جادري
المقالات الجاهزة للنشر، المقال المقبول، استمارة إلكترونية متاحة 12 October 2021
المستخلص
المدينة الفاسدة أو الديستوبيا هي عبارة عن تنحّي الإنسان عن مبادئ الأخلاق وضياعه واندثاره في التعصّبات والرذائل، وارتبطت معاني هذه المدينة بالأدب والسياسة والفلسفة البشرية وقد شرقت شمسها وبانت معالمها بوضوح من بدايات عصر النهضة الأوروبية حينما سيطر الإنسان المعاصر على الطبيعة واختلق قوانين اجتماعيّة وسياسيّة للسلطة. ولا شک أنّ ...
أكثر
المدينة الفاسدة أو الديستوبيا هي عبارة عن تنحّي الإنسان عن مبادئ الأخلاق وضياعه واندثاره في التعصّبات والرذائل، وارتبطت معاني هذه المدينة بالأدب والسياسة والفلسفة البشرية وقد شرقت شمسها وبانت معالمها بوضوح من بدايات عصر النهضة الأوروبية حينما سيطر الإنسان المعاصر على الطبيعة واختلق قوانين اجتماعيّة وسياسيّة للسلطة. ولا شک أنّ هناک علاقات بين هذه التعاريف والمجتمع العربي عامةً والعراقي خاصةً حیث اندثار الملکية وبزوغ حزب البعث حتّی الغزو الأمریکي. ارتبطت الرواية العراقية الحديثة ارتباطاً وثيقاً بالأدب الديستوبي، وما يحدث من تحوّلات في الواقع العراقي، واندثار منظومة من القيم، واستفحال لوجوه الفساد، وسلطة الخوف من الحاضر والآتي؛ سنان أنطون من الروائيين العراقيين الذين التفتوا إلى هذه المدينة في رواياتهم وقد ظهرت بصورتها الشاملة. هذا البحث وفق المنهج التوصيفي-التحليلي يهدف إلى الکشف عن سمات الديستوبيا وايضاح مدلولاتها ودوالها التي تمّ استدعاؤها في رواية يا مريم للروائي العراقي سنان أنطون، وکما ظهرت لنا النتايج بأنّ الروائي بنی هذه المدينة حسب التطرّف الإيديولوجي من البعث حتّى المتطرفين الانتحاريين.
زهرا رحيم پور؛ احمد پاشازانوس
المقالات الجاهزة للنشر، المقال المقبول، استمارة إلكترونية متاحة 12 October 2021
المستخلص
الملخص:تحليل الخطاب النقدي من إحدي الطرق لتحليل الخطب و الکلام الذي رائده نورمان فيرکلاف؛ فهو فرع من فروع علم اللغة الذي يوظف اللغة عملا جماعيا، لها علاقة وثيقة بالقوة و الإيدئولوجية في المستويات الثلاثة و هي الوصف و التفسير و التبيين. ثمرة التحليل هي أن تزيل ستار الحقائق أمام المتلقي الواعي و تفتح له النوافذ لفهمه الأفضل و حکمه ...
أكثر
الملخص:تحليل الخطاب النقدي من إحدي الطرق لتحليل الخطب و الکلام الذي رائده نورمان فيرکلاف؛ فهو فرع من فروع علم اللغة الذي يوظف اللغة عملا جماعيا، لها علاقة وثيقة بالقوة و الإيدئولوجية في المستويات الثلاثة و هي الوصف و التفسير و التبيين. ثمرة التحليل هي أن تزيل ستار الحقائق أمام المتلقي الواعي و تفتح له النوافذ لفهمه الأفضل و حکمه الأنصف النصوصَ. في هذا المنهج تري أن النصوص تخدمها العلاقات الاجتماعية و السياسية و الثقافية. الغرض الرئيسي من هذه الدراسة هو دراسة النص القديم في النهج الحديث، و هو تحليل الخطاب النقدي. المنهج الفيرکلافي يسلط الضوء علي خطب هاشم بن عبد مناف في مستوي الوصف حول السمات اللغوية للخطب مثل الجمل و دور الکلمات و من ثمّ کيفية انعکاس مفاهيم القوة والأيديولوجية في الترکيبات النحوية. في مستوي التفسير، يواکب السياق و نوعية الخطاب لهاشم، و في مستوي التبيين ينعکس ايدئولوجيته الخاصة و قوته و سلطته الناعمة انعکاسا علي الشارع الجاهلي في المستويين، الإقيلمي و الدولي، فهو يقصد حفظ کيانه.
حميدرضا ميرحاجي
المقالات الجاهزة للنشر، المقال المقبول، استمارة إلكترونية متاحة 17 October 2021
المستخلص
ابزار زبان و‌تکنیک‌های ارائه جمله که در قالب قواعد صرف و‌نحو انجام میگیرد از جمله مهم‌ترین عناصر در فرآیند فهم متن به‌شمار می‌روند. آنان که در این زمینه پایبند مطالعات سنتّی هستند از صرف و‌نحو حدّاقل توانایی‌هایش را طلب می‌کنند و‌آنان که دل در گرو مطالعات مدرن بسته‌اند، یا به طور کلّی آن را به کنار می‌نهند و‌از دلالت‌‌های ...
أكثر
ابزار زبان و‌تکنیک‌های ارائه جمله که در قالب قواعد صرف و‌نحو انجام میگیرد از جمله مهم‌ترین عناصر در فرآیند فهم متن به‌شمار می‌روند. آنان که در این زمینه پایبند مطالعات سنتّی هستند از صرف و‌نحو حدّاقل توانایی‌هایش را طلب می‌کنند و‌آنان که دل در گرو مطالعات مدرن بسته‌اند، یا به طور کلّی آن را به کنار می‌نهند و‌از دلالت‌‌های آن با بیتوجهی عبور می‌کنند و‌یا تنها اجازه ورود سوسویی ضعیف از آن را در عرصه فهم متن میدهند! در این نوشتار از این میگوییم که ماهیت صرف و‌نحو با سنجگی وتحلیل درآمیخته است؛ تقلیل این پتانسیل ومحدودکردنش به تعیین حرکتهای إعرابی و‌یا تقویت مهارت‌های زبانی یعنی محروم کردن مخاطب از کارکرد اصلی این ابزار زبانی! با تغییر این رویکرد معرفتی، منابع آموزشی و روش تدریس وارزیابیها وانتظارات ما نیز از این مادّه، دستخوش تغییر اساسی میشود. صرف و‌نحو یک شبکه بههم پیوسته است که در آن «معنی»، «مراد»، «مقام» و«متن» ستونهای آن محسوب میشوند.
مهدی زمانی
المقالات الجاهزة للنشر، المقال المقبول، استمارة إلكترونية متاحة 23 October 2021
المستخلص
چکیدهدر مقاله‌ی پیش رو، تغییراتِ درزمانیِ رفتار نحوی فعل «الْتَقَي» و ادوات شرطیّه‌ی «إذا» و «لَو» در روزنامه‌های عربی بررسی شده است. برای این منظور روزنامه‌های پُرشمارگان الأهرام، المصری‌الیوم و الیوم‌السّابع به علّت دیرینگی و نثر استوار انتخاب شدند. دادهها از سال 1998 تا 2020 میلادی به روش میدانی با رویکرد ...
أكثر
چکیدهدر مقاله‌ی پیش رو، تغییراتِ درزمانیِ رفتار نحوی فعل «الْتَقَي» و ادوات شرطیّه‌ی «إذا» و «لَو» در روزنامه‌های عربی بررسی شده است. برای این منظور روزنامه‌های پُرشمارگان الأهرام، المصری‌الیوم و الیوم‌السّابع به علّت دیرینگی و نثر استوار انتخاب شدند. دادهها از سال 1998 تا 2020 میلادی به روش میدانی با رویکرد توصیفی‌تحلیلیِ پیکره‌بنیاد بررسی شدند. تحلیل دادهها نشان داد عربی مکتوب امروزی دچار تغییراتِ نحویِ چشمگیری شده است. از جمله نتایج به دست آمده اینکه؛ فعل التَقَي دیگر مانند گذشته همیشه همراه حرف جرّ /بِـ/ یا ظرف /مَعَ/ به کار نمی‌رود و اخیراً استفاده از این گونه ملحقات همراه فعل، نادر شده است. إذا و لَو شرطیّه به جای یکدیگر به کار برده میشوند در حالی که لَو، شرطیّه‌ی امتناعیّه‌ی غیر واقعی است. حروف فَـ یا لَـ بر سر جواب شرط إذا و لَو بدون توجّه به شرایط و قواعد نحوی به کار گرفته میشوند در حالی که وقوع حرف فَـ یا لَـ، بر سر جواب شرط إذا و لَو، تابع شرایط مشخّص است. بررسی تغییرات صرفی‌نحوی در عربی نوشتاری نوین میتواند به آموزش زبان عربی بر اساس زبان معیار و همچنین ترجمه صحیح متون عربی به فارسی کمک کند.کلمات کلیدی: تغییر و تنوّع نحوی، التَقی، إذا، لَو، عربی معیار
جمال طالبي قره قشلاقي
المقالات الجاهزة للنشر، المقال المقبول، استمارة إلكترونية متاحة 25 October 2021
المستخلص
از آغاز هزاره‌ی سوم میلادی، رمان‌نویسان مغرب عربي در راستای هویت‌بخشی به رمان معاصر و گسستن زنجیرهای تقلید از غرب، قدم در وادی میراث دینی گذاشته، و آثار ارزشمندی با صبغه عرفانی خلق نموده‌اند. در این بین، تجربه عبدالإله بنعرفه به جهت پیشگام بودن، الهام‌پذیری از مؤلفه‌های دینی، و ارائه آثار متعدد از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. ...
أكثر
از آغاز هزاره‌ی سوم میلادی، رمان‌نویسان مغرب عربي در راستای هویت‌بخشی به رمان معاصر و گسستن زنجیرهای تقلید از غرب، قدم در وادی میراث دینی گذاشته، و آثار ارزشمندی با صبغه عرفانی خلق نموده‌اند. در این بین، تجربه عبدالإله بنعرفه به جهت پیشگام بودن، الهام‌پذیری از مؤلفه‌های دینی، و ارائه آثار متعدد از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. رمان «جبل قاف» اولین و یکی از مهم‌ترین تجربه‌های عرفانی بنعرفه است که به سیره‌نگاری ابن عربی اندکی قبل از تولد در سال 561 هجری در شهر مرسیه تا وفات وی در سال 638 و خاک‌سپاری در دامنه کوه قاسیون دمشق پرداخته است. جستار حاضر با رویکرد توصیفی تحلیلی به خوانش رویکرد دینی و نمادپردازی عرفانی در این رمان پرداخته است. از مهم‌ترین یافتههای پژوهش این است که بینامتنی رمان با بسیاری از آیات قرآن که در راستای ایده مرکزی داستان است، صبغه دینی و عرفانی آن را تقویت نموده است. عبدالاله بنعرفه با سبکی هنرمندانه و تلفیق خیال با واقعیّت، اندیشه دینی ابن عربی از جمله وحدت وجود و انسان کامل را در قالب نمادین اعداد و رنگ‌ها و معماری ابنیه و اشکال هندسی به تصویر کشیده است که تأویل همه آنها دایر بر اندیشه وحدت وجود و انسان کامل ابن عربی است. تمرکز بر مقامات صوفیان و ظهور کرامت‌هاي عرفاني در بسیاری از صحنه‌های رمان، صبغه‌ي عرفاني خاصي بدان بخشيده است.
امين نظري تريزي؛ سيد فضل الله ميرقادري
المقالات الجاهزة للنشر، المقال المقبول، استمارة إلكترونية متاحة 17 November 2021
المستخلص
تحظی مادة الأدب العربي الحديث بأهمية بالغة في تعليم اللغة الأجنبية، إذ أنّها تؤثّر لافتاً وهائلاً في ترقية المهارات اللغوية الأربعة لدی الدارسين إضافة إلی أنّها تؤدّي دوراً مميّزاً في الجانبين الثقافي والفنّي؛ فمن الضروري تنمية رغبة الدارسين في هذه المادّة حيث إنّ الرغبة تعدّ محرّکاً رئيساً يدفع المتعلّمين نحو الاستمرار والعکوف ...
أكثر
تحظی مادة الأدب العربي الحديث بأهمية بالغة في تعليم اللغة الأجنبية، إذ أنّها تؤثّر لافتاً وهائلاً في ترقية المهارات اللغوية الأربعة لدی الدارسين إضافة إلی أنّها تؤدّي دوراً مميّزاً في الجانبين الثقافي والفنّي؛ فمن الضروري تنمية رغبة الدارسين في هذه المادّة حيث إنّ الرغبة تعدّ محرّکاً رئيساً يدفع المتعلّمين نحو الاستمرار والعکوف علی قراءة المقرّر ودراسته؛ انطلاقاً من هذه المسألة هدفت الدراسة الحالية دراسة رغبات طلبة اللغة العربية في جامعات إيران في تعلّم الأدب العربي الحديث وفقاً لاستبانة تئودوفسکا (2016م). طبّق البحث الحالي المنهج الوصفي- المسحي واقتصرت عيّنة الدراسة علی 56 طالباً وطالبة في جامعتي إصفهان وشيراز. ما توصّلت إلیه الدراسة هو أنّ لدی طلبة اللغة العربية رغبة وافرة في قراءة القصص القصيرة ودراستها قياساً إلی الشعر، والرواية والمسرحية؛ فيما يتعلّق بمعوّقات الرغبة فإنّ توظيف الإستراتيجيات التقليدية من جانب المدرّس، وتدریس النصوص الأدبية الطويلة، وبزوغ القضایا الثقافية المجهولة في النصوص، وعدم مراعاة التدرّج من السهل إلی الصعب في تدريس النصوص الأدبية تعدّ من أهم الحواجز التي تعوّق رغبة الدارسين. بالنسبة للإستراتيجيات والخطوات الملائمة لتعزيز الرغبة وتحسين عمليتي التعليم والتعلّم فاقترحت الدراسة أن يزوّد الدارسون بمعلومات ثقافية متعلّقة بالنص الأدبي، ويقوم المدرّس بإعداد قسم من المحتوی التعليمي بشکل مقاطع الفيديو قبل بدء الحصّة الدراسية وعرضها علی المتعلّمين وذلک باستخدام إستراتيجية الصف المقلوب، ويعزّز التفاعل فيما بينهم لقراءة النصوص ودراستها، وينفذّ التدريبات اللغوية المنوّعة باعتبارها جزءاً مکملاً في عملية التعلّم، ويتمّ تلخيص النص الأدبي وتبسيطه من جانب المدرّس.
رقيه رستم پور؛ زينب ناظميان
المقالات الجاهزة للنشر، المقال المقبول، استمارة إلكترونية متاحة 17 November 2021
المستخلص
«مفتاح لنجوي» نوشته «فاتن المرّ» نويسنده معاصر لبناني، در زمره ادبيات مقاومت و داراي سبک و ساختاري معاصر است. نظريه رمزگان رولان بارت با نظريه‌هاي نشانه شناسي و تحليل متون ادبي ارتباطي تنگاتنگ دارد، و به نظر مي‌رسد اين نظريه انتخاب مناسبي براي رفع پيچيدگي‌هاي ادبي اين رمان و رمزگشايي دلالت‌هاي موجود در آن باشد. اين پژوهش، ...
أكثر
«مفتاح لنجوي» نوشته «فاتن المرّ» نويسنده معاصر لبناني، در زمره ادبيات مقاومت و داراي سبک و ساختاري معاصر است. نظريه رمزگان رولان بارت با نظريه‌هاي نشانه شناسي و تحليل متون ادبي ارتباطي تنگاتنگ دارد، و به نظر مي‌رسد اين نظريه انتخاب مناسبي براي رفع پيچيدگي‌هاي ادبي اين رمان و رمزگشايي دلالت‌هاي موجود در آن باشد. اين پژوهش، با تکيه بر روش توصيفي - تحليلي و با ارائه نمونه‌هايي از داستان مفتاح لنجوي به بررسي ساختار اين رمان از منظر رمزگان پنج‌گانه رولان بارت، به ويژه رمزگان هرمنوتيک و نمادين مي‌پردازد. اهميت پژوهش از اين رو است که، به فضاي داستاني مدرن و زنانه در ادبيات مقاومت عربي پرداخته و يک رمان معاصر را، براساس يکي از نظريات معاصر زبانشناسي تحليل مي‌کند. با اين هدف که نمونه جديدي از تحليل رمان‌هايي با سبک معاصر باشد. از جمله دستاوردهاي اين پژوهش آن است که؛ رمزگان هرمنوتيک، نمادين و فرهنگي در اين رمان، نسبت به ساير انواع آن بسامد بالاتري دارند. ساختار اين رمان بر پايه نامه‌هاي الکترونيکي بين شخصيت‌هاي داستان، و در فضاي مجازي بنا شده است، از اين رو زاويه ديد داناي کل در آن وجود ندارد. سبک داستان به گونه اي است ظرفيت برداشت هاي گوناگون از آن و نيز امکان خواندني-نوشتني شدن را فراهم مي‌کند.
عبدالرزاق حسن رحماني؛ شهلا جعفری
المقالات الجاهزة للنشر، المقال المقبول، استمارة إلكترونية متاحة 28 November 2021
المستخلص
با وجود تلاشهای بسيار جهت آسانسازی قواعد زبان عربی، برخی از دانشجويان همچنان در اين ماده درسی با مشکل مواجه میشوند؛ در اين راستا بهکارگيری راهبرد هوشهای چندگانه در گسترش مهارت دانشجويان و جلوگيری از ضعف آنان ضروری به نظر میرسد. از جمله اين هوشها، هوش هشتگانه گاردنر میباشد که بر اساس آن يادگيری تنها از راه ...
أكثر
با وجود تلاشهای بسيار جهت آسانسازی قواعد زبان عربی، برخی از دانشجويان همچنان در اين ماده درسی با مشکل مواجه میشوند؛ در اين راستا بهکارگيری راهبرد هوشهای چندگانه در گسترش مهارت دانشجويان و جلوگيری از ضعف آنان ضروری به نظر میرسد. از جمله اين هوشها، هوش هشتگانه گاردنر میباشد که بر اساس آن يادگيری تنها از راه بهکارگيری توانايي شناختی بهدست نمیآيد؛ بلکه در فرآيند يادگيری، انواع مختلف هوش در حکم مکمل يکديگر هستند. با توجه به چالش بين زبان و منطق مبنی بر اينکه زبان و فکر هر دو مقولهای يکسان هستند و يا اينکه تفکر و استدلال بر زبان برتری دارد، بر اين اساس هدف از مقاله حاضر، بررسی رابطه هوش زبانی- کلامی و هوش منطقی-رياضی و فهم قواعد زبان عربی است که با روش توصيفی- همبستگی انجام شده است. جامعه آماری اين پژوهش، شامل همه (تعداد 52 نفر) دانشجويان کارشناسی زبان و ادبيات فارسی دانشگاه هرمزگان در نيمسال تحصيلی 99-1398 میباشد. جمعآوری دادهها به وسيله پرسشنامه قواعد زبان عربی و نيز پرسشنامه هوشهای چندگانه گاردنر در دو مؤلفه هوش زبانی- کلامی و هوش منطقی-رياضی انجام شد. نتائج پژوهش بيانگر آن است که همبستگی موجود بين هوش منطقی-رياضی و هوش زبانی-کلامی با قواعد زبان عربی، ميزان موفقيت دانشجويان را در درس مذکور تضمين میکند. بدين ترتيب بخشی از دلايل موفقيت يا شکست دانشجويان زبان و ادبيات فارسی دانشگاه هرمزگان در درس قواعد زبان عربی، پيوند بسياری با درجه هوش آنان در هر يک از دو نوع هوش پيشگفته دارد که با ايجاد تناسب بين نوع هوش دانشجويان و مطالب درسی میتوان کيفيت آنرا بهبود بخشيد.
صفورا فصيح رامندي؛ نرگس انصاري؛ عليرضا شيخي؛ عليرضا نظري
المقالات الجاهزة للنشر، المقال المقبول، استمارة إلكترونية متاحة 28 November 2021
المستخلص
المسرحیة الإسلامیة، مسرحیة يتم تقديم هيکلیتها في سياق خاص للمسرحية؛ وهي تختلف عن سائر المسرحیات في منظورها الإسلامي. تندرج مسرحیة «الحر الریاحی» لعبدالرزاق عبدالواحد تحت المسرحیة الإسلامیة التی کتبت مترکزة علی وقائع کربلاء وشخصیة الحر الریاحی عبدالرزاق، عبر شخصیة الحر و بإستدعاء واقعة کربلاء، يربطها بوضع الزمن الحاضر فی ...
أكثر
المسرحیة الإسلامیة، مسرحیة يتم تقديم هيکلیتها في سياق خاص للمسرحية؛ وهي تختلف عن سائر المسرحیات في منظورها الإسلامي. تندرج مسرحیة «الحر الریاحی» لعبدالرزاق عبدالواحد تحت المسرحیة الإسلامیة التی کتبت مترکزة علی وقائع کربلاء وشخصیة الحر الریاحی عبدالرزاق، عبر شخصیة الحر و بإستدعاء واقعة کربلاء، يربطها بوضع الزمن الحاضر فی العراق. دراسة هیکلیة هذه المسرحیة و مدی انطباقها علی حقيقة عاشوراء فی رسم وتیرة حوادث الواقعة، و الکشف عن أسلوب الکاتب أدت إلی دراسة هذا الأثر وفقاً لمنهج الوصفی-التحلیلی و مکتبة و مبنی علی أساس نظریة فریتاغ، المنظرّ الألمانی؛ لفریتاغ خمسة أضلاع التی نشأت عن نظریات أرسطو و تشمل علی أضلاع التوطئة، العمل المتزاید، الذروة، العمل الضارب إلی الخمود والنتیجة. التنقیب عن المسرحیة یدلّ علی أنّ الکاتب حاد عن المبادیء المتعارفة والکلاسیکیة لکتابة المسرحیة و مال إلی المسرحیة ما بعد الحداثیة و المسرحیة الخارقة للتقالید لبرتولت برخت؛ لأن عبدالرزاق عبدالواحد یری أبعاد واقعة کربلاء فی مستوی لا یقدر سرد کلاسیکی و متعارف علی تبیینها. لهذا في مسرحیته لم یکن ملتزما بمبادیء رائجة لکتابة المسرحیة و بأثره هذا أبرز اقتراحا فی حقل المسرحیة العاشورائیة.
صديقه اسدي مجره؛ سيد رضا ميرأحمدي؛ صادق عسکري؛ فرهاد رجبي
المقالات الجاهزة للنشر، المقال المقبول، استمارة إلكترونية متاحة 29 November 2021
المستخلص
لوسینگلدمن در نظریّۀ ساختگرایی تکوینی خود ارتباطِ معنادار ساختار جامعه و ساختار اثر ادبی را بررسیمیکند. بهگمان گلدمن، هنرمند با آگاهی ممکن خود که بیشینۀ آگاهی و آرمان وی است، در برابر ایدئولوژی و آگاهی کاذبی که قدرت مسلّط بر جامعه آن را نمایندگیمیکند، وضعیت بغرنجی پیدامیکند و در ساختار جامعه تحوّلی پروبلماتیک ...
أكثر
لوسینگلدمن در نظریّۀ ساختگرایی تکوینی خود ارتباطِ معنادار ساختار جامعه و ساختار اثر ادبی را بررسیمیکند. بهگمان گلدمن، هنرمند با آگاهی ممکن خود که بیشینۀ آگاهی و آرمان وی است، در برابر ایدئولوژی و آگاهی کاذبی که قدرت مسلّط بر جامعه آن را نمایندگیمیکند، وضعیت بغرنجی پیدامیکند و در ساختار جامعه تحوّلی پروبلماتیک بر وی عارضمیشود. آگاهی ممکن هنرمند میتواند فرافردی و متعلّق به طبقهای باشد که هنرمند نمایندة آن است. این ساختار اجتماعی با وحدت ارگانیکِ برقرارشده در میان اجزای اثر ادبی نمودمییابد و منتقد میکوشد که به دریافت این وحدت در ساختار اثر ادبی برسد و آنگاه آن را درپیوند با ساختار فراگیر اجتماعی که اثر ادبی محصول آن است، تحلیلکند تا مشخص شود که چگونه جهانبینی طبقات و گروههای اجتماعی به عناصر سازندة جهان ادبی در یک اثر تبديل میشود. پس از مطالعۀ شعر «عذاب حلاج» بر اساس نظرية ساختگرایی تکوینی گلدمن و با روش توصیفی- تحلیلی مشخّصشد که ساختار اجتماعی روزگار بیاتی با ساختار سروده پیوند معناداری دارد. بیاتی در بافت تاریخی عراق نمایندۀ جهانبینی کمونیسم است که آگاهی ممکن طبقۀ وی بهشمارمیرود و این آگاهی ممکن در برابر ایدئولوژی استبدادی و آگاهی کاذب حکومت نوری السعید قرارمیگیرد و شاعر را شخصیتی پروبلماتیک میکند. این ساختار تاریخی به اجزای شعر نیز منتقل شده و در سرودۀ بیاتی حلّاج قهرمانی پروبلماتیک است که علیه امیر مستبدّ و خشکاندیش روزگار برمیآشوبد و با ایدئولوژی کاذب و مطلقگرای حاکم جدالمیکند. دلقک نیز در ساختار شعر، شخصیتی نمادین است که با فاجعۀ مرگ معشوق خود (نماد مرگ آگاهی آرمانی) روبهرو میشود. بنابراین شاعر و طبقۀ اجتماعی وی در نقش فاعلی فردی و فرافردی در تکوین ساختار شعر بیاتی بهگونهای معنادار نقشآفرین بوده اند.
حمیده - بامری؛ عبدالباسط عرب يوسف آبادي؛ علي اصغر حبيبي
المقالات الجاهزة للنشر، المقال المقبول، استمارة إلكترونية متاحة 16 January 2022
المستخلص
إنّ قوام نظرية الاستلزام التخاطبي التي طرحها بول غرايس مبادئ تركز على دراسة العلاقة بين اللغة ومتلقّيها بكل ما تحويه من خصائص ومميزات. لخّص غرايس هذه المبادئ على مبدأ الكم، والكيف، والطريقة، والمناسبة، ويعتقد أن الكلام إذا كان موافقا لهذه المبادئ فيطلق على أنه ملتزم بمبدأ التعاون، وإن خالفها وفقا لأغراض بلاغية خاصة فيسمّى بعملية ...
أكثر
إنّ قوام نظرية الاستلزام التخاطبي التي طرحها بول غرايس مبادئ تركز على دراسة العلاقة بين اللغة ومتلقّيها بكل ما تحويه من خصائص ومميزات. لخّص غرايس هذه المبادئ على مبدأ الكم، والكيف، والطريقة، والمناسبة، ويعتقد أن الكلام إذا كان موافقا لهذه المبادئ فيطلق على أنه ملتزم بمبدأ التعاون، وإن خالفها وفقا لأغراض بلاغية خاصة فيسمّى بعملية خرق التعاون. تسعى هذه الدراسة وفقاً للمنهج الوصفي-التحليلي إلى الوقوف على ظاهرة الاستلزام التخاطبي وخرقه في الكتابات الجدارية العربية والفارسية والتي ظهرت كفنّ جديد في الآونة الأخيرة في المجتمع وأكثر ما يتمّ فيها الانتقال من المعنى الصريح إلی المعنی المستلزم خطابياً. قام البحث بدراسة 400 كتابة جدارية عربية وفارسية من المنظور التداولي للكشف عن وجوه الالتقاء بين الثقافتين العربية والفارسية. أظهرت النتائج أنّ العديد من الكتابات الجدارية العربية والفارسية (%63 العربية و %59 الفارسية) خارقٌ لمبادئ التعاون الغرايسية وأنّ مبدأ الطريقة أكثر مبادئ التعاون خرقاً للكتابات الجدارية (%91 العربية و %87 الفارسية)، والعلة تكمن في أن الكاتب على الجدران أراد أن يوصل الرسالة إلى متلقّيه بصيغة إيحائية لأجل بيان المعاني التي لايمكنه التصريح بها. فإنّ التشابه في هذه النسبة للكتابات الجدارية العربية والفارسية يبيّن وجوهاً من التشابه بين الثقافتين العربية والفارسية.
مهران معصومي؛ مجيد محمدي؛ پيمان صالحي؛ جهانگیر امیری؛ مریم رحمتی ترکاشوند
المقالات الجاهزة للنشر، المقال المقبول، استمارة إلكترونية متاحة 16 January 2022
المستخلص
توانایی نویسنده، در نشان دادن مسائل عادی، به شیوه‌ای نو و غیرمنتظره را «آشناییزدایی» گویند. هدف نویسنده از کاربرد این تکنیک، ایجاد رخنه در ادراک انسان گرفتار تکرار، کلیشه و عادت است تا ادراک و احساس عادت‌زده او را حساس به مسائل و دگرگون کند. «برید اللیل» عنوان رمانی است از هدی برکات، نویسنده لبنانی تبار ساکن فرانسه ...
أكثر
توانایی نویسنده، در نشان دادن مسائل عادی، به شیوه‌ای نو و غیرمنتظره را «آشناییزدایی» گویند. هدف نویسنده از کاربرد این تکنیک، ایجاد رخنه در ادراک انسان گرفتار تکرار، کلیشه و عادت است تا ادراک و احساس عادت‌زده او را حساس به مسائل و دگرگون کند. «برید اللیل» عنوان رمانی است از هدی برکات، نویسنده لبنانی تبار ساکن فرانسه که به محض انتشار، مورد توجه خوانندگان قرار گرفت، به گونه‌ای که برنده جایزه «بوکر عربی» در سال 2018 گردید. این رمان، روایتگر داستان کسانی است که عمدتاً به علّت مهاجرت اجباری، دچار بحران رابطه شدهاند. این رابطه به خصوص بین مادران و فرزندان و عشاق به تصویر کشیده شده است. علاوه بر این، وضعیت افراد درگیر بحران ارتباطی با دیگر فرهنگ‌‌ها نیز بیان شده است. هدی برکات، آگاهانه، برای به نمایش گذاشتن این رابطه بحران‌زده از شگرد برآمده از رویکرد آشنائی‌زدایی در نظریۀ ویکتور اشکلوفسکی بهره برده است که هنر را زاییدۀ آشناییزدایی از امور هستی می‌داند. پژوهش حاضر با مطالعات کتابخانه‌ای و با رویکرد توصیفی- تحلیلی در پی نشان دادن آشنائی‌زدایی‌های صورت گرفته در شخصیتپردازی، پیرنگ و روایت‌پردازی رمان مذکور بوده که به صورت اپیزودهایی مستقل و در قالب نامه‌نگاری ارائه گردیده است. در این رمان، راوی هر اپیزود، شخصیت محوری آن است. نتایج نشان از آن دارد که هدف نویسنده از آشنائی‌زدایی، ایجاد تشکیک و رخنه در کلان‌روایت‌هایی چون مهر مادر و فرزند و عاشق و معشوق به یکدیگر است تا بتواند در قالب تابوشکنی‌های احساسی -عاطفی، وضعیت به بن‌بست رسیده انسان را در جهان پسامدرن به تصویر بکشد.
طيبه اميريان
المقالات الجاهزة للنشر، المقال المقبول، استمارة إلكترونية متاحة 16 January 2022
المستخلص
ترجمة المقومات الثقافیة ضمن نصٍّ أدبيٍ ما تعدّ من أهم التحدیات التي یصادفها المترجم بفعل الاختلافات الثقافیة و الفکریة النابعة من روح اللغة؛ فتتجلی مهمة المترجم في السعي لإيجاد مکافیءٍ ثقافيٍ قريبٍ من فهم المتلقي في ثقافة اللغة الهدف، المکافیء الذي لا يمس دائرة محظورات تلک الثقافة. شکلت مجموعة "آبشوران" القصصیة للروائي الإیراني ...
أكثر
ترجمة المقومات الثقافیة ضمن نصٍّ أدبيٍ ما تعدّ من أهم التحدیات التي یصادفها المترجم بفعل الاختلافات الثقافیة و الفکریة النابعة من روح اللغة؛ فتتجلی مهمة المترجم في السعي لإيجاد مکافیءٍ ثقافيٍ قريبٍ من فهم المتلقي في ثقافة اللغة الهدف، المکافیء الذي لا يمس دائرة محظورات تلک الثقافة. شکلت مجموعة "آبشوران" القصصیة للروائي الإیراني "علي أشرف درویشیان" ظاهرةً ثقافیةً و لغویةً متمیزةً. أثّت القصة عالماً روائیاً بتفاصیل و تمّت عن واقع البؤس و القذارة في المجتمع البرولیتاریاي. فأثارت اهتمام أحمد موسی لترجمتها إلی العربیة و الترکیز علی جوانبها الثقافیة و نقلها إلی فضاء اللغة العربیة. عبر الطریقة التوصیفية و بمقارنة عملیة الترجمة مع النص المصدر و تحلیلها بجانب تسلیط الضوء علی استراتیجیات الترجمة الثقافیة من منظر علماء الترجمة، نبحث عن: کیف تفاعل المترجم مع العناصر الثقافیة باعتبارها ظلّ اللغة عند الترجمة حسب استراتیجیات الترجمة الثقافیة؟ بناءاً علی هذا التکافؤ: المعادل و التحیید و التحلیل و التشریح و الأقلمة تتعلّق بترجمة المفاهیم الثقافیة المحلیة و المترجم یلجأ إلی المکافیء و المعادل الثقافي بصورة أکثر ثمّ إلی توظیف الشرح المقتضب و التحلیل تجنّباً لغموض المعنی و أحیاناً المترجم لم يصب في اختیار الترجمة اللائقة لنقل معاني النص الأصلي.
زهرا صادقي؛ کبري روشنفکر؛ فرامرز ميرزائي؛ خليل پرويني
المقالات الجاهزة للنشر، المقال المقبول، استمارة إلكترونية متاحة 22 January 2022
المستخلص
إن العولمة الثقافية من أهم الظواهر والتغّيرات المعاصرة التي أثرت علی الإبداع الروائي الجزائري منذ السبعينيات مما دفعت الكتاب الجزائريين إلى التمسّک بالخصوصیة الثقافية في انتاجاتهم السردية لمجابهة العولمة وغزوها الثقافي. لكنّ اللافت للنظر في الروايات السبعينية هو أن الكتاب الجزائريين رغم تركيزهم على الخصوصية الثقافية الجزائرية، ...
أكثر
إن العولمة الثقافية من أهم الظواهر والتغّيرات المعاصرة التي أثرت علی الإبداع الروائي الجزائري منذ السبعينيات مما دفعت الكتاب الجزائريين إلى التمسّک بالخصوصیة الثقافية في انتاجاتهم السردية لمجابهة العولمة وغزوها الثقافي. لكنّ اللافت للنظر في الروايات السبعينية هو أن الكتاب الجزائريين رغم تركيزهم على الخصوصية الثقافية الجزائرية، حاولوا المسايرة مع مُتَطلِبات العصر وتغيّرات الواقع، الأمر الذي أدّى إلى ظهور نوع من الثنائية والازدواجية في عدد من هذه الأعمال السرديّة والّتي تُعد رواية "ريح الجنوب" لعبد الحميد بن هدوقة نموذجاً صادقاً في هذا الصدد. نتطرّق في هذا المقال إلى ثنائية الخصوصية الثقافية والعولمة في رواية "ريح الجنوب" وذلك في ضوء نظرية الأنساق الثقافية المضمرة لعبد الغذامي وبناءً على المنهج الوصفي التحليلي. تَدُلّ النتائج على أنّ الاتجاه الثنائي من قبل الكاتب إلى التمسّك بالخصوصية الثقافية والانفتاح الثقافي على العولمة أدّى إلى صراع الأنساق الثقافية، أو نسقية المعارضة في رواية ريح الجنوب والذي تجلى بشكل كبير في موضوعات الدين والمكان ونمط الحياة والعادات والتقاليد الاجتماعية والّتي أسفرت عن آثار ونتائج سلبية تمثّلت بشكل كبير في مظاهر الانعزال والتوحّد والاغتراب الثقافي وتشظّي الذات وأزمة الهوية لدى شخوص الرواية. كما أظهر البحث أنّ الصراع النسقي بين الخصوصية الثقافية والعولمة في ريح الجنوب كان حاداً بالنسبة لقضية المرأة وذلك بسبب مفاهيم وقيم جديدة تدعو إليها العولمة الثقافية بالنسبة لحقوق المرأة والتي ناضلت من أجلها الأنثى المهمشة في مقابل مفاهيم الخصوصية الثقافية السالبة المتمثلة في السلطة والتعصب والعرض والشرف والعار والتي دافعت عنها السلطة الذكورية بقوة.
معصومه شبستري؛ سعیده جلالی فرد
المقالات الجاهزة للنشر، المقال المقبول، استمارة إلكترونية متاحة 22 January 2022
المستخلص
روایت، توالی رویدادهایی است که به شکل غیرتصادفی و با پیوندی سببی و زمانی به هم اتصال یافته اند. هر روایت داستانی از عناصری از جمله راوی و کانون‌شدگی تشکیل میشود. کانون‌شدگی که پیش از این در زاویه دید و راوی خلط می‌شد، بوسیله ژرار ژنت فرانسوی به عنوان عنصری مستقل در کنار عنصر راوی مورد بررسی علمی قرار گرفت و این امر اسقبال نویسندگان ...
أكثر
روایت، توالی رویدادهایی است که به شکل غیرتصادفی و با پیوندی سببی و زمانی به هم اتصال یافته اند. هر روایت داستانی از عناصری از جمله راوی و کانون‌شدگی تشکیل میشود. کانون‌شدگی که پیش از این در زاویه دید و راوی خلط می‌شد، بوسیله ژرار ژنت فرانسوی به عنوان عنصری مستقل در کنار عنصر راوی مورد بررسی علمی قرار گرفت و این امر اسقبال نویسندگان و پژوهشگران را در پی داشت. هدیه حسین(1956میلادی-تاکنون) نویسندة معاصر عراقی است که محور و موضوع بسیاری از رمان‌های او، مسائل اجتماعی با رویکردی سیاسی میباشد.او با استفاده از انواع راوی و کانون‌گری‌ها در رمان‌های خود، توانست حوادث مختلف اجتماعی عراق را در بسترهای زمانی متفاوت به عرضه نمایش بگذارد. "ریام و کفی" از جمله رمان‌های اوست که در آن از انواع کانون‌شدگی و شیوه‌های مختلف روایتگری استفاده کرده و همین امر باعث شد تا مبنای این پژوهش قرار گیرد. جستار حاضر با تکیه بر روش توصیفی-تحلیلی سعی دارد تا بر اساس نظریة ژرار ژنت، راوی و کانون‌شدگی این رمان را مورد بررسی قرار دهد. این بررسی نشان میدهد که در این رمان، غالباً به حوادث رمان از چشم‌انداز درونیِ راوی-کانون‌گر نگریسته‌شده و کمتر به دیگر کانون‌گرها مجال حضور داده میشود؛ ولی با این حال نگرش شخصیت مادر، کانون توجه راوی_کانون‌گر است. نویسنده در این رمان از تنوع راوی بهره برده است؛ در واقع راوی یک نفر اما در عین حال نوع روایتگری ترکیبی از روایت اول شخص و سوم شخص است که به سه صورت روایت میشود.
محمدحسن امرائي
المقالات الجاهزة للنشر، المقال المقبول، استمارة إلكترونية متاحة 22 January 2022
المستخلص
إنّ تحليل الخطاب النقدي من المناهج العلمية المتبعة لتحليل الخطاب في الدراسات اللغوية التي رفعت تحليل الخطاب نظريًا ومنهجيًا من مستوى وصف النص إلى مستوى التفسير، ومن حيث نطاق البحث، فقد وسع مستواه السياقي من موقع الفرد إلى المستوى الكلي، أي المجتمع والتاريخ والأيديولوجيا. إنّ الغرض الرئيسي من تحليل الخطاب هو اكتساب تقنية جديدة ...
أكثر
إنّ تحليل الخطاب النقدي من المناهج العلمية المتبعة لتحليل الخطاب في الدراسات اللغوية التي رفعت تحليل الخطاب نظريًا ومنهجيًا من مستوى وصف النص إلى مستوى التفسير، ومن حيث نطاق البحث، فقد وسع مستواه السياقي من موقع الفرد إلى المستوى الكلي، أي المجتمع والتاريخ والأيديولوجيا. إنّ الغرض الرئيسي من تحليل الخطاب هو اكتساب تقنية جديدة في دراسة النصوص ووسائل الإعلام والثقافات والعلوم والسياسة والمجتمع وما شابه ذلك. لقد أُختيرت في هذا المقال، نظرية تئون فان دایك الاجتماعي المعرفي ( (Socio-Cognitive Approach كطريقة خاصة لهذا البحث؛ إذ اتخذ شكل تحليل الخطاب النقدي لديه نهجًا مختلفًا عن الآخرين؛ حيث ركّز على دور المعرفة في تحليل الخطاب النقدي والتواصل والتفاعلات الاجتماعية. فنجح من خلال ربط المفاهيم الثلاثة للخطاب والمعرفة والمجتمع، أن يقوم بمثلث شكل أساس نظريته المتميزة لتحليل الخطاب النقدي. في المجال ذاته، تُعدُّ النقائض الشعرية بين الفرزدق وجرير في العصر الأموي من الأعمال الهامة التي تمكن دراستها في سياق تحليل الخطاب النقدي؛ حيث تسمح للمحلل والناقد بالكشف عن العلاقة بين السلطة والأيديولوجيا والخطاب فیها. هذا المقال يسعى إلى تحليل النقيضتين الهجائيتين المختارتين هما: «إنّ الذي سَمَكَ السّماءَ بَنى لَنَا» للفرزدق و«لِمَنِ الدِيارُ كَأَنَّها لَم تُحلَلِ» لجریر بن عطیة، معتمدًا على المربع الأيديولوجي لفان دايك الذي يفحص موضوع النقيضتين من منظور التأكيد على الأنا (الذات) وتهميش الآخر (الرقيب)؛ حتی یكشف عن كيفية تمثيل أيديولوجية الشاعرین في نقيضتيهما الهجائيّة. ومن أبرز النتائج التي توصلنا إليها من خلال هذا المقال هي أن إبراز النقاط السلبية للآخر في كلتا النقيضتين أقوى بكثير من إبراز النقاط الإيجابية للأنا وهكذا خُلقت عملية الاستقطاب وخلق المسافة بين الذات والآخر.
زهرا هاشمي تزنگي؛ محمد جواد پورعابد؛ ناصر زارع؛ سيد حيدر فرع شيرازي
المقالات الجاهزة للنشر، المقال المقبول، استمارة إلكترونية متاحة 22 January 2022
المستخلص
یعدّ مفهوم الکاریزما بالرغم من شیوع استعماله من تلك المفاهيم والمصطلحات التي لم تزل یحیط بها الغموض وله تعاریف متعددة حیث یمکن تلخیص أغلبها بالشخصیة الجاذبة الخاصة الموثرة في محیطها. وقسّمه البعض إلی أنواع مختلفة ومن أهمّها الکاریزما المؤقتة والکاریزما الحقیقیة حیث لأي منهما مواصفاته الخاصة. ویمتلك بعض الأفراد الکاریزما لفترة ...
أكثر
یعدّ مفهوم الکاریزما بالرغم من شیوع استعماله من تلك المفاهيم والمصطلحات التي لم تزل یحیط بها الغموض وله تعاریف متعددة حیث یمکن تلخیص أغلبها بالشخصیة الجاذبة الخاصة الموثرة في محیطها. وقسّمه البعض إلی أنواع مختلفة ومن أهمّها الکاریزما المؤقتة والکاریزما الحقیقیة حیث لأي منهما مواصفاته الخاصة. ویمتلك بعض الأفراد الکاریزما لفترة معینة من الزمن وقلیل منهم یمتلکونها لعدید من القرون ولاتزول عنهم الکاریزما بتغیر الظروف. والمهم أنّه لتحدید مدی الکاریزما الخاصة للشخص نحتاج إلى مقارنته بالآخرین. والکاریزما کظاهرة عامة یمکن أن نجدها في أيّ مجال من مجالات الحیاة الاجتماعة؛ کما نشاهدها في عوالم الرواية فبعض الشخصیات الکاریزمیة ؛مثل الذی امتازت بهذه المیزة شخصیة میرلا في رواية "ساق البامبو"بسبب الثقة بنفسها وتأثیرها المرآوي حیث یقوم الشخص المقابل بشکل غیر إرادي بتقليد أفعالها وسلوکیاتها.یقوم هذا البحث بکشف مظاهر الکاریزما في شخصیة میرلا بنت خالة الشخصیة الرئیسة للرواية المذکورة متخذاً المنهج الوصفي – التحلیلي للتعرّف على مظاهر الشخصیة الکاریزمیّة عندها. تظهر نتائج البحث أنّ ميرلا تتمتع بشخصية قوية وحكيمة، شجاعة، واثقة، بحيث نرى في أجزاء كثيرة من الرواية كلماتها الحكيمة ونظرتها العميقة للعالم. بالإضافة إلى هذه الشخصية القوية والمستقلة والباطنية، فهي تتمتع أيضًا بجمال خارجي وهذه العوامل تجذب راشد -ابن خالها- حاضرة کانت أم غائبة وهذا ما نشاهده من خلال وصفه لمیرلا، کما اجتذبت واستقطبت اهتمام المخاطب. ويشعر قارئ الرواية أنه يريد متابعة شخصية ميرلا.
رضا ناظمیان؛ يسرا شادمان
المقالات الجاهزة للنشر، المقال المقبول، استمارة إلكترونية متاحة 22 January 2022
المستخلص
الفانتازیا هي الأدب الذي یکتشف الواقع من أعماق ما هو غیر واقع وتُعتَبَر من المصطلحات النقدیة الجدیدة فتُطلَق علی تجاوز الواقع إلی اللاواقع والمنطق إلی اللامنطق. الفانتازیا مصطلح واسع یصف الکتب والآثار التی تجعل الحوادث المستحیلة والعجیبة ممکنة ومصدّقة. من میزات الفانتازیا في الروایة یمکننا أن نشیر إلی منطق السّرد الخاص، وأصل الوعي ...
أكثر
الفانتازیا هي الأدب الذي یکتشف الواقع من أعماق ما هو غیر واقع وتُعتَبَر من المصطلحات النقدیة الجدیدة فتُطلَق علی تجاوز الواقع إلی اللاواقع والمنطق إلی اللامنطق. الفانتازیا مصطلح واسع یصف الکتب والآثار التی تجعل الحوادث المستحیلة والعجیبة ممکنة ومصدّقة. من میزات الفانتازیا في الروایة یمکننا أن نشیر إلی منطق السّرد الخاص، وأصل الوعي الذاتي، وأصل الجانب اللغوي، وأصل التوغّل، وأساليب التخيّل، والأسلوب الحرّ، وعدم التكهّن، والمفاجئة، والنهاية المفتوحة، وتفتيت البنى، والتلاعب اللغوي، وخلق ظروف اللعبة و... . فقد يدرس هذا البحث العلاقة بين الفانتازيا في رواية "فرانكشتاين في بغداد" لأحمد سعداوي والأحداث الرهیبة في العراق، معتمداً على أسلوب وصفي – تحليلي، مستخرجاً عناصر الفانتازیا أولّاً ومن ثمّ تطيبقها علی الروایة. ويهدف إلى إبراز ملامح وأبعاد العجائبية وتبيين العلاقة بين الفانتازیا في روایة فرانکشتاین والأحداث في حرب العراق. ومن نتائج البحث هو أنّ الکاتب في هذه الروایة قد دخل وادي الفانتازيا بشكل كامل، بسبب أهمية الأهوال العنيفة (المجازر الجماعية والمفخّخات لقتل العراقيين) والخوف من ذهول القارئ أمام تقنية الفانتازيا وعدم الوصول إلى غاية ومراد الكاتب، نجده يلجأ قليلاً إلى تقنيات اللاوعي واللاشعور كحديث النفس والنجوى والأحلام والرؤى وقد تصل أحياناً لدرجة يصعب تحديدها أو تمسي مستحيلة، ونرى أنّ حقيقة الواقع تجعل من الكاتب أن يورّط القارئ في أحداث غريبة وفضاءات عجيبة وبوعي تامّ يعبّر عن هواجسه ودواخله عبر هذا السرد، لذا يروي القصة بخطة مدروسة من قبل ويستخدم التقنيات الحديثة والفانتازيا ويكتفي بخلق شخصية غير واقعية.
هانیة درستکار؛ شهريار نيازي؛ معصومة تقي‌زادة
المقالات الجاهزة للنشر، المقال المقبول، استمارة إلكترونية متاحة 26 January 2022
المستخلص
یکی از مهم‌ترین مفاهیم مطرح شده در نظریة فرمالیست‌های روس، آشناییزدایی است که هدف آن، بررسی جنبه‌هایی از زبان است که منجر به آفرینش ادبی میشود. تمام فنونی که شاعر برای بیگانه ساختن جهان اطراف در چشم مخاطب به کار میگیرد، در گسترة آشناییزدایی قرار دارد. ابن فارض، شاعر مشهور وادی عشق الهی در تاریخ شعر صوفی از شعرایی است که شهرت ...
أكثر
یکی از مهم‌ترین مفاهیم مطرح شده در نظریة فرمالیست‌های روس، آشناییزدایی است که هدف آن، بررسی جنبه‌هایی از زبان است که منجر به آفرینش ادبی میشود. تمام فنونی که شاعر برای بیگانه ساختن جهان اطراف در چشم مخاطب به کار میگیرد، در گسترة آشناییزدایی قرار دارد. ابن فارض، شاعر مشهور وادی عشق الهی در تاریخ شعر صوفی از شعرایی است که شهرت گسترده‌ای در جهان عرب داشته زیرا اشعار او تمام ویژگیهای فنی شعر صوفی را داراست: شعری که آکنده از نفحات قرآنی و نظرات فلسقی است و دیدگاه‌های نوینی راجع به هستی و انسان دارد. زبان صوفیانة ابن فارض با همة فراز و فرودهایش در سطوح زبانی با آفرینش ترکیب‌های نوین در سطح مفهوم، نظر خواننده را جلب کرده و غبار عادت را از مفاهیم عادی صوفیانه برمی‌چیند و وی را با نوترکیب‌هایی آشنا میسازد که از تکنیک آٍشنایی‌زدایی بهره‌مندند. وی با ترکیب دو اصطلاح که هرکدام مفهوم جداگانه‌ای دارند، دست به آفرینش نوترکیب‌هایی می‌زند که مفاهیم نوین یا مفاهیمی را که خارج از آنچه در عرف صوفیان متداول است دارا می‌باشند. در این مقاله تلاش شده است با تکیه بر دیدگاه‌های فرمالیست‌ها در زمینة آشناییزدایی و هنجار گریزی، نوترکیبهای عرفانی ابن فارض را بررسی کنیم. بررسی‌های به عمل آمده در این مقاله نشان میدهد که ابن فارض با آفرینش چنین نوترکیب‌هایی قصد ایجاد مفاهیمی نوین را داشته است که از حالات عرفانی وی برآمده است.
)
