طهران، شارع وليعصر(عج)، شارع توانير، حي نظامي كنجوي، زقاق هفت بيكر(٨)، شارع نظامي كنجوي، بناء رقم ٣٣، مؤسسة بيمه اكو للتعليم العالي، جامعة علامة طباطبائي، الطابق ٦، الغرفة ٦٠٧، اللجنة الإيرانية للغة العربية وآدابها، الرمز البريدي ١٤٣٤٨٦٣١١١

نوع المستند : علمی - پژوهشی

المؤلفون

1 دانشجوی دکتری زبان و ادبیات عربی، دانشگاه رازی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، ایران، کرمانشاه

2 دانشیار گروه زبان و ادبیات عربی، دانشگاه رازی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، ایران، کرمانشاه

المستخلص

رمان «خُبزٌ عَلی طاولةِ اَلخال میلاد» اولین رمان نوشته «محمّد النعاس» و برگزیده بوکر عربی سال 2022 است. این رمان روایت شخصیت‌هایی است که در شرایط جامعه لیبی و فرهنگ حاکم بر آن درگیر روان رنجوری‌ها و تنش‌های متعددی گشته‌اند. «محمّد النعاس» در این رمان به‌خوبی توانسته است ویژگی‌های روانی افراد جامعه‌اش را با دقت به تصویر بکشد. این نحوه پرداخت شخصیت‌ها، ضرورت انجام پژوهشی با رویکرد روان‌شناختی را تبیین می‌کند. پژوهش حاضر به روش توصیفی- تحلیلی صورت گرفته و بر آن است با رویکردی روان‌شناختی، با توجه به نظریه طرح‌واره درمانی جفری یانگ از دلایل شکل‌گیری طرح‌واره‌های ناسازگار اولیه در وجود «میلاد» شخصیت اصلی داستان که در پی دست یافتن به هویت مردانه خود که از کودکی با آن مشکل داشته است، پرده بردارد و راهبردهای برون‌رفت او از این طرح‌واره‌ها را بررسی کند. نتایج پژوهش حاکی از آن است که ریشه اختلالات او به دوران کودکی و نوجوانی‌اش برمی‌گردد و فقدان الگوهای کارآمد بستر مناسبی را برای پدیدآیی طرح‌واره‌های ناسازگار اولیه در روان وی، فراهم آورده است. بررسی‌ها حاکی از آن است که این شخصیت در حوزه «طرد و بریدگی» که شامل طرح‌واره‌های اولیه و غیرشرطی «محرومیّت هیجانی و نقص و شرم» است، گرفتار شده و با طرح‌واره‌ شرطی «اطاعت» سعی در برون‌رفت از طرح‌واره‌های فوق را دارد. او ابتدا «سبک مقابله‌ای تسلیم» را برگزیده و سپس «جبران افراطی» را در مقابله با طرح‌واره‌هایش اتخاذ می­کند.

الكلمات الرئيسية

عنوان المقالة [Persian]

التحليل النفسي لشخصية "ميلاد" في رواية "خبز علي طاولة الخال ميلاد" بناءً على نظرية المخطط العلاجي لجيفري يونغ

المؤلفون [Persian]

  • چیمن محمدی بایتمبر 1
  • محمّدنبی احمدی 2

1 دانشجوی دکتری زبان و ادبیات عربی، دانشگاه رازی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، ایران، کرمانشاه

2 دانشیار گروه زبان و ادبیات عربی، دانشگاه رازی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، ایران، کرمانشاه

المستخلص [Persian]

          رواية "خبز علي طاولة الخال ميلاد" هي الرواية الأولى التي كتبها محمّد النعاس و فازت بجائزة بوکرلعربي عام 2022 م. هذه الرواية عبارة عن سرد لشخصيات انخرطت في العديد من الاضطرابات العصبية والتوترات في أوضاع المجتمع الليبي وثقافته الحاكمة. استطاع محمّد النعاس في هذه الرواية أن يصوّر بدقة الخصائصَ النفسية لِأبناء مجتمعه. توضح طريقة الدفع هذه ضرورة إجراء البحث بمنهج نفسي. تم إجراء البحث الحالي بطريقة وصفية - تحليلية واستناداً إليها بمقاربة نفسية، وفقاً لنظرية العلاج التخطيطي لجيفري يونغ، أسباب تكوين المخططات الأولية غير المتوافقة في وجود "ميلاد" الشخصية الرئيسية للقصة، الذي يسعى إلى تحقيق هويته الذكورية التي واجهها منذ الصغر، ليكشف ويفحص إستراتيجياته للخروج من هذه المخططات. تشير نتائج البحث إلى أن جذور اضطراباته تعود إلى طفولته ومراهقته، وأن الافتقار إلى النماذج الفعالة قد وفر منصة مناسبة لظهور المخططات المبكرة غير المتوافقة في شخصية ميلاد. تشير الدراسات إلى أن شخصية ميلاد محاصرة في مجال الرفض، والذي يتضمن المخططات الأساسية وغير المشروطة للحرمان العاطفي والعيب والعار، ويحاول الهروب من المخططات المذكورة أعلاه. مخطط الطاعة الشرطي. يختار أولاً أسلوب التعامل مع الاستسلام ثم يتبنى تعويضات قصوى في مواجهة مخططاته.

الكلمات الرئيسية [Persian]

  • جيفري يونغ
  • محمّد النعاس
  • مخطط
  • خبز علي طاولة الخال ميلاد
- إسماعیل، عزالدین، (1988 م)، التفسيرالنفسی للادب، بیروت: دار الثقافة.##
- روحی الفیصل، سمر (1995 م)، بناء الروایة العربیة السوریة، دمشق: اتحاد الکتاب العرب. ##
- سعدون حیدر، أسعد (2011 م)، الفضاء القصصی عند صبحی فحماوی، اللاذقیة: دار الحوار. ##
- قطب، السید، (2003 م)، النقد الادبی، اصوله و مناهجه، القاهرة: دار الشروق. ##
- النعاس، محمّد (2021 م)، خُبزٌ عَلَی طاولةِ الخالِ میلاد، ط 4، نشر مسکیلیانی. ##
- آدلر، آلفرد (1356)، مفهوم زندگی خود را دریابید، مترجم: ناهید خزایی، چاپ دوم، تهران، بنگاه ترجمه و نشر کتاب. ##
- براهنی، محمدرضا (1361)، قصه‌نویسی، چاپ سوم، تهران: البرز. ##
-شایگان فر، حمیدرضا، (1383)، نقد ادبی، چاپ دوم، تهران: حروفیه. ##
- شمیسا، سیروس (1388)، نقد ادبی، چاپ سوم، تهران: نشر میترا. ##
- قهاری، شهربانو (1397)، تغییر طرح‌واره‌ها، چاپ دوم. تهران: رشد. ##
- علیزاده، حمید (1396)، آلفرد آدلر پیشگام روانکاوی جامعه نگر، چاپ دوم، تهران: دانش. ##
- یانگ، جفری ای و ژانت اس کلوسکو، (1397)، زندگی خود را دوباره بیافرینید، مترجم: ساره حسینی عطار، چاپ چهارم، مشهد: شمشاد. ##
- یانگ، جفری – ای، کلوسکو، ژانت – اس، ویشار، مارجوری، (1397)، طرح‌واره درمانی (راهنمای کاربردی برای متخصصین بالینی) مترجم: حسن حمیدپور و زهرا اندوز، جلد اول، چاپ هشتم، تهران: ارجمند##
- یانگ، جفری ای، ژانت اس کلوسکو و مارجوری ویشار، (1397). طرح‌واره درمانی (راهنمای کاربردی برای متخصصین بالینی) مترجم: حسن حمیدپور و زهرا اندوز، جلد دوم، چاپ هشتم، تهران: ارجمند##
- جهانتاب، طاهره، (1401). تحلیل روایت و واکاوی شخصیت پردازی در دو رمان برگزیده مسابقات بوکر جهانی و بوکر عربی در سال 2019. پایان نامه دکترای تخصصی، دانشگاه فردوسی مشهد. ##
-خسروی، مریم (1400). بررسی طرح‌واره‌های فعال در قهرمان داستان موسم الهجرة الی الشمال. پایان نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه فردوسی مشهد. ##
-جهانتاب، طاهره، احمدرضا حیدریان شهری، بهار صدیقی، سید حسین سیدی (1401) «واکاوی طرح‌واره‌های ناسازگار اولیه در رمان «برید اللیل» از هدی برکات بر اساس نظریه جفری یانگ». مجلة الجمعیة الایرانیة للغة العربیة و آدابها، شماره 64، صفحات 221- 244. ##
-صمیمی، سعیده، پروانه عادل زاده، کامران پاشایی فخری (1401). «نقد روانکاوانه شخصیت «وهاب» در رمان «خانه ادریسی ها» بر اساس طرح‌واره ناسازگار اولیه با تکیه بر رویکرد جفری یانگ»، فصلنامه پژوهش‌های ادبی. سال 19. شماره 75. صفحات 105-131. ##