نوع المستند : علمی - پژوهشی
المؤلفون
1 طالبة دكتوراه في فرع اللغة العربية وآدابها، جامعة فردوسي، مشهد، إيران .
2 أستاذ مشارك في قسم اللغة العربية وآدابهابجامعة فردوسي، مشهد، إيران.
3 أستاذ مساعد في قسم اللغة العربية وآدابها، جامعة البصرة، بصرة، العراق،
4 أستاذة مساعدة فی قسم اللغة العربیة وآدابها، جامعة فردوسي مشهد
المستخلص
أصبح من المهم في فهم النصوص الإبداعية تحليل عنواناتها نقدياً، والكشف عن علاقة كل عنوان بنصه الأدبي، وصلته بالعتبات الأخرى التي تشكل مدخلاً لدراسة النص، وكشف أهم مايميز هذه العناوين وأنواعها ومظاهر تغيرها، فهي تؤدي وظيفة بنائية؛ عبر دلالة إشارتها إلى النّص في بعضها أو قد تقوم باختزال فكرته، وتسهم في تأويله. كان اختيار شعر الشاعر العراقي المعاصر عبد الكريم كاصد مادة البحث، معتمدين المنهج الوصفيَّ التحليليَّ في دراسة أبرز النّصوص التي لها صلة وثيقة بعنوان كل مجموعة من مجاميع الشاعر، وكان هدف الدراسة من وراء ذلك هو الكشف عن التغيير الذي لحقه من ناحية البناء والتركيب والشكل، والوظيفة الدلالية التي ميزته، وارتباطها مع النّص وتأويله، فضلاً عن أهميته في الكشف عن تنوع تجربة الشاعر وثقافته، وتأثره بالتراث الأدبي والتاريخي ودور ذلك في تنوع العنوان وإثراء دلالاته. وتوصل الباحثون إلى جملة من النتائج من أبرزها أن الشاعر عبد الكريم كاصد قدم صوراً جمالية لتلك المواضيع التي تحدّث عنها في عنواناته، وقدرة فائقة في إضفاء لمسة فنية عليها، وقد طغى استعمال نمط العنوان المفرد المركب على غيره من الأنماط في مجاميعه. مؤدياً وظيفته البنائية، فكان عنصراً مهماً في الدلالة والتشكيل الشعري، والانزياح والإيحاء المتعدد.
الكلمات الرئيسية
عنوان المقالة [Persian]
زیبایی شناسی کارکردی عنوان در شعر سراینده ی معاصر عراق، عبد الکریم کاصد
المؤلفون [Persian]
- مکارم حسن الحسن 1
- احمدرضا حيدريان شهري 2
- علی مجید البدیری 3
- بهار صدیقی 4
1 دانشجوی دکتری زبان و ادبیات عربی دانشگاه فردوسی مشهد
2 أستاذ مشارك في قسم اللغة العربية وآدابهابجامعة فردوسي، مشهد، إيران.
3 استادیار زبان و ادبیات عربی دانشگاه بصره عراق
4 استادیار گروه زبان و ادبیات عربی، دانشگاه فردوسی مشهد
المستخلص [Persian]
تحلیل انتقادی عنوان های شعری در درک متن‌های نوآورانه،اهمیت بسیاری یافته است و شناخت پیوند هر عنوان با متن ادبی خود و همچنین با دیگر آستانههای متن که مسیر تازه‌ای را در بررسی متن می گشاید وهمچنین شناخت هرآنچه که این عناوین و گونه‌های مختلف آن و شیوه های تغییرپذیرش را مشخص میسازد دارای نقشی اساسی است از طریق کارکرد نشانگری آن در برخی متون و یا در ارائه ی فشرده ی مفهوم متن و نقش آفرینی در دریافت معنای آن؛درونمایه ی این پژوهش،مبتنی بر بررسی شعر سرایندة معاصر عراق،عبدالکریم کاصد با تکیه بر روش توصیفی-تحلیلی است با گزینش برجسته ترین سرودههایی که دارای پیوندی استوار با عنوان هریک از دفترهای شعر این سراینده است؛مهمترین اهداف این پژوهش،شناخت تغییر صورت گرفته در عنوان از جهت ساختار،بافت و ظاهر بوده‌است و همچنین کارکرد معناشناختی متمایز آن و پیوندش با متن و دریافت معنا، افزون بر این،اهمیت عنوان در شناخت سرشاری تجربة شعری و فرهنگ شاعر و تأثیرپذیری وی از میراث ادبی و تاریخی و نقش آن در کاربست متفاوت عنوان و نشانگری های آن مورد توجّه قرارگرفته‌است.
مهمترین دستاوردهااین پژوهش این است که عبدالکریم کاصد برای موضوعاتی که در عنوان های خود یاد کرده، تصاویری زیبایی‌شناسانه ارائه نموده‌است و استعدادی چشمگیر را در افزودن رنگی هنری به این عناوین به نمایش گذاشته‌است؛در میان این دفترهای شعری،بیش از همه کاربست عنوان مفرد مرکب نسبت به دیگر گونهها نمود یافته‌است که نقشی تأثیرگذار دارد چرا که عنصری کارآمد در نشانگری و ساختار شعر و آشنایی زدایی و تبیین متفاوت به شمار می رود.
الكلمات الرئيسية [Persian]
- زیبایی شناسی عنوان
- بافت
- نشانگری
- عبدالکریم کاصد
)