خليل حمداوي؛ علي خضري؛ محمد جواد پورعابد
چکیده
نقد جامعه شناختی شکلی از نقد ادبی است که می‌‌کوشد ادبیات را در چارچوب اجتماعی گسترده‌تری قرار دهد. تجزیه و تحلیل رابطه ادبیات و جامعه پایه و اساس ظهور نقد جامعه شناسی ادبیات است و این رویکرد بر ساختار تأثیر ادبی و رابطه آن با جامعه تمرکز دارد. رویکرد ساختارگرایی تکوینی بر این باور است که تفکر جمعی، خالق اثر ادبی است؛ در حالی ...
بیشتر
نقد جامعه شناختی شکلی از نقد ادبی است که می‌‌کوشد ادبیات را در چارچوب اجتماعی گسترده‌تری قرار دهد. تجزیه و تحلیل رابطه ادبیات و جامعه پایه و اساس ظهور نقد جامعه شناسی ادبیات است و این رویکرد بر ساختار تأثیر ادبی و رابطه آن با جامعه تمرکز دارد. رویکرد ساختارگرایی تکوینی بر این باور است که تفکر جمعی، خالق اثر ادبی است؛ در حالی که نویسنده، آگاهی و تفکر جمعی را سازماندهی و هماهنگ می کند و مسائل اجتماعی توسط نویسنده و جهان بینی او در آثار ادبی انعكاس می‌یابد.از آنجایی که رمان تصویری عینیت‌گرا از دیدگاه و افکار نویسنده درباره وضعیت فکری و فرهنگی می باشد، این مقاله به دنبال خوانش انتقادی جامعه شناختی از رمان "ناقه صالحه" از سعود السنعوسی بر اساس رویکرد ساختارگرایی تکوینی است. در این پژوهش برآنیم با تأمل در متن این رمان، مسائل اجتماعی که جامعه قبیله ای کویت در قرن بیستم با آن روبرو بوده را به تصویر بکشیم و اهمیت این رمان را در به تصویر کشیدن نظام قبیله و آشکار ساختن جنبه های اجتماعی نهفته در آن نشان دهیم. نتایج پژوهش نشان می دهد که رمان کوشیده است از ساختار قبیله و مسایل آن در چارچوب شخصیت ها سخن بگوید وساخت اجتماعی قبیله که بر پایه دلالت هایی بنا نهاده شده، نشان داده شود. همچنین آگاهی ایجاد شده توسط برخی شخصیت ها مانند دخیل و صالحه به عنوان قهرمان رمان، دلیلی برای ایجاد دیدگاهی متفاوت با واقعیت ثابت قبیله بود.
زهرا صادقی؛ کبری روشنفکر؛ فرامرز میرزائی؛ خلیل پروینی
چکیده
جهانی شدن فرهنگی از جمله پدیده‌های مهم و تاثیرگذار دوران معاصر است که از دهه 70 ميلادی بر روند رمان‌نویسی در الجزاير تأثیر گذاشت و باعث شد نویسندگان این کشور برای مقابله با هجمه فرهنگی اين پدیده به خاص‌گرایی فرهنگی روی بیاورند. اما نکته قابل تامل در مورد رما‌ن‌های دهه هفتاد این است که نویسندگان الجزایری با وجود اهتمام به ...
بیشتر
جهانی شدن فرهنگی از جمله پدیده‌های مهم و تاثیرگذار دوران معاصر است که از دهه 70 ميلادی بر روند رمان‌نویسی در الجزاير تأثیر گذاشت و باعث شد نویسندگان این کشور برای مقابله با هجمه فرهنگی اين پدیده به خاص‌گرایی فرهنگی روی بیاورند. اما نکته قابل تامل در مورد رما‌ن‌های دهه هفتاد این است که نویسندگان الجزایری با وجود اهتمام به خاص‌گرایی‌فرهنگی، سعی کردند با توجه به تغییرات و مقتضیات زمانه حرکت کنند که این امر منجر به نوعی دوگانگی و تضاد در تعدادی از این آثار شده که رمان "ریح الجنوب" اثر عبد الحمید بن هدوقه را می‌توان نمونه بارز این پدیده به شمار آورد. این جستار با روش توصیفی ـ تحلیلی و با استفاده از نظریه "الگوهای پنهان فرهنگی" عبد الله غذامی، تقابل خاص‌گرایی فرهنگی و جهانی شدن در رمان "ریح الجنوب" اثر عبدالحمید بن هدوقه را مورد مطالعه قرار می‌دهد. نتایج تحقیق بیانگر آن است که رویکرد دوگانه نویسنده به خاص‌گرایی فرهنگی از یک سو و انعطاف پذیری و گشایش فرهنگی و همگام شدن با تغییر و تحولات روز از سوی دیگر، منجر به تقابل یا تعارض الگوهای فرهنگی در رمان "ریح الجنوب" گردیده که این تقابل، بیشتر در موضوعات دین، مکان، شیوه زندگی، آداب و رسوم و هنجارهای اجتماعی نمود یافته و به تبع آن آثار و نتایج منفی چون انزوا، گوشه‌گیری، از خود بیگانگی فرهنگی، پراکندگی و بحران هویت در میان شخصیت‌های رمان به وجود آورده است. این تحقیق همچنین نشان می‌دهد که تقابل الگویی میان خاص‌گرایی فرهنگی و جهانی شدن در رمان "ریح الجنوب" در رابطه با مسئله زن پررنگ نمود یافته که این امر ناشی از نشر مفاهیم و ارزشهای مرتبط به حقوق زنان از سوی جهان‌شدن فرهنگی و مبارزه زن به حاشیه رانده شده در رمان برای احقاق آن و در مقابل، دفاع سرسختانه سلطه مردسالار از مفاهیم و ارزشهای منفی خاص‌گرایی فرهنگی چون تعصب، غیرت، ناموس و آبرو و سلطه‌جویی بوده است.
سید اسماعیل قاسمی موسوی
چکیده
رمان "خوشههای خشم" از آثار ادبی مشهوری است که به زبانهای مختلفي از جمله فارسی و عربی ترجمه شده است وهمین بر اهمیت این رمان و ترجمههای آن دلالت میکند. همچنین بررسی این ترجمههای فارسی و عربی، علاوه بر شیوهی خاص هرکدام از مترجمان، میتواند وجوه شباهت و اختلاف را در ترجمه به این دو زبان، به ما نشان دهد. برهمین اساس مقالهی ...
بیشتر
رمان "خوشههای خشم" از آثار ادبی مشهوری است که به زبانهای مختلفي از جمله فارسی و عربی ترجمه شده است وهمین بر اهمیت این رمان و ترجمههای آن دلالت میکند. همچنین بررسی این ترجمههای فارسی و عربی، علاوه بر شیوهی خاص هرکدام از مترجمان، میتواند وجوه شباهت و اختلاف را در ترجمه به این دو زبان، به ما نشان دهد. برهمین اساس مقالهی حاضر با رویكرد توصیفی-تحلیلی به وباتکیه بر الگوی وینی وداربلنه برای ارزیابی کیفیت ترجمه، انجام گرفته که در این الگو اقتراض، گرتهبرداری وترجمهی تحتاللفظی استراتژیهای ترجمهی مستقیم وإبدال صرفی، تلفيق، تعادل و همسانسازی استراتژیهای ترجمهی غیر مستقیم بهشمار میروند؛ همچنین اطلاعات بهدست آمده از شمارش بسامد این استراتژیها در پاراگراف اول سیفصل این رمان بهکار گرفته وسعی شده تا از این طریق سبک مترجم فارسی وعربی استخراج شده ووجوه شباهت واختلاف بین دوترجمه از یك متن به دو زبان مختلف پیدا شود واز جمله نتایج این پژوهش آن است که در ترجمهی فارسی مترجم سعی دارد تا برخی از ویژگیهای متن مبدأ را منتقل کند وبر همین اساس، مترجم فارسی به کاربرد استراتژیهای ترجمه مستقیم گرایش بیشتری داشته؛ لذا گفتگوها را به زبان فارسی عامیانه ترجمه کرده است؛ اما مترجم عربی بیشتر به مخاطب متن مقصد وایجاد تأثیر مشابه متن مبدأ در او توجه داشته و به همین خاطر، به استراتژیهای ترجمهی غیر مستقیم گرایش بیشتری داشته وگفتگوها را نیز به زبان عربی فصیح و رسمی ترجمه کرده است.گذشته از این باید راهبردهایی همچون حذف، تغییر زمان، ترجمهی مفرد به جمع؛ ونیز خطاهای ترجمهای را به این الگو افزود تا با بررسی ترجمههای فارسی وعربی مناسبت بیشتری داشته باشد.
راضیه رفیعی؛ محمد خاقاني اصفهاني؛ داریوش نژاد انصاری
چکیده
تهدف هذه الدراسة إلی معالجة فاعلیة قصيرة المدی وطویلة الأجل للمنهج القائم علی المهام في تدریس الأزمنة العربیة الحالیة لطلبة اللغة العربیة الإیرانیین. تنتهج الدراسة منهج شبه التجريبي و تحتوی الدّراسة علی 40 طالبة و 40 طالبًا من السنة الحادیة عشرة للعلوم الإنسانیة في فلاورجان، بمحافظة أصفهان. تمّ إعطاء ثمانیة أزمنة للطلبة في المجموعتين ...
بیشتر
تهدف هذه الدراسة إلی معالجة فاعلیة قصيرة المدی وطویلة الأجل للمنهج القائم علی المهام في تدریس الأزمنة العربیة الحالیة لطلبة اللغة العربیة الإیرانیین. تنتهج الدراسة منهج شبه التجريبي و تحتوی الدّراسة علی 40 طالبة و 40 طالبًا من السنة الحادیة عشرة للعلوم الإنسانیة في فلاورجان، بمحافظة أصفهان. تمّ إعطاء ثمانیة أزمنة للطلبة في المجموعتين «الضابطة والتجریبیة»، بما في ذلك الماضي البسیط، والماضي المستمر، والماضي البعید، والفعل الماضي الالتزامي، والفعل المضارع الإخباري، والفعل المضارع الالتزامي، وصیغة المستقبل، إلی جانب أشکالها المنفية.، تمّ تدریس الأزمنة في المجموعة الضابطة حسب طريقة النحو والترجمة. من ناحیة أخری، تلقت المجموعة التجریبیة تدریباً من خلال منهج تدریب القائم علی المهام. تم إختبار القواعد المصممة مرة واحدة قبل عملیة التعلیم، ومرة ثانیة بعد التعلیم، وأخیراً ثلاثة أسابيع بعد الاختبار الثاني. كانت درجات الطلاب في کلتا المجموعتين في الاختبار البعدي الأول والبعدي المتأخر أفضل بكثير من الاختبار القبلي. إلّا أنّ تأثير استخدام المهام كان له أثر ذو دلالة إحصائیة مقارنة مع توظیف طريقة النحو والترجمة. فضلاً عن ذلك، كان أداء المتعلمين في المجموعة التجريبية أفضل في البنی الفعلیة الأكثر تعقيدًا. وهذا الأمر ينمّ عن الطبيعة التواصلية الوظیفیة للأنشطة المطبقة في حجرة المحاضرة حیث تظهر النتائج، فاعلية هذا النهج الجديد في مجال تعليم اللغة العربية.
پيمان صالحي؛ مسلم خزلي
چکیده
عالم داخل النص مليء بالمجهولات التي يتم تمثيلها وكشفها عبر اكتشاف العلامات اللغوية. السيميائية الأدبية، من خلال دراسة نشاطات داخل النص، تستخرج أغراضها الثانوية وتعبر عن المعنى والغرض الرئيسي للقصیدة والمتلقي يصل إلى فهم عميق لمعنى الشعر. تُعتَبرُ نظرية بيرس السيميائية إحدي النماذج المناسبة لنقد الأعمال الأدبية؛ فيها يتناول تكوّن ...
بیشتر
عالم داخل النص مليء بالمجهولات التي يتم تمثيلها وكشفها عبر اكتشاف العلامات اللغوية. السيميائية الأدبية، من خلال دراسة نشاطات داخل النص، تستخرج أغراضها الثانوية وتعبر عن المعنى والغرض الرئيسي للقصیدة والمتلقي يصل إلى فهم عميق لمعنى الشعر. تُعتَبرُ نظرية بيرس السيميائية إحدي النماذج المناسبة لنقد الأعمال الأدبية؛ فيها يتناول تكوّن المكونات الثلاثیة للعلامة، وهي الممثل والموضوع والمؤول، والعلاقة بينها. أدهم عادل شاعر عراقي معاصر، هو أحد الشعراء المبدعین الذين تنعكس في أشعارهم مفاهيم مثل الحرب والإرهاب والتطرف والسلام والتعاطف والوحدة. ومن أبرز أمنیاته العظیمة هو وجود عالم خالٍ من الحرب ومليء بالمصالحة. تحاول هذه الدراسة تحليل عملية تكوّن العلامات اللغوية المتعلقة بمفهوم السلام في أشعار أدهم عادل مستخدمة المنهج الوصفي التحليلي وعلى أساس نموذج بيرس السيميائية ذات ثلاثي الأبعاد وأن تدرس العلاقة بين هذه المكونات الثلاثة ودورها في إنتاج العلامات. تشير نتائج البحث إلى أن العلامات اللغوية في شعر أدهم عادل هي بنية واحدة متماسكة، تتكون من الارتباط الدلالي بين الممثل والموضوع والمؤول، وتستند إلى علامة نوعية والتعبير عن بعض الأحداث المرئية ورسم مظهر الأشياء، وبعلامة جزئیة يتم توسيع التفاصيل والتعبير عن الأحداث المريرة والمؤسفة للعراق الملتهب والممزق بالحرب والتجارب العملية للعراقيين فيما يتعلق بالإرهاب والانتحار والخوف وانعدام الأمن وتنتهي بعلامة عامة وموقف الشاعر من موضوعي الحرب والسلام.
سوگل عسکری کاسب؛ حميدرضا مشايخي
چکیده
یُعدّ اللون من الظواهر الّتي تتواصل بین داخل الإنسان وخارجه والدراسة السیکولوجیة للألوان طریقة جیدة لتحلیل ردود أفعال الإنسان تجاهها. واختبار ماکس لوشر الثمانية هو إحدی الاختبارات العلمیة للتحلیل النفسي التي تعتمد علی بیانات وأرقام من ثمانیة ألوان مختلفة والألوان بما فیها من معان مختلفة تستخدم علی نطاق واسع فی الشعر وتکشف ...
بیشتر
یُعدّ اللون من الظواهر الّتي تتواصل بین داخل الإنسان وخارجه والدراسة السیکولوجیة للألوان طریقة جیدة لتحلیل ردود أفعال الإنسان تجاهها. واختبار ماکس لوشر الثمانية هو إحدی الاختبارات العلمیة للتحلیل النفسي التي تعتمد علی بیانات وأرقام من ثمانیة ألوان مختلفة والألوان بما فیها من معان مختلفة تستخدم علی نطاق واسع فی الشعر وتکشف عن الوجوه الخفیة لشخصیة الشاعر معتمدة علی المقاییس النفسیة. محمد عفیفي مطر هو شاعر مصري معاصر قام باستخدام الألوان فی قصائده والتعبیر عن أحاسیسه تجاه العالم الواقع مستعیناً بها. إذن تحاول هذه الدراسة وعبر المنهج الوصفي - التحليلي أن تتناول مدی تأثیر الألوان فی أشعاره علی ضوء اختبار ماکس لوشر وتحلل ردود أفعاله تجاهها. فنتائج البحث حسب المجموعة الأولی من الألوان الأحمر والأخضر لاختبار لوشر تبین العاطفة الثوریة وروح النضال وانتقاد الحکومة والشجاعة والثقة بالنفس والمجموعة الثانیة من لوني الأسود والأصفر تعبیر عن موقفه المتشائم أمام المجتمع المصري وخیبة أمله إلی المستقبل فالمجموعة الثالثة بما فیها من لوني الرمادي والأزرق توضح مشاعره من الحب والسّلام مما یجعل المرء یشعر بالذنب من خلال نظرته إلی الحالة الراهنة. وفي الختام تعبر المجموعة الرابعة من لوني البني والأرجواني عما یدلّ علی عزوف الشاعر أمام المشاعر من الحب والراحة والفردیة.
جهانگیر امیری؛ فرشته جمشیدی
چکیده
تعكس رواية ليلة النهر لأحمد باكثير النظام الراسمالي الفاسد لمصر أثناء الحرب العالمية الثانية. والشخصية الرئيسية للرواية، فؤادحلمي يعاني من الاضطرابات النفسية وهذا الأمر جعل الرواية بابطالها تستحق لدراسة ادبية سيكولوجية. من هذا المنطلق ان الرواية مصطبغة قلبا و قالبا بصبغة سيكولوجية تكاد تكون جزءا من حبكتها. كما انه بامكاننا ان ...
بیشتر
تعكس رواية ليلة النهر لأحمد باكثير النظام الراسمالي الفاسد لمصر أثناء الحرب العالمية الثانية. والشخصية الرئيسية للرواية، فؤادحلمي يعاني من الاضطرابات النفسية وهذا الأمر جعل الرواية بابطالها تستحق لدراسة ادبية سيكولوجية. من هذا المنطلق ان الرواية مصطبغة قلبا و قالبا بصبغة سيكولوجية تكاد تكون جزءا من حبكتها. كما انه بامكاننا ان نخضع شخصيات الرواية لدراسية نفسية تنطبق على رؤى كارن هورناي في الشخصية هذا، وان مقالتنا هذه تستهدف واعتمادا على المنهج الوصفي التحليلي، التحليل النفسي لشخصية فؤادحلمي بناء على نظرية هورناي في اضطرابات نفسية. ومن ابرز نتائج هذه الدراسة، ان بطل القصة فؤاد حلمي ،يملك شخصية مضطربة عقليا اصبحت بسببها يعيش في عالم خيالي و طوباوي جدا. ومن أهم الخصائص النفسية التي تتميز بها شخصية فؤاد حلمي وبناء على نظرية هورناي ان بطل الرواية يفتقر إلى الاستقلال عن الاخرین ويمیل نحو المثالية الطاغية .أضف إلى ذلك انه يرغب في استغلال الآخرین كما يشعر بالحاجة لان يكسب مدحهم واطراءهم.
علیرضا عرب عامری؛ فرشته افضلی
چکیده
قامَ بيتر نيومارك بتقسيم العناصرِ الثقافية إلى خمسَ فئاتٍ: علمِ البيئة؛ الثقافة المادية؛ الثقافة الاجتماعية؛ المؤسسات؛ الرسوم؛ الإيماءات و العاداتِ عندَ التكلم. أشارَ الهاشمي و غضفري‌مقدم في مقالةِ «توطينُ نموذجِ عناصرِ نيومارك الثقافيةِ الخمسةِ» إلى أنّهُ في تحليلِ بعضِ البياناتِ، هناك حالاتٍ نظرًا للاختلاف الثقافي بين ...
بیشتر
قامَ بيتر نيومارك بتقسيم العناصرِ الثقافية إلى خمسَ فئاتٍ: علمِ البيئة؛ الثقافة المادية؛ الثقافة الاجتماعية؛ المؤسسات؛ الرسوم؛ الإيماءات و العاداتِ عندَ التكلم. أشارَ الهاشمي و غضفري‌مقدم في مقالةِ «توطينُ نموذجِ عناصرِ نيومارك الثقافيةِ الخمسةِ» إلى أنّهُ في تحليلِ بعضِ البياناتِ، هناك حالاتٍ نظرًا للاختلاف الثقافي بين لغاتٍ مختلفةٍ، لميَتِمُّ تضمينُه في أيّ فرعٍ مِن فُروع تقسیماتِ نیومارك. لتعويض ذلك، تمّت إضافةُ أربع فئاتٍ أخرى إلى هذا التقسیم: العباراتُ والتعابيرُ الاصطلاحیة؛ الوحداتُ و الأرقامُ؛ العناوينُ و أسماءُ الخطابِ؛ العناصرُ السمعيةُ البصريةُ؛ اللمسيةُ و العطورُ. الغَرَضُ مِن هذِه الدِّراسةِ هُو التحقيقُ في مَجاِل فئاتٍ تَعتمدُ عَلى الثقافةِ و كذلك تحليلُ المعانيِ المُختلفةِ التي تَظهرُ بِسببِ الاختلافاتِ الثقافيةِ و البيئيةِ في الأعمالِ السَرديةِ. لِذلك يَدرُسُ هذا البحثُ بأسلوبٍ وَصفي- تحليلي في الفئاتِ الثقافيةِ لِرواية «الأمير احتجاب» ترجمةٍ عربيةٍ لِسلیم عَبدالأمير حمَدان مِن رِواية «شازده احتجاب» بِقَلم هوشنغ غولشيري لیتّضح كيفيةَ استخدامِ التصفیةِ الثقافيةِ لهذينِ العَملين لِلتنسیق معَ الخصائصِ السیاقیةِ في لغةِ الهدفِ و نَری أنَّ المترجم كانَ في ترجمةِ أيٍّ من هذه العناصر أكثرَ نَجاحًا. لهذا الغرض، استخدمنا هذا التقسيمُ التسع في تحلیل الروايةِ. قدأشارت النتائجُ إلى أنَّ عنصرَ المصطلحاتِ لهُ أعلى تعداداً بـ 81 عنصرًا وأنَّ مكوّنَ الأغاني و الألحانِ له أقلُ تعدادٍ بدون عناصرَ. يعُتبر الانتقالُ (الترجمة الحرفية) بنسبة 41٪ و التعادلُ (التكافؤ) 34٪ الحلَ الأكثرَ استخدامًا مِن قِبَلِ المترجمِ. و يُمكِنُ القَولُ إِنّ نجاحَ حمدان في ترجمةِ عناصرِ الحيواناتِ، العناوين و الشتائم یكونُ أكثر بالنسبةِ الی عناصرَ أخری و هوَ یَعودُ إلى استخدامِ أسلوبِ التعادلِ المُعجَمي.
