علی سلیمی
چکیده
إنّ استخدام النظريات العلميه المتعلقه باللغويات وعلم السرد في السنوات الأخيره، أعطىت النصوص الأدبيه روحاً جديدة؛ و شاع استخدام نظرية المفارقات الزمنية لـ «جرار جینیت»، من بين هذه النظريات، في نطاق أوسع من غیرها. قام هذا البحث بمنهج تحلیلی- نقدي معتمدا علی تحليل المضمون، بتحليل «استنتاجات» لثمانيه عشر بحثاً نشرت في ست ...
بیشتر
إنّ استخدام النظريات العلميه المتعلقه باللغويات وعلم السرد في السنوات الأخيره، أعطىت النصوص الأدبيه روحاً جديدة؛ و شاع استخدام نظرية المفارقات الزمنية لـ «جرار جینیت»، من بين هذه النظريات، في نطاق أوسع من غیرها. قام هذا البحث بمنهج تحلیلی- نقدي معتمدا علی تحليل المضمون، بتحليل «استنتاجات» لثمانيه عشر بحثاً نشرت في ست المجلات المحکمة في مجال اللغة العربية وآدابها في الجامعات الإیرانیه من منظور تطبيق هذه النظريه و إجرائها، منطلقا من کون «استنتاجات» هذه البحوث نتيجة لأفكار مؤلفيها وتعبيرا موجزا عن محتوى البحث بکامله، حيث أنّ الحكم عليها بمثابه حكم على البحث نفسها. تحاول هذه الدراسة الإجابة عن هذا السؤال: هل أشار مؤلفو البحوث هذه إلی العلاقة المؤثرة بین تقنیات الزمن السردية في هذه النظریة ومضمون الروایة وإلی أیّ مدی تحقق هذا الأمر. تبين النتائج التي تم الحصول عليها من هذا الدراسة أن معظم هذه البحوث قد طبّقت النظريه بشكل صوری حيث يمكننا القول أن بعضها مجرد تقارير أشارت فیها الی التواجد الشكلي لهذه النظريه في الروايه فقط دون التطرق إلی نوعية العلاقة بين المضمون وهذه التقنيات. واکتفوا بأن الراوي استخدم ترتيب الوقت واستمراريته، والقفز الزمني، والإسترجاع والإستباق، والتبئیر، في حين أن القضية الرئیسة التی من الضروری الإشارة إلیها هي جدوى استخدام هذه التقنيات السردیة لتسليط الضوء على الرؤية الفنية الکامنة في الرواية وعلاقتها بهذه التقنیات الزمنية لجينيت، فلم یصرّح أغلب مؤلفو هذه البحوث بالمضمون السردي للرواية في علاقتها المؤثرة بهذه التقنيات الزمنية و اکتفوا بالتطبيق الشکلي لنظرية جيرار جينت السردية علی الروايات المدروسة.
سارا حسنی؛ یحیی معروف؛ عبدالرضا نادریفر؛ علی سلیمی
دوره 18، شماره 64 ، آذر 1401، ، صفحه 95-118
چکیده
تعد ضرورة دراسة انعكاس المرأة في الأدب المعاصر من القضايا المهمة والمثيرة للنقاش في السياق الحالي لمجال الرواية. ففي العقد الماضي، بسبب التغيير في البنية الاجتماعية والثقافية والاقتصادية للمجتمعات وارتفاع مستوى وعي المرأة، عبّرت الكاتبات بشكل نقدي عن الوضع الاجتماعي للمرأة ودورها فدعت إلى تغيير جذري في مواقف الناس وتصحيح التفسيرات ...
بیشتر
تعد ضرورة دراسة انعكاس المرأة في الأدب المعاصر من القضايا المهمة والمثيرة للنقاش في السياق الحالي لمجال الرواية. ففي العقد الماضي، بسبب التغيير في البنية الاجتماعية والثقافية والاقتصادية للمجتمعات وارتفاع مستوى وعي المرأة، عبّرت الكاتبات بشكل نقدي عن الوضع الاجتماعي للمرأة ودورها فدعت إلى تغيير جذري في مواقف الناس وتصحيح التفسيرات الأبوية للنصوص الأدبية. يحاول هذا المقال دراسة ومقارنة هويات المرأة التقليدية والحديثة في هذا العمل بالمنهج الوصفي التحليلي، مع تقديم رواية "الدوامة" للكاتب السوري المعاصر قمر الكيلاني. وبحسب هذا البحث ، فإن بُعد المرأة العصرية مقابل المرأة التقليدية يظهر بشكل أكثر بروزًا في كتاب الدوامة ، وقد اهتمت الكيلاني باختيار أسماء النساء في روايتها وفقًا لهذين البعدين للهوية.كما أن المرأة التقليدية في هذه الرواية تقتصر على واجبات وأدوار الأم والزوجة ومحكوم عليها بالالتزام والمساومة مع النظام الأبوي والتبعيّة في التقاليد التقليدية. في المقابل ، فإن المرأة العصرية في الرواية هي امرأة مطّلعة ومتعلمة وعصرية ترتبط هويتها بقضايا مثل التوظيف والاستقلالية وحرية الرأي وخرق القواعد التقليدية للزواج والنمذجة.
ادبی
مسلم خزلی؛ محمود دهنوی؛ علی سلیمی
دوره 13، شماره 42 ، اردیبهشت 1396، ، صفحه 131-152
چکیده
تعتبر روایة «زقاق المدّق» للکاتب المصری نجیب محفوظ صورة حیّة للمجتمع المصری وأزماتها الصعبة خلال الحرب العالمیة الثانیة التی استولی المستعمرون علی هذا البلد. یوضح الکاتب فی هذه الروایة الآثار السیئة الناتجة عن سیطرة الاستعمار علی الشعب المصری عبر رؤیته الناقدة. تعالج هذه الدراسة تحلیل هذه الروایة فی ضوء مبادیء منهج تحلیل ...
بیشتر
تعتبر روایة «زقاق المدّق» للکاتب المصری نجیب محفوظ صورة حیّة للمجتمع المصری وأزماتها الصعبة خلال الحرب العالمیة الثانیة التی استولی المستعمرون علی هذا البلد. یوضح الکاتب فی هذه الروایة الآثار السیئة الناتجة عن سیطرة الاستعمار علی الشعب المصری عبر رؤیته الناقدة. تعالج هذه الدراسة تحلیل هذه الروایة فی ضوء مبادیء منهج تحلیل الخطاب لنورمن فیرکلاف لتبیین الخطاب النقدی الذی استخدمه الکاتب فی سبیل استخراج المعانی، والأغراض الثانویة، والخفیة فیها. تفید بعض النتائج للدراسة بأنّ خطاب الروایة الرئیسی هو خطاب نقدی مخالف للاستعمار، یحاول الکاتب إلقائه علی المتلقی مستخدماً بعض الفنون الروائیة فی تعریف الشخصیات الروائیة والحوار بینهم وصعوبة مصیرتهم فی الحیاة. یتحدّی الکاتب بهذا الأسلوب النقدی تأثیر ممارسات السلطة علی الشرائح الاجتماعیة المختلفة منتقداً الخطاب السائد فی المجتمع بشکل عام.
ادبی
حسین عابدی؛ تورج زینی وند؛ علی سلیمی؛ فاطمه کلاهچیان
دوره 11، شماره 37 ، اسفند 1394، ، صفحه 89-113
چکیده
أصبح طفل الحرب و الإجراءات و الأنماط المختلفة لهذه الظاهرة عند شعراء المقاومة کسِمات و موادّ ذات معنی تجعل معرفة جزءٍ من قضیّة المقاومة و البناءات و علاقاتها الدّاخلیة و الخارجیّة. بعض الأدوار و المؤشّرات الّتی تصوّر العلاقة الوثیقة بین براءة الطّفولة و عالم کامل من العنف والخشونة، یسرد من خلال شعر محمود درویش و ترفق مجموعة واسعة ...
بیشتر
أصبح طفل الحرب و الإجراءات و الأنماط المختلفة لهذه الظاهرة عند شعراء المقاومة کسِمات و موادّ ذات معنی تجعل معرفة جزءٍ من قضیّة المقاومة و البناءات و علاقاتها الدّاخلیة و الخارجیّة. بعض الأدوار و المؤشّرات الّتی تصوّر العلاقة الوثیقة بین براءة الطّفولة و عالم کامل من العنف والخشونة، یسرد من خلال شعر محمود درویش و ترفق مجموعة واسعة من المعانی المحتملة لهذا المفهوم البشری الصّافی. تتطرّق هذه المقالة معتمداً على المنهجینِ: السِّیمیائیّ و الوصفیّ التّحلیلیّ، إلی شعر محمود درویش و موضوع «طفل الحرب». و اما تحلیل هذا الموضوع فجاء من وجهة نظر السیمیائیة و أخذت الدّراسة بعین الاعتبار تقییم الطّبقات الفکریّة و الدّلالیّة و سمات مثل عنوان القصائد، و الزّمان و المکان و الشّخصیّات و السّرد و التّناصّ و المؤلّف و الرموز و غیرها من التّقنیات الّتی تجلب القاریء لاکتشاف المعانی الخفیّة. تشیر النّتائج الهامّة للبحث إلی أنّ شعر درویش یمیل إلى التصابی أکثر من أن یکون طفولیا؛ أی إن اللغة فیه للکبار و لکنه یخضع موضوعیاًّ للأطفال فحسب. شعره سیمیائیّة الحیاة وصدى لها، الحیاة العامّة و الخاصّة لشاعرٍ تتقلب من وجهة نظر الطُّفولة بین سمات متمیّزة و سمات غیر سارّة و مزعجة. فی شعره بالإضافة إلى العناصر داخل النّصّ، یعتمد کثیراً علی المؤثّرات و عناصر خارجة عن النّصّ و السّیرة الذّاتیّة للشّاعر. و الزّمان و المکان و الشّخصیّات أکثر العلامات شیوعاً فی شعره و کلّ هذه السِّمات و العلامات یمکن أنْ تقدّم مجموعة متنوّعة من التّفاسیر لشعر درویش.
علی سلیمی؛ رضا کیانی
دوره 8، شماره 23 ، تیر 1391، ، صفحه 1-20
چکیده
چکیده رنگ یکی از عناصر مهم در تصویرسازیهای هنری در شعر است و هر شاعری در به کارگیری و کشف دنیای اسرار آمیز آن، تجربهای منحصر به مفرد دارد. دو شاعر نقاش، سهراب سپهری و سعدی یوسف، دو تجربهی متفاوت در این زمینه از خود بر جای نهادهاند. از یک سوی، رنگ نزد هر دو شاعر، از یک پدیده دیداری به یک امر ذهنی تبدیل شده است و لذا عنصری با اهمیت ...
بیشتر
چکیده رنگ یکی از عناصر مهم در تصویرسازیهای هنری در شعر است و هر شاعری در به کارگیری و کشف دنیای اسرار آمیز آن، تجربهای منحصر به مفرد دارد. دو شاعر نقاش، سهراب سپهری و سعدی یوسف، دو تجربهی متفاوت در این زمینه از خود بر جای نهادهاند. از یک سوی، رنگ نزد هر دو شاعر، از یک پدیده دیداری به یک امر ذهنی تبدیل شده است و لذا عنصری با اهمیت در ساختار هنری شعر آنها دو شمرده میشود. اما از سوی دیگر، هر کدام از آن دو، رنگ را به گونهای متفاوت از دیگری کاربردهاست. سپهری با الهام از مکتب رمانتیک و به شکلی خوشبینانه آن را نشانهای از زیباییها دانسته است، اما سعدی یوسف آن را به عنوان نمادی برای پیکارهای سیاسی و اجتماعی استعمال نموده است و با دیدی بدبینانه و متأثر از مکتب واقعگرایی از آن استفاده کرده است. تفاوت آشکار کاربرد رنگ در شعر دو شاعر، به گونهای است که در بسیاری از شعر سپهری میتوان جای رنگها را با هم عوض کرد، اما در شعر سعدی یوسف چنین کاری امکانپذیر نیست. این پژوهش کاربردهای رنگ در شعر این دو را بررسی میکند.
علی سلیمی؛ محمد نبی احمدی
دوره 6، شماره 15 ، تیر 1389، ، صفحه 81-94
چکیده
تفاوت نگرش نحویها و بلاغیها به زبان سبب شده است تا هرکدام از منظری خاص به متن ادبی نگریسته، زوایای پنهان وآشکار آن را به گونهای متفاوت از دیگری تفسیر کنند. این تفاوت دیدگاهها، آثارکاربرد فراوانی در فهم متون ادبی داشته است. اهل بلاغت که بیشتر به روح و لطافتهای پنهان زبان چشم دوختهاند، همواره به مباحثی از قبیل ایجاز، ...
بیشتر
تفاوت نگرش نحویها و بلاغیها به زبان سبب شده است تا هرکدام از منظری خاص به متن ادبی نگریسته، زوایای پنهان وآشکار آن را به گونهای متفاوت از دیگری تفسیر کنند. این تفاوت دیدگاهها، آثارکاربرد فراوانی در فهم متون ادبی داشته است. اهل بلاغت که بیشتر به روح و لطافتهای پنهان زبان چشم دوختهاند، همواره به مباحثی از قبیل ایجاز، حذف، حصر وغیره پرداختهاند، و اصولاً متن ادبی از دیدگاه آنان بخشهای نانوشتة فراوانی دارد که با ذوق ادبی قابل درک است؛ امّا نحویها بیشتر به ظاهر و جسم زبان توجه کردهاند. این تفاوت نگرش در موضوعاتی مانند جملهی اسمیه و فعلیه، همزه استفهام، ضمیر فصل، جمله مستأنفه، و عطف جملة انشایی به جملة خبری و بر عکس، آشکار است؛ به گونهای که در توجیه این جملات هر گروه راهی متفاوت از دیگری در پیش گرفتهاند.
فرامرز میرزایی؛ علی سلیمی
دوره 6، شماره 14 ، خرداد 1389، ، صفحه 119-138
چکیده
به نظر میآید که نابسامانی کنونی زبان وادبیات عربی، مانند دیگر رشته های موجود، در دانشگاه های کشور ناشی از بیتدبیری برای آینده باشد. تجربة تمدن اسلامی در گذشته و تمدن اکنون غرب روشن میسازد که توسعه زبانی عامل پیشرفت است؛ زیرا زبان مهم‌ترین نهاد اجتماعی میباشد که ظرف دانشهای گوناگون است. زبان عربی، علاوه بر اینکه ...
بیشتر
به نظر میآید که نابسامانی کنونی زبان وادبیات عربی، مانند دیگر رشته های موجود، در دانشگاه های کشور ناشی از بیتدبیری برای آینده باشد. تجربة تمدن اسلامی در گذشته و تمدن اکنون غرب روشن میسازد که توسعه زبانی عامل پیشرفت است؛ زیرا زبان مهم‌ترین نهاد اجتماعی میباشد که ظرف دانشهای گوناگون است. زبان عربی، علاوه بر اینکه زبان دینی و مؤثر بر زبان ملی و فرهنگی ماست، زبان رسمی 21 کشور دنیاست که در دوحوزه راهبردی خاورمیانه وشمال آفریقا هستند و با کشور ما نزدیکی جغرافیایی و فرهنگی دارند، و به خاطر موقعیت ممتاز جغرافیایی و سیاسی، به نقش رسانهای قابل توجهی دست یافتهاند. از اینرو با آینده نگری و برنامهریزی میتوان رشته زبان وادبیات عربی را تبدیل به دانشی کارساز در توسعة علمی دانشگاهها و کشور نمود وآن را به جایگاه مناسبی در میان رشتههای دانشگاهی رساند. زبان عربی میتواند در ایجاد گرایشهای نو و بین رشتهای، قطبهای علمی، مراکز تحقیقاتی اقتصادی و اجتماعی و زبانپژوهی، انجمنهای علمی و مجلات علمی پژوهشی، در توسعه علمی کشورنقش آفرینی کند.
فرامرز میرزایی؛ خلیل پروینی؛ علی سلیمی
دوره 4، شماره 10 ، آبان 1387، ، صفحه 165-181
چکیده
تجربهی انتشار یک مجلهی علمی پژوهشی تجربهای گرانسنگ است که موجب نوآوری نظری و رقابت و بالندگی علمی میشود و نگرانیهایی هم مانند: حفظ کیفیت علمی، رویکرد صحیح، عقب نماندن از کورس رقابت علمی، دارد. مقالات ارسالی به مجله انجمن معمولا دارای ایرادهایی مانند: فقدان استناد به مقالات علمی، عنوان ناگویا و نامناسب، فقدان چکیده ...
بیشتر
تجربهی انتشار یک مجلهی علمی پژوهشی تجربهای گرانسنگ است که موجب نوآوری نظری و رقابت و بالندگی علمی میشود و نگرانیهایی هم مانند: حفظ کیفیت علمی، رویکرد صحیح، عقب نماندن از کورس رقابت علمی، دارد. مقالات ارسالی به مجله انجمن معمولا دارای ایرادهایی مانند: فقدان استناد به مقالات علمی، عنوان ناگویا و نامناسب، فقدان چکیده رسا، نبود مساله علمی قابل طرح و ابهام و نارسایی زبان نوشتاری، میباشد. درده شماره اول مجلهی انجمن تعداد 85 مقاله: 37 مقالهی عربی و 48 مقالهی فارسی چاپ شده است که تعداد112 نویسنده از دانشگاههای کشور و با رتبههای علمی بالاتر از دانشجوی دکتری در نوشتن آنها مشارکت داشتهاند. مهم‌ترین موضوعات این مقالهها: آموزش زبان و زبان شناسی ادبیات معاصر، ادبیات تطبیقی و نقد ادبی بوده است.
علی سلیمی؛ محمود شهبازی
دوره 1، شماره 4 ، بهمن 1384، ، صفحه 119-134
چکیده
عرفان جبران متعلق به یک مکتب خاص نیست. او کتب آسمانی مانند قرآن کریم، انجیل و تورات و عرفان و حکمت شرق را منبع تغذیه اندیشه های خود قرارداده، و با نگاهی وحدت جویانه، عرفانی عرضه می کند که تمام زوایای هستی را در بر می گیرد. عرفان جبران، عرفانی طبیعی است، بدین معنا که در نگاه او، تمامی موجودات رو به سوی کمال دارند. وی نظریه معروف «تکامل ...
بیشتر
عرفان جبران متعلق به یک مکتب خاص نیست. او کتب آسمانی مانند قرآن کریم، انجیل و تورات و عرفان و حکمت شرق را منبع تغذیه اندیشه های خود قرارداده، و با نگاهی وحدت جویانه، عرفانی عرضه می کند که تمام زوایای هستی را در بر می گیرد. عرفان جبران، عرفانی طبیعی است، بدین معنا که در نگاه او، تمامی موجودات رو به سوی کمال دارند. وی نظریه معروف «تکامل انواع» را که بر اساس آن موجودات با انتخاب اصلح، شد و نمو می یابند، به دامنه معنویات نیز تعمیم می دهد.
