پیمان شهبازی؛ مرضیه قلی تبار
چکیده
الموازنة إحدی من أهم الآليات النقد الأدبی التي ارتکز عليها النقاد المعاصر أکثر من النقاد القدامی والبحث عن جذوره والعلامات الأولى الموجودة في النقد العربي القديم - كنقد متقدم وواسع - مهم للغاية للبحث والدراسة. أصبحت طریقة الموازنة في النقد العربي القديم شائعةً فی مختلف المجالات الأدبية الخاصة وبالإضافةً إلی الشعراء أو الأدباء استخدمت ...
بیشتر
الموازنة إحدی من أهم الآليات النقد الأدبی التي ارتکز عليها النقاد المعاصر أکثر من النقاد القدامی والبحث عن جذوره والعلامات الأولى الموجودة في النقد العربي القديم - كنقد متقدم وواسع - مهم للغاية للبحث والدراسة. أصبحت طریقة الموازنة في النقد العربي القديم شائعةً فی مختلف المجالات الأدبية الخاصة وبالإضافةً إلی الشعراء أو الأدباء استخدمت کطريقة نقدية هامية بين اللغويين والنحویین في الدراسات اللغويّة. فلهذا استخدمها المورخون والنقاد العرب القدماء في تعریف و سيرة العلماء والأدباء. قد استفادت من هذه الآلیة النقدیة الکتب الّتی قد الّفت في مجال النحو واللغة أو الطبقات النحویین واللغویین، إذن تم استخدام الموازنة کإحدی السُبُل المؤثرة بين النحاة والتيارات اللغوية والأفکار والآراء النحوية. تتوخی هذه الدراسة معتمدة علی المنهج الوصفي- التحليلي، إلى دراسة موقف ووظيفة هذا المكون المهم في أحد أقدم الكتب في حقل الطبقات النحوية فهو کتاب مراتب اللغويين لأبي الطیب اللغوي. حلصت النتيجة علی أنه على الرغم من أن المقارنة بين النحويین لم تكن شائعة جدًا بالنسبة إلی المقارنة بين الشعراء، لکن ابي الطیب فقد استخدم هذا العنصر في أساليب مختلفة وطرق متنوعة، فهي تشمل علی الموازنة في الإبداع والتقدم والتقليد والاقتباس.
ادبی
فرامرز میرزایی؛ مرتضی قائمی؛ مجید صمدی
دوره 10، شماره 33 ، اسفند 1393، ، صفحه 17-31
چکیده
شعر انقلابی، نه به خاطر مضامین سیاسی‌اش، بلکه به خاطر چهارچوب هنری‌اش، برتر و ارزشمند است، زیرا مردم عموما با مفاهیم سیاسی آشنا هستند، این تنها بیان هنرمندانه و زیبای زبانی است که شعر را برتر می‌نماید. برداشت نادرست از اینکه شعر سیاسی، به منظور برانگیختن مردم به شورش، بایستی به زبان ودرک عمومی آنان نزدیک باشد، موجب گردید تا قصاید ...
بیشتر
شعر انقلابی، نه به خاطر مضامین سیاسی‌اش، بلکه به خاطر چهارچوب هنری‌اش، برتر و ارزشمند است، زیرا مردم عموما با مفاهیم سیاسی آشنا هستند، این تنها بیان هنرمندانه و زیبای زبانی است که شعر را برتر می‌نماید. برداشت نادرست از اینکه شعر سیاسی، به منظور برانگیختن مردم به شورش، بایستی به زبان ودرک عمومی آنان نزدیک باشد، موجب گردید تا قصاید سیاسی مبتذلی سروده شود که فارغ از هر نوع ذوق ادبی وبدور از عنصر «هنجارگریزی» باشد. فاروق جویده، شاعر متعهد مصری، در اشعار سیاسی ـ انقلابی خود، به منظور تسخیر قلب مخاطبان و تحت تاثیر قرار دادن ایشان، از این پدیده، بسیار بهره میبرد. پس او چگونه هنجارگریزی را در گفتمان انقلابی اشعارش به کار گرفته است؟ از آنچه در این مقال مورد پژوهش واقع شد، میتوان چنین نتیجهگیری کرد که هنجارگریزی در شعر انقلابی وی در هفت سطح معنایی، زمانی، نحوی، نوشتاری، زبانی، گویشی و واژگانی پدیدار میگردد و این در حالی است که جویده به هنجارگریزی آوایی اهمیتی نداده اما در هفت سطح مذکور به خوبی توانسته است تا با به‌کارگیری قالبهای هنجارگریز توجه مخاطبانش را به اهداف سیاسی، اعتراضی و انقلابی خود جلب نماید.
پیوند بالانی؛ سید فضل الله میرقادری
دوره 4، شماره 9 ، تیر 1387، ، صفحه 105-126
چکیده
اقبال و شابّی دو شاعر توانای معاصر بودند که در شرایط مشابهی چون مستعمره بودن کشورهای هند و تونس، نوع تحصیلات، بهره‌گیری از موهبت اسلام و قرآن و تربیت در خانواده‌هایی معتقد و مذهبی، از نظر فکری بسیار به هم نزدیک شدند.
بررسی تطبیقی اشعار این دو شاعر، نشان‌دهندة این است که عشق و علاقه به دین و رسالت انسانی و وجدانی و مسلمانان ...
بیشتر
اقبال و شابّی دو شاعر توانای معاصر بودند که در شرایط مشابهی چون مستعمره بودن کشورهای هند و تونس، نوع تحصیلات، بهره‌گیری از موهبت اسلام و قرآن و تربیت در خانواده‌هایی معتقد و مذهبی، از نظر فکری بسیار به هم نزدیک شدند.
بررسی تطبیقی اشعار این دو شاعر، نشان‌دهندة این است که عشق و علاقه به دین و رسالت انسانی و وجدانی و مسلمانان جهان است که اندیشههای آنان را به سوی تعالی و عشق الهی سوق داده است.
در این مقاله، ما با یافتن نقاط تلاقی اندیشههای این دو شاعر، به تطبیق مفهوم عشق در اشعار ایشان پرداختیم؛ به همین منظور، ویژگی‌های عشق به مردم، عشق به طبیعت و زندگی، عشق مادرانه، سختیهای راه عشق و تقابل بین عقل و عشق در اشعار اقبال و شابی مورد تطبیق و بررسی قرار گرفت.
ادبی
علی نجفی ایوکی
دوره 11، شماره 36 ، آذر 1394، ، صفحه 111-134
چکیده
این پژوهش می‌کوشد با روش توصیفی ـ تحلیلی، به نقد و بررسی چگونگی حضور شخصیت اسطوره‌ایِ «اورفئوس» و شیوه‌های فراخوانی و به‌کارگیری آن از سوی سه شاعر نام‌آشنا و معاصر عربی بپردازد؛ شاعران موردبررسی عبارتند از: «آدونیس» (متولد 1930)، «محمد فیتوری» (1929-2014)، و «عبدالوهاب بیاتی» (1926-1999)؛ نامبردگان برای القای مفاهیم ...
بیشتر
این پژوهش می‌کوشد با روش توصیفی ـ تحلیلی، به نقد و بررسی چگونگی حضور شخصیت اسطوره‌ایِ «اورفئوس» و شیوه‌های فراخوانی و به‌کارگیری آن از سوی سه شاعر نام‌آشنا و معاصر عربی بپردازد؛ شاعران موردبررسی عبارتند از: «آدونیس» (متولد 1930)، «محمد فیتوری» (1929-2014)، و «عبدالوهاب بیاتی» (1926-1999)؛ نامبردگان برای القای مفاهیم موردنظر خود به مخاطب، از این چهرۀ اسطورهای بهرهها بردند و کوشیدند با کمک آن و دخالتدهیِ گونه‌های مختلف ادبی، رمزگونه به ترسیم دغدغههای خود بپردازند. چنین استنباط میشود که این شاعران از اسطورة یادشده خوانشی سیاسی ـ اجتماعی داشتهاند و با الهامگیری از تجربههای وی، در پی بازگرداندنِ «یوریدیس» معاصر خویش یعنی تمدن، عزت، و آزادی ازدسترفته هستند. «اورفئوس» در شعر آنان شخصیتی پردغدغه است که از دردی مشترک مینالد و همچون پیش، می‌کوشد تا به خواستهاش دست یابد؛ گرچه همچون گذشته دچار شکست میشود. از سویی دیگر آنان به کمک این اسطوره تلاش دارند اوضاع نابسامان سیاسی و اجتماعی کشورهای عربی را به چالش بکشند و در همان حال میکوشند با بیان سمبولیک، ادبیت متن شعری خود را دوچندان کنند.
عیسی متقی زاده؛ دانش محمدی رکعتی؛ محمد رضا نیکوبخت
دوره 6، شماره 15 ، تیر 1389، ، صفحه 113-140
چکیده
یکی از تحولات آموزش زبان عربی در کتابهای عربی دوره دبیرستان، اضافه شدن بخشی با نام کارگاه ترجمه بود. این تغییر بهخاطرافزایش قدرت فهم دانشآموزان از متون عربی، بالا بردن توان ترجمه روان از عربی به فارسی، تغییر نگرش منفی به زبان عربی و فراهم کردن زمینه مناسب برای مشارکت بیشتر آنان در فعالیتهای کلاسی و برون کلاسی، روی داد.
این ...
بیشتر
یکی از تحولات آموزش زبان عربی در کتابهای عربی دوره دبیرستان، اضافه شدن بخشی با نام کارگاه ترجمه بود. این تغییر بهخاطرافزایش قدرت فهم دانشآموزان از متون عربی، بالا بردن توان ترجمه روان از عربی به فارسی، تغییر نگرش منفی به زبان عربی و فراهم کردن زمینه مناسب برای مشارکت بیشتر آنان در فعالیتهای کلاسی و برون کلاسی، روی داد.
این گفتار برآن است تا با پژوهشی کاربردی میزان موفقیت این بخش را در دستیابی به اهداف ذکرشده، بررسی کند. روش پژوهش، پیمایش و ابزار پژوهش، پرسشنامه و روش تحلیل دادهها توصیفی-تحلیلی است. جامعة آماری پژوهش، دبیرستانهای شهرستان دورود در استان لرستان است که نمونهگیری از آن با روش نمونهگیری خوشهای انجام شد. نتایج نشان داد که از نظر بیشتر دانشآموزان و معلمان، بخش کارگاه ترجمه در دستیابی به اهداف خود موفق بوده است. از اینرو بهتر است توجه بیشتر به بخشهای متنمحور در کتابهای درسی عربی بشود.
ادبی
بهنام فارسی؛ فاطمه شهریاری؛ محمد مهدی سمتی
دوره 13، شماره 45 ، اسفند 1396، ، صفحه 113-140
چکیده
تحکی روایة «ما لا تذروه الریاح» التی ألّفها محمد عرعار الآثار النفسیة للاحتلال الفرنسی علی أبناء الجزایر حیث تمثّلت بشخصیّة «بشیر». عقدة النقص من المؤشرات الأساسیة للاستعمار التی تسرّبت فی نفوس أکثر مستوطنی هذه البلاد ویمکن دراسة جوانبها المختلفة بناء علی نظریة الفرید آدلر. یعتقد آدلر أن وجود الاحساس بالنقص فی کل شخصیۀ ...
بیشتر
تحکی روایة «ما لا تذروه الریاح» التی ألّفها محمد عرعار الآثار النفسیة للاحتلال الفرنسی علی أبناء الجزایر حیث تمثّلت بشخصیّة «بشیر». عقدة النقص من المؤشرات الأساسیة للاستعمار التی تسرّبت فی نفوس أکثر مستوطنی هذه البلاد ویمکن دراسة جوانبها المختلفة بناء علی نظریة الفرید آدلر. یعتقد آدلر أن وجود الاحساس بالنقص فی کل شخصیۀ أمر طبیعی، ولکن إذا أختیر الطریق الخطأ للعلاج، سیؤدی هذا الأمر إلی عقدۀ النقص. هذا المقال حسب المنهج الوصفی- التحلیلی وبالاعتماد علی آراء الفرید آدلر النفسیة، یستهدف دراسة العوامل الموثرة فی تکوین عقدۀ النقص وکیفیة ظهورها ویتطرق إلی الإجابة عن هذا السؤال: هل هناک مخرج من هذه الأزمة؟ یشیر التحلیل النفسی لهذه الروایة أنّ عقدۀ النقص الخفیة فی حالة اللاوعی للبطل تمثّلت فی اطار بعض السلوکیات السلبیة مثل اغتراب الذات والازدراء والتقلید، ویکمن المخرج الوحید لهذا الوضع فی وصول أبنائها للوعی الذاتی عبر الاطلاع الواسع والوعی العمیق لتاریخهم وتراثهم الوطنی والثقافی والدینی والعائلی حیث لا تفضّلوا الأمم الأخری علی أمتهم.
ادبی
مصطفی جوانرودی؛ نسیم شریفی؛ ehsan rostami
دوره 14، شماره 47 ، شهریور 1397، ، صفحه 117-136
چکیده
تهدف هذه الدراسة إلى تحقیق التعلیم الجامعی لتعزیز الریادة بین طلبة الدراسات العلیا فی فرع اللغة العربیة وآدابها بمحافظة کرمانشاه، فی سنة 1395-1394 هـ.ش. یرکّز هذا البحث علی 138 طالباً فی مرحلة الماجستیر و 42 طالباً فی مرحلة الدکتوراه، و تم اختیار 140، وفقاً لجدول مورغان، عن طریق أخذ عینات عشوائیة. والبحث یسیر إلی هدف تطبیقی وکان منهجه وصفی ...
بیشتر
تهدف هذه الدراسة إلى تحقیق التعلیم الجامعی لتعزیز الریادة بین طلبة الدراسات العلیا فی فرع اللغة العربیة وآدابها بمحافظة کرمانشاه، فی سنة 1395-1394 هـ.ش. یرکّز هذا البحث علی 138 طالباً فی مرحلة الماجستیر و 42 طالباً فی مرحلة الدکتوراه، و تم اختیار 140، وفقاً لجدول مورغان، عن طریق أخذ عینات عشوائیة. والبحث یسیر إلی هدف تطبیقی وکان منهجه وصفی ــ ارتباطی. کانت أداة جمع البیانات هی استبیان الباحثین و حصل استقراره من عامل ألفا کرونباخ. . تم إجراء التحلیل الإحصائی لاستخراج البیانات باستخدام نظام SPSS18 للبرمجة . وأظهرت النتائج ــ وفقاً لآراء الطلبة ــ أنّ التعالیم الجامعیة الموجودة والتعالیم الجامعیة المقدّمة من قبل المعلمین والمحتوى التعلیمی الحالی، غیر کافیة لتعزیز روح المبادرة. والطلاب یعتقدون أیضاً أنّ أهمّ خصائص التدریب الحالی، استخدام أسالیب تدریس جدیدة بدلاً من الطرق التقلیدیة وأهمّ خصائص أساتذة الجامعات هی خلق الباعث والرغبة فی الطلاب للدراسة والبحث وأهمّ خصائص المحتوى التعلیمی الحالی هی ملائمتها مع قدرات الطلاب ورغباتهم.
دوره 6، شماره 16 ، مهر 1389، ، صفحه 119-135
چکیده
قالب مثنوی به همان میزان که قالبی موفّق و ارجمند در ادب فارسی است، قالبی شکست‌خورده و کم‌ارزش در ادب عربی به شمار می‌رود. دلیل یا دلایل این امر را در چه عاملی باید جستجو کرد؟ از آنجا که این نوشته بیشتر بر بررسی امور صوری قالب مثنوی تکیه دارد، ما دلایل توفیق مثنوی فارسی و اسباب شکست مثنوی عربی را در تفاوت ویژگی‌های دو عنصر اساسیِ ...
بیشتر
قالب مثنوی به همان میزان که قالبی موفّق و ارجمند در ادب فارسی است، قالبی شکست‌خورده و کم‌ارزش در ادب عربی به شمار می‌رود. دلیل یا دلایل این امر را در چه عاملی باید جستجو کرد؟ از آنجا که این نوشته بیشتر بر بررسی امور صوری قالب مثنوی تکیه دارد، ما دلایل توفیق مثنوی فارسی و اسباب شکست مثنوی عربی را در تفاوت ویژگی‌های دو عنصر اساسیِ وزن و قافیه در شعر فارسی و عربی ریشهیابی کردهایم؛ البتّه ویژگی عناصر فرعی دیگری چون ردیف نیز در این امر بیتأثیر نبوده است. چنان که روشن است این مقاله در حوزۀ ادبیّات تطبیقی میگنجد، از این رو ما از «روش تطبیقی» بهره بردهایم.
فرامرز میرزایی؛ علی سلیمی
دوره 6، شماره 14 ، خرداد 1389، ، صفحه 119-138
چکیده
به نظر میآید که نابسامانی کنونی زبان وادبیات عربی، مانند دیگر رشته های موجود، در دانشگاه های کشور ناشی از بیتدبیری برای آینده باشد. تجربة تمدن اسلامی در گذشته و تمدن اکنون غرب روشن میسازد که توسعه زبانی عامل پیشرفت است؛ زیرا زبان مهم‌ترین نهاد اجتماعی میباشد که ظرف دانشهای گوناگون است. زبان عربی، علاوه بر اینکه ...
بیشتر
به نظر میآید که نابسامانی کنونی زبان وادبیات عربی، مانند دیگر رشته های موجود، در دانشگاه های کشور ناشی از بیتدبیری برای آینده باشد. تجربة تمدن اسلامی در گذشته و تمدن اکنون غرب روشن میسازد که توسعه زبانی عامل پیشرفت است؛ زیرا زبان مهم‌ترین نهاد اجتماعی میباشد که ظرف دانشهای گوناگون است. زبان عربی، علاوه بر اینکه زبان دینی و مؤثر بر زبان ملی و فرهنگی ماست، زبان رسمی 21 کشور دنیاست که در دوحوزه راهبردی خاورمیانه وشمال آفریقا هستند و با کشور ما نزدیکی جغرافیایی و فرهنگی دارند، و به خاطر موقعیت ممتاز جغرافیایی و سیاسی، به نقش رسانهای قابل توجهی دست یافتهاند. از اینرو با آینده نگری و برنامهریزی میتوان رشته زبان وادبیات عربی را تبدیل به دانشی کارساز در توسعة علمی دانشگاهها و کشور نمود وآن را به جایگاه مناسبی در میان رشتههای دانشگاهی رساند. زبان عربی می‌تواند در ایجاد گرایشهای نو و بین رشتهای، قطبهای علمی، مراکز تحقیقاتی اقتصادی و اجتماعی و زبانپژوهی، انجمن‌های علمی و مجلات علمی پژوهشی، در توسعه علمی کشورنقش آفرینی کند.
ادبی
محسن احمدی؛ فائزه عرب یوسف آبادی؛ abdolbaset arab
دوره 12، شماره 40 ، آذر 1395، ، صفحه 119-142
چکیده
استُخدمت الألوان فی الصوَر الشعریة لدی الشاعرینِ المکفوفین العرب والفارس، بشار بن برد وشوریدة شیرازی استخداما ملحوظاً. تهدف هذه الدراسة التی تنتهج المنهج الوصفی-التحلیلی، إلی الکشف عمّا فی وجدان الشاعرینِ من خلال التحلیل النفسی للألوان فی شعرهما وفق نظریة ماکس لوشر. تحکی الدراسة أنّ المجموعة الأولی من المجموعات الأربعة لنظریة ...
بیشتر
استُخدمت الألوان فی الصوَر الشعریة لدی الشاعرینِ المکفوفین العرب والفارس، بشار بن برد وشوریدة شیرازی استخداما ملحوظاً. تهدف هذه الدراسة التی تنتهج المنهج الوصفی-التحلیلی، إلی الکشف عمّا فی وجدان الشاعرینِ من خلال التحلیل النفسی للألوان فی شعرهما وفق نظریة ماکس لوشر. تحکی الدراسة أنّ المجموعة الأولی من المجموعات الأربعة لنظریة لوشر هی المشترکة فی شعرهما وهذا یعنی أنهما یعانیان من التحریکات الشدیدة التی تسبب انفصالهما من المجتمع ویرغبان فی حیاة ملیئة بالعمل والابتهاج. أما المجموعات الثلاثة الأخیرة مباینة فی شعرهما، وهذا یعنی أن بشار انسان یضغط علی مطالبه ویحب الشعور بالاسترخاء النفسی والهدوء الجسمی فی علاقاته مع الآخرین، کما أنه یعتقد أن نصیبه من الحیاة أکثر مما یکون الآن ولکنه یتماشی مع الظروف ویحدد مطالبه ویحافظ علی علاقاته العاطفیة محافظة شدیدة. أما شوریدة فله حساسیة بالنسبة إلی المشاعر وهذا یؤدی إلی القلق الأکثر لدیه؛ بحیث لایرضی عن الظروف الراهنة ولکنه راجٍ بتحسّن الأمور والسیطرة علی جمیع العوائق. وهو یرجح الوحدة، ویطلب من الآخرین أن یکونوا صادقاً کما یرجو الاحترام منهم.
ادبی
فرامرز میرزایی؛ یدالله هنری لطیف پور؛ mahboobeh rahbartejarat
دوره 14، شماره 46 ، خرداد 1397، ، صفحه 119-140
چکیده
إنّ القراءة السیاسیة للروایة تساهم فی فهم السلوک السیاسی للمجتمع، لأنّها مرآة تعکس حقائقه. والعنف السیاسی بنوعیه الجماعی والحکومی من القضایا الهامة فی الفکر السیاسی المعاصر. فیعتقد المنظّر السیاسی الأمریکی «تیدروبرت جیر» بأنّ الحرمان النسبی یخلق العنف السیاسی الجماعی الذی یؤدّی إلی قیام المحرومین باعمال العنف. والمنظّر ...
بیشتر
إنّ القراءة السیاسیة للروایة تساهم فی فهم السلوک السیاسی للمجتمع، لأنّها مرآة تعکس حقائقه. والعنف السیاسی بنوعیه الجماعی والحکومی من القضایا الهامة فی الفکر السیاسی المعاصر. فیعتقد المنظّر السیاسی الأمریکی «تیدروبرت جیر» بأنّ الحرمان النسبی یخلق العنف السیاسی الجماعی الذی یؤدّی إلی قیام المحرومین باعمال العنف. والمنظّر السیاسی الآخر "تاسیت"، کان یعتقد أنّ العنف الحکومی یخلق التقاعس والانعزال اللذین بدورهما یؤدّیان إلى تشدید العنف السیاسی، فمن هذا المنطلق تأتی دراسة روایة "نجمة أغسطس" لصنع الله إبراهیم، الکاتب المصری الشهیر، لتلقی الضوء علی الخفایا السیاسیة لها لأنّها تعکس، فنیاً، کلا العنفین الجماعی والحکومی للمجتمع المصری فی الستینات من القرن العشرین. إذن ما هی أسباب کلا العنفین فی هذه الروایة وما هی رموزهما وما هی آلاثار المترتبة علیهما؟ فمن خلال الدراسة التحلیلیة الوصفیة للروایة واستناداً على آراء تید روبرت جیر یتّضح أنّ الحرمان بأنواعه السیاسی والاقتصادی والاجتماعی أهمّ دوافع الشخصیات الروائیة للمشارکة فی محاولة إغتیال عبدالناصر وبناء علی آراء تاسیت یتّضح أنّ الإنفعال والإعتزال وعدم الثقة والنفاق وسوء الظن وانحراف اللغة، من آثار العنف الحکومی السلبیة فی هذه الروایة، وأنّ مصدر الحرمان یتجلّی فی إستبداد عبد الناصر وهو السبب الرئیس للعنف الحکومی فی روایة نجمة اغسطس.
یحیی معروف
دوره 4، شماره 10 ، آبان 1387، ، صفحه 121-146
چکیده
احمد مطر شاعر شیعی و عراقی مبارز، رنجها و مصیبتهای جهان عرب را به بهترین شیوه طنز به تصویر کشیده است. او هدفش خنداندن دیگران نیست بلکه اهداف و مقاصد دیگری همچون حفظ ارزشهای والای اسلامی، به تمسخر گرفتن جهل و سنتهای ناپسند؛ تعدیل جریانهای افراطی و تأکید بر رفتار متعادل دارد. در واقع طنز او یکی از روشهای مقاومت و پایداری ...
بیشتر
احمد مطر شاعر شیعی و عراقی مبارز، رنجها و مصیبتهای جهان عرب را به بهترین شیوه طنز به تصویر کشیده است. او هدفش خنداندن دیگران نیست بلکه اهداف و مقاصد دیگری همچون حفظ ارزشهای والای اسلامی، به تمسخر گرفتن جهل و سنتهای ناپسند؛ تعدیل جریانهای افراطی و تأکید بر رفتار متعادل دارد. در واقع طنز او یکی از روشهای مقاومت و پایداری است. شیوه‌های طنز پردازی وی در شعر به اختصار عبارتند از:
1- تضاد یا ناسازواری. 2- استفاده از زبان حیوانات. 3- خود استهزایی4- بهره‌گیری از تشبیه. 5- ذکر القاب اشخاص با صفات برعکس. 6- استفاده از ساختار آیات قرآنی در معانی طنز. 7- مبالغه در استهزاء. 8- تظاهر به جهالت. 9- مقایسه با بهره‌گیری از شخصیتهای قرآنی.10- استفاده از اشعار کهن در قالب طنز. 11- خلق تصاویر نمایشی.
دوره 2، شماره 6 ، مهر 1385، ، صفحه 121-145
چکیده
جریان نوگرایی در ادبیات معاصر عربی از شاخه مهجر شمالی، انواع ادبی جدیدی را به بار نشاند که هر کدام به نوبه خود در رویکرد نوگرایانه ادبیات معاصر عربی، تاثیری چشمگیر داشته، زمینه را برای ظهور انواعی جدیدتر بعد از خود هموار نمود. ظهور امین الریحانی ادیب متعهد و آزاد اندیش لبنانی نیز گونه ای تازه از شعر را که به سوی بی وزنی ره می سپارد، ...
بیشتر
جریان نوگرایی در ادبیات معاصر عربی از شاخه مهجر شمالی، انواع ادبی جدیدی را به بار نشاند که هر کدام به نوبه خود در رویکرد نوگرایانه ادبیات معاصر عربی، تاثیری چشمگیر داشته، زمینه را برای ظهور انواعی جدیدتر بعد از خود هموار نمود. ظهور امین الریحانی ادیب متعهد و آزاد اندیش لبنانی نیز گونه ای تازه از شعر را که به سوی بی وزنی ره می سپارد، به دنبال دارد. وی که در اشعارش، همواره بر دو اصل عمده یعنی واقع گرایی و نوآوری تاکید داشته، توانسته است با درآمیختن شعر و نثر، روزنه ای جدید را فرا روی ادبیات معاصر عربی بگشاید و از این رهگذر، اندیشه های مصلحانه و تاملات عمیق شاعرانه خود را به عرصه شعر و ادب جهان و بویژه حوزه شعر معاصر عربی تقدیم نماید.
مجید محمدی؛ امیرعباس عزیزی‌فر
دوره 11، شماره 35 ، شهریور 1394، ، صفحه 123-150
چکیده
إن شخصیة الإمام علی (ع) الفذة لفتت انتباه النقاد و الأدباء و مؤرخی تاریخ الآداب فنحاول فی هذا البحث دراسة فضایل الإمام فی شعر الشاعرین ناصرخسرو القبادیانی و کمیت بن زید الأسدی لنبین کیف ظهرت فضایله (ع) عندهما و نسلط الضوء علی وجوه التباین و التشابه فی شعرهما و إضافة إلی ذلک تطرق البحث إلی دراسة تواتر مناقب الإمام لدی الشاعرین فتوصل ...
بیشتر
إن شخصیة الإمام علی (ع) الفذة لفتت انتباه النقاد و الأدباء و مؤرخی تاریخ الآداب فنحاول فی هذا البحث دراسة فضایل الإمام فی شعر الشاعرین ناصرخسرو القبادیانی و کمیت بن زید الأسدی لنبین کیف ظهرت فضایله (ع) عندهما و نسلط الضوء علی وجوه التباین و التشابه فی شعرهما و إضافة إلی ذلک تطرق البحث إلی دراسة تواتر مناقب الإمام لدی الشاعرین فتوصل البحث إلی أنهما یشترکان فی ذکر بعض الفضایل کالشجاعة و البطولة و الخلافة و التمسک بالآیات القرآنیة فی شأن الإمام و الأحداث التاریخیة کواقعة غدیر خم، هذا الإشتراک ینبئ عن تفکر الشاعرین فی القرآن الکریم و الحدیث الشریف. تکررت الفضایل فی شعر کمیت أقل مقارنة بناصر خسرو و ذلک لتقابل الشیعة و الناصبیة فی بیئة الشاعر الإیرانی بینما ذکر بعض الفضایل کالصدق و الخطابة أکثر فی شعر کمیت لاهتمام بیئة الشاعر بها. حاولت هذه المقالة معالجة الموضوع دون النظر إلی التأثر التاریخی وفق المنهج الأمریکی فی الأدب المقارن.
ادبی
Hossein Mohammadian؛ HoJJatollah Fesanghari؛ Mahdi KHorrami
دوره 14، شماره 48 ، آذر 1397، ، صفحه 123-148
چکیده
الأسلوبیة تُعتبر منهجاً للتّحلیل الأدبی وتقسّم النصّ إلی خمس مستویات: الصّوتی، واللّغوی، والترکیبی، والبلاغی (الدلالی)، والایدیولوجی و تدرس و تحلّل أهمّ المیزات و الخصائص البارزة الّتی تلعب دوراً هامّاً فی خلق الأسلوب الفردی فی کلّ من المستویات المذکورة آنفا. و إنّ الصحیفة الصادقیة من النصوص الأدبیّة الملیئة بالمعارف الإلهیّة ...
بیشتر
الأسلوبیة تُعتبر منهجاً للتّحلیل الأدبی وتقسّم النصّ إلی خمس مستویات: الصّوتی، واللّغوی، والترکیبی، والبلاغی (الدلالی)، والایدیولوجی و تدرس و تحلّل أهمّ المیزات و الخصائص البارزة الّتی تلعب دوراً هامّاً فی خلق الأسلوب الفردی فی کلّ من المستویات المذکورة آنفا. و إنّ الصحیفة الصادقیة من النصوص الأدبیّة الملیئة بالمعارف الإلهیّة التی کانت مجهولة بین المسلمین و لم تعرف حقّ معرفتها. إنّ لهذه الصحیفة أسلوب أدبی رائع و کلام بلیغ. هذا البحث یرمی إلی دراسة الموسیقی و أهمّ الانزیاحات الصّوتیة فی الصّحیفة الصّادقیة، منها: التکرار، والسجع، والجناس، والتضاد، ومراعات‌النظیر و یقصد تبیین دور و تأثیر الأصوات و الموسیقی فی إیصال المعانی و المفاهیم إلی المخاطب وفقاً المنهج الوصفی ـ التحلیلی للغة و المحتوی. إنّ إیدیولوجیا الإمام الصادق (ع) و رؤیته کمظلّة تخیّم علی الجوانب المختلفة من أسلوبه حیث أنّ الموسیقی فی کلامه جاءت متأثّرة بها و متناسبة مع غرض کل دعاء ومعناه. استخدم الإمام (ع) شکل الألفاظ و معناها أی ظاهر اللغة وباطنها من أجل إنتاج موسیقی داخلیة وفکریة رائعة ومتنوعة. وإنّ الإمام یحسن استخدام الخصائص الصّوتیة للحروف، وتکرارها و أیضاً استخدام العناصر المکوّنة للأسلوب کظاهرة التّکرار، والسّجع، والجناس، والتّضاد، ومراعات‌النظیر حتی یتمکّن من خلال هذه الأسالیب أن ینتقل المعانی و المفاهیم التی تدور فی قلبه إلی المتلقّی بأحسن صور فضلاً عن ایجاد تناغم بین أجزاء الجملة و تحقیق الثراء الایقاعی.
ادبی
مرتضی قائمی؛ اختر ذوالفقاری
دوره 15، شماره 50 ، خرداد 1398، ، صفحه 123-144
چکیده
نظریة الاستعارة المفهومیة هی أداة مناسبة لدراسة وتحلیل النصوص الدینیة، بما فی ذلک القرآن الکریم. من خلال هذه النظریة، یمکن تحدید طریقة وضع المفاهیم للعدید من المفاهیم القرآنیة. الغرض من هذه الدراسة هو التعرف على الطریقة القرآنیة فی تجسیم الوقت کمفهوم تجریدی. فی اللسانیات المعرفیة، من أجل فهم الوقت، یتم تقدیم نموذجین إدراکیین أحدهما ...
بیشتر
نظریة الاستعارة المفهومیة هی أداة مناسبة لدراسة وتحلیل النصوص الدینیة، بما فی ذلک القرآن الکریم. من خلال هذه النظریة، یمکن تحدید طریقة وضع المفاهیم للعدید من المفاهیم القرآنیة. الغرض من هذه الدراسة هو التعرف على الطریقة القرآنیة فی تجسیم الوقت کمفهوم تجریدی. فی اللسانیات المعرفیة، من أجل فهم الوقت، یتم تقدیم نموذجین إدراکیین أحدهما یعتمد على الشخص ویستند الآخر على الوقت. أجریت الدراسة الحالیة باستخدام المنهج الوصفی-التحلیلی وتسعى إلى الإجابة عن هذا السؤال: ما هو المنهج القرآنی فی ترسیم وتجسیم الوقت کمفهوم تجریدی؟ تشیر نتائج هذه الدراسة إلى أنّ الإستعارة الوجودیة المادیة والاستعارة الاتجاهیة الاستعارة التصویریة الحرکیة وموقع الأمام والخلف تشکل البنى التحتیة للنموذجین المعرفییْن للوقت فی نص القرآن. بالإضافة إلى هذین النموذجین لتجسیم الوقت فی النص القرآنی، استخدمت الإستعارة الوجودیة الظرفیة والمادیة والإستعارة التصویریة الحجمیة خارج بنیة النموذجین المعرفیین أیضاً.
خلیل پروینی؛ روح‌اله نصیری؛ کبری روشنفکر؛ محمد‌رضا خاکی
دوره 8، شماره 23 ، تیر 1391، ، صفحه 124-148
چکیده
الملخص المسرحیة فن جدید ولج باب الحضارة العربیة منذ بدایات النّهضة الحدیثة، بینما توجَد حکایات کثیرة فیها طاقة مسرحیة فی الادَب العربیِّ الکلاسیکی. و لاشکّ اَنّ دراسة تلک الحکایات و التّعریف بطاقاتها و عناصرها المسْرحیة توفِّر لکاتِبی المسْرحیات موضوعات متنوعة و قابلة للتحوّل الی انواع المَسرحیة المعاصرة. و بموجب هذا الأمر یتمّ ...
بیشتر
الملخص المسرحیة فن جدید ولج باب الحضارة العربیة منذ بدایات النّهضة الحدیثة، بینما توجَد حکایات کثیرة فیها طاقة مسرحیة فی الادَب العربیِّ الکلاسیکی. و لاشکّ اَنّ دراسة تلک الحکایات و التّعریف بطاقاتها و عناصرها المسْرحیة توفِّر لکاتِبی المسْرحیات موضوعات متنوعة و قابلة للتحوّل الی انواع المَسرحیة المعاصرة. و بموجب هذا الأمر یتمّ إعادة تّعریف الأعمال الأدبیة القدیمة للمعاصرین و أیضاً سینتفع الأعمال المسرحیة المعاصرة من الموضوعات و المحتویات الفضلیات. فی هذه المقالة یجری البحث حول تحلیل عناصر المسرحیة فی مقامات الحریری. مقامات الحریری تشتمل علی خمسین حکایة دراماتیکیةّ الفت طوال سنة 495الی 504 ه.ق. فی بعض حکایات المقامات، استخدمت عناصر المسرحیة ک"الحبکة" بأجزائها المختَلفة (العرض، التّضاد الدّراماتیکیة، التّعقید، الصّراع، المُماطلة و الحل النّهائی) و "الموضوع"، "الحدث"،"الشّخصیة"،"الحوار"،"الزّمن و المکان" و "العمل الدّراماتیکی". فی هذه المقالة، مستخدما الاسلوب الوصفیّ – التّحلیلیّ، تطرّقنا الی تحلیل عناصر المسرحیّة فی "مقامات" الحریری لتقْییم البناء المسرحی فیها و ایضاً لنلفت انتباه کاتبی المسرح المعاصرین الی أخذ موضوعات متنوعة من مقامات الحریری لکتابة المسرح.
حمید احمدی؛ علی سلیمی؛ لادن فتحی
دوره 9، شماره 29 ، اسفند 1392، ، صفحه 125-148
چکیده
چکیده:
هدف از پژوهش پیشرو، بررسی وضعیت کمی مقالههای «مجلهی علمی- پژوهشی انجمن ایرانی زبان و ادبیات عربی» بهمنظور شناسایی رفتارهای استنادی و روابط همنویسندگی با استفاده از روش علم‌سنجی است. نتایج این پژوهش، نشان داد بهدلیل استنادنشدن به مقالههای مجله، ضریب تأثیر مجله، بسیار پایین است. همچنین یافتهها ...
بیشتر
چکیده:
هدف از پژوهش پیشرو، بررسی وضعیت کمی مقالههای «مجلهی علمی- پژوهشی انجمن ایرانی زبان و ادبیات عربی» بهمنظور شناسایی رفتارهای استنادی و روابط همنویسندگی با استفاده از روش علم‌سنجی است. نتایج این پژوهش، نشان داد بهدلیل استنادنشدن به مقالههای مجله، ضریب تأثیر مجله، بسیار پایین است. همچنین یافتهها نشان داد 13% از نویسندگان، بیش از 40% مقالهها را به نگارش درآوردهاند که «قانون لوتکا» تاحدودی در این پژوهش، مورد تأیید قرار میگیرد. همچنین در مقالههای این مجله، 3681 استناد داده شده که میانگین 184 استناد برای هر شماره، محاسبه و بهطور میانگین برای هر مقاله 04/22 استناد برآورد شده است. پرارجاعترین منابع، متون مرجع و معروفی چون: قرآن الکریم، لسان العرب، وفیات الاعیان وانبا ابنا الزمان، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، الجامع فی تاریخ الادب العربی و الفهرست بودند. در نگارش مقالههای این مجله، 183 نویسنده حضور دارند. از این تعداد 76% مقالهها بهصورت انفرادی نوشته شده است؛ بههمین دلیل، ضریب همکاری نویسندگان در سطح پایینی قرار دارد. درکل، براساس مقالههای این مجله، که نمونهی کوچکی از حوزهی ادبیات عربی است، منابع و نویسندهی هستهای در این حوزه مشاهده نمیشود و همکاری و روابط علمی نویسندگان در سطح پایینی است.
ادبی
طیبه امیریان؛ فرامرز میرزائی
دوره 15، شماره 51 ، شهریور 1398، ، صفحه 125-142
چکیده
ملت‌های فارس و عرب، به خاطر تعامل زبانی و تاریخی، از جنبة فکری و فرهنگی شباهت‌های بسیاری دارند. این امر زمینه مساعدی را برای دوستی و نزدیکی دو ملت ایران و عرب، به‌ویژه کشورهای حاشیه خلیج‌فارس فراهم کرده‌است. بحران‌های کنونی در منطقة خلیج‌فارس، اهمیت این تعامل تاریخی را به عنوان ابزاری مؤثر برای دوستی ملت‌های منطقه، دوچندان می‌کند. ...
بیشتر
ملت‌های فارس و عرب، به خاطر تعامل زبانی و تاریخی، از جنبة فکری و فرهنگی شباهت‌های بسیاری دارند. این امر زمینه مساعدی را برای دوستی و نزدیکی دو ملت ایران و عرب، به‌ویژه کشورهای حاشیه خلیج‌فارس فراهم کرده‌است. بحران‌های کنونی در منطقة خلیج‌فارس، اهمیت این تعامل تاریخی را به عنوان ابزاری مؤثر برای دوستی ملت‌های منطقه، دوچندان می‌کند. ازآنجاکه یکی از اهداف مهم پژوهش‌های تطبیقی، دوستی ملت‌هاست، به نظر میآید که در سیاست ایران برای عادی‌سازی و بهبود روابط خود با کشورهای عربی منطقه خلیج‌فارس، دیپلماسی علمی، به عنوان یک ابزار مهم، جایگاهی ندارد و حوادث سیاسی از تفاهم ادبی و فرهنگ مشترک ملت‌های منطقه پیشی گرفته‌است. به نظر میآید که ایران می‌تواند با تدوین یک راهبرد زبانی و ادبی، از ابزار دیپلماسی فرهنگی و ادبی در بهبود روابط خارجی بهره ببرد. در این راهبرد زبانی، بایستی موانعی مانند ناکارآمدی وضعیت کنونی زبان فارسی، نبود مشوق‌های علمی و بی‌اعتنایی به ترجمه برطرف گردد و به عواملی مانند موقعیت برتر زبان عربی و جایگاه ارزشمند ادبیات معاصر فارسی، گسترش دایره ترجمه، توجه به ادبیات و فرهنگ کشورهای عربی حاشیه خلیج‌فارس و روزآمدکردن آموزش زبان فارسی در این کشورها، اهمیت داده شود و لازم است که این راهبرد زبانی با همکاری اساتید دانشگاه و ایجاد انجمن‌های علمی مشترک و برگزاری دوره‌های علمی مشترک اجرا گردد.
هادی نظری منظم؛ سید محمود قتالی
دوره 9، شماره 28 ، آذر 1392، ، صفحه 127-158
چکیده
چکیده:
شعر تحامق یا گول نمایی گونه‌ای خاص از ادبیات طنزآلود، ونوعی انتقاد واعتراض ضمنی است که در ادبیات عباسی ظهور وگسترش یافت. عصر عباسی جماعتی از شاعران دریوزه، فقیر، وهنجارگریز را شاهد بود که در پسِ کودن نمایی وخنداندن مردم، تصویری از دگرگونی ارزشها ودرد ورنج خویش واقشار فقیر جامعه به دست داده وبدین وسیله، درآمد وشهرتی کسب کردند ...
بیشتر
چکیده:
شعر تحامق یا گول نمایی گونه‌ای خاص از ادبیات طنزآلود، ونوعی انتقاد واعتراض ضمنی است که در ادبیات عباسی ظهور وگسترش یافت. عصر عباسی جماعتی از شاعران دریوزه، فقیر، وهنجارگریز را شاهد بود که در پسِ کودن نمایی وخنداندن مردم، تصویری از دگرگونی ارزشها ودرد ورنج خویش واقشار فقیر جامعه به دست داده وبدین وسیله، درآمد وشهرتی کسب کردند و به ادبیات عرب نیز صبغهای مردمی بخشیدند.
روش این مقاله، توصیفی- تحلیلی است و در آن، عوامل پیدایش ادبیات گول نمایی در عصر عباسی واهداف وعلل گرایش به این آیین مورد بررسی وتحلیل قرار گرفته است. تبیین مهم ترین موضوعات وبررسی ویژگی‌های فنی وارزش ادبی این گونه اشعار نیز مورد توجه نگارندگان بوده است.
ادبی
دوره 12، شماره 38 ، خرداد 1395، ، صفحه 127-148
چکیده
انّ اللغة العربیة کبقیّة اللغات الحیّة فی العالم، قرض و اقترضَ الفاظا من اللغات الاُخری و لکنَّ الألفاظ التی وردت من اللغة الفارسیة إلی اللغة العربیة و القرآن الکریم، اکثرُ من اللغات الأخریَ و سَعَت هذه المقالة ضمنَ دراسة الموضوع و سوابق البحث عن ذلک أن تُبیِّن عوامل ورود ألفاظ الفارسیة إلی‌اللغة العربیة عن طریق العلاقات ...
بیشتر
انّ اللغة العربیة کبقیّة اللغات الحیّة فی العالم، قرض و اقترضَ الفاظا من اللغات الاُخری و لکنَّ الألفاظ التی وردت من اللغة الفارسیة إلی اللغة العربیة و القرآن الکریم، اکثرُ من اللغات الأخریَ و سَعَت هذه المقالة ضمنَ دراسة الموضوع و سوابق البحث عن ذلک أن تُبیِّن عوامل ورود ألفاظ الفارسیة إلی‌اللغة العربیة عن طریق العلاقات السیاسیة و الدینیَّة و التّجارتیّة و الثّقافیّة بین الفرس و العرب قبلَ ظهور الإسلام و مابعدَه و لإجل تَفوّقِ الفرس الثّقافیّ علی العرب و تفوّقهم أیضا فی أنواع الصّناعات، منها الزراعة و البنایّة و الفنون الجمیلة و الموسیقی و الأدب، دخلت ألفاظا کثیرﺓ من اللغة الفارسیة إلی اللغة العربیة. فاستعملت هذه الألفاظ بشَکل الدّخیل أو المُعرّب فی لغة العرب و لغة القرآن الکریم، بتغییرات أو بدونِ أیّ تغییر أحیاناً. فَدَرس کثیرٌ من علماء اللغة من المسلمین، هذه الألفاظ باسم الدّخیل و المعرّب فی کتبهم کاالثعالبیّ و السیوطیّ و الجوالیقیّ و بحثوا عنها بتفصیلٍ. هذه المقالة ضمن دراسة عوامل ورود هذه الألفاظ فی اللغة العربیة، جاءَت بنمازجَ منها الّتی وردت فی اللغة العرب و القرآن الکریم ثمّ تطرّقَت إلی قضیّة التّعریب و اختلاف الآراء حول ذلک و طرق التّعرّف علی الدّخیل و المعرّب و تغییرات الکلمة المعرّبة عند التعریب أیضا.
ادبی
خیریه عچرش؛ حسن دادخواه طهرانی؛ صادق سیاحی؛ ali edalatinasab
دوره 12، شماره 41 ، اسفند 1395، ، صفحه 127-152
چکیده
إنّ نظریة «تحلیل الخطاب النقدی» تعتبر مقاربة جدیدة فی تحلیل الخطاب الذی یعدّ منهجاً من المناهج متعددة التخصصات فی العلوم الإنسانیة والاجتماعیة. تهتم هذه النظریة بانتاج أو تنمیة ایدئولوجیة خاصة، وتعالج المستویات العالیة من الجملة خلال نظرته العلمیة والتطبیقیة إلی النصوص. وبما أن النصوص الحدیثة وخاصة الروایة تحمل دوراً بارزاً ...
بیشتر
إنّ نظریة «تحلیل الخطاب النقدی» تعتبر مقاربة جدیدة فی تحلیل الخطاب الذی یعدّ منهجاً من المناهج متعددة التخصصات فی العلوم الإنسانیة والاجتماعیة. تهتم هذه النظریة بانتاج أو تنمیة ایدئولوجیة خاصة، وتعالج المستویات العالیة من الجملة خلال نظرته العلمیة والتطبیقیة إلی النصوص. وبما أن النصوص الحدیثة وخاصة الروایة تحمل دوراً بارزاً فی التغییرات الثقافیة والاجتماعیة، یعدّ تحلیل الخطاب السائد من أهمّ ضروریات الأدب المعاصر. یتبنّی هذا البحث على تحلیل الخطاب النقدی فی ضوء نظریة نورمان فیرکلاف (1941) التی تتحلی ببعض الإتجاهات السابقة لتحلیل الخطاب نحو آراء فوکو. ففی ضوء نظریة تحلیل الخطاب النقدی لفیرکلاف، تمت دراسة روایة «أجنحة الفراشة» لمحمد سلماوی فی ثلاثة مستویات من وصفٍ، وتفسیرٍ، وشرحٍ. تشیر بعض النتائج للدراسة إلی أنّ الکاتب فی مستوی الوصف استخدم علاقة التضاد، والترادف، والتواصل بین الألفاظ لتبیین فکرته، وفی مستوی التفسیر استخدم التناص لتبیین آرائه والتعبیر بتطور الشخصیة المرأة، وفی مستوی الشرح عبّر عن الخطاب السائد وهو الهویة، والحریة، والوطن، ومدی علاقته بالعوامل النصیة والمؤثرات الخارجیة فی النص.
یحیی معروف
دوره 5، شماره 13 ، بهمن 1388، ، صفحه 129-154
چکیده
قرآن و متون ادبی عرب، نگاهی همه جانبه به قلب و مترادفهایش دارند. پرسش اساسی این است که آیا مقصود از قلب در این متون، همان قلب موجود در سینه است یا منظور، مغز است و قلب در معنای مجازی بهکار رفته است؟ این مقاله درصدد پاسخ به این پرسش از منظر قرآن کریم و اکتشافات جدید علمی است تا ثابت نماید که لفظ «قلب» در قرآن و ادبیات عرب ...
بیشتر
قرآن و متون ادبی عرب، نگاهی همه جانبه به قلب و مترادفهایش دارند. پرسش اساسی این است که آیا مقصود از قلب در این متون، همان قلب موجود در سینه است یا منظور، مغز است و قلب در معنای مجازی بهکار رفته است؟ این مقاله درصدد پاسخ به این پرسش از منظر قرآن کریم و اکتشافات جدید علمی است تا ثابت نماید که لفظ «قلب» در قرآن و ادبیات عرب نه «مجازی» بل «حقیقی» به کار رفته است. شگفت آنکه دانشمندان در سه دهه اخیر ثابت کردهاند که قلب حدود چهل هزار سلول عصبی دارد که اطلاعات را ذخیره میکنند وبه مغز فرمان میدهند. بنابراین، گفتار قرآن و ادب عرب در باره قلب به عنوان جایگاه عشق، هدایت، آرامش، دانش، اسرار، شجاعت، قساوت، گمراهی، کینه و غیره به خوبی قابل اثبات است.
ادبی
کاوس روحی برندق؛ سید امیر فضیلت جو
دوره 12، شماره 39 ، شهریور 1395، ، صفحه 131-154
چکیده
کان فی عصر نزول القرآن، العدید من اللهجات العربیة، وکان کلّ قارئ وحافظ للقرآن الکریم یقرأه بلهجتهم الخاصة، ما أدّی إلی وجود بعض الاختلافات الجزئیة. هذه المقالة بحثت عن تأثیر القراءات القرآنیة المختلفة علی آراء النحویین فی المدرستین البصریة والکوفیة، وحصلت علی أنّ المدرسة الکوفیة تأثّرت فی بناء الأصول والقواعد النحویة من القراءات ...
بیشتر
کان فی عصر نزول القرآن، العدید من اللهجات العربیة، وکان کلّ قارئ وحافظ للقرآن الکریم یقرأه بلهجتهم الخاصة، ما أدّی إلی وجود بعض الاختلافات الجزئیة. هذه المقالة بحثت عن تأثیر القراءات القرآنیة المختلفة علی آراء النحویین فی المدرستین البصریة والکوفیة، وحصلت علی أنّ المدرسة الکوفیة تأثّرت فی بناء الأصول والقواعد النحویة من القراءات القرآنیة بشکل واسع، بخلاف المدرسة البصریة التی تأثرت من القراءات بشکل محدود. ولکن علماء النحو الکبار استندوا الی القراءات المشهورة فحسب، وقد استحوذت قراءة سیبویه مساحة کبیرة من الدراسة، فیما اهملت القراءات الشاذة من قبل علماء النحو، بخلاف ما نلحظ عالم النحو الکسائی الذی أخذ بعین الاعتبار هذه القراءات الشاذة وعالم النحو فرّاء لم یقرّ حتی بعض القراءات المشهورة. علی هذا الأساس تعدّ المدرسة الکوفیة أکثر افراطاً وتفریطاً بالنسبة الی المدرسة البصریة.
ادبی
مسلم خزلی؛ محمود دهنوی؛ علی سلیمی
دوره 13، شماره 42 ، اردیبهشت 1396، ، صفحه 131-152
چکیده
تعتبر روایة «زقاق المدّق» للکاتب المصری نجیب محفوظ صورة حیّة للمجتمع المصری وأزماتها الصعبة خلال الحرب العالمیة الثانیة التی استولی المستعمرون علی هذا البلد. یوضح الکاتب فی هذه الروایة الآثار السیئة الناتجة عن سیطرة الاستعمار علی الشعب المصری عبر رؤیته الناقدة. تعالج هذه الدراسة تحلیل هذه الروایة فی ضوء مبادیء منهج تحلیل ...
بیشتر
تعتبر روایة «زقاق المدّق» للکاتب المصری نجیب محفوظ صورة حیّة للمجتمع المصری وأزماتها الصعبة خلال الحرب العالمیة الثانیة التی استولی المستعمرون علی هذا البلد. یوضح الکاتب فی هذه الروایة الآثار السیئة الناتجة عن سیطرة الاستعمار علی الشعب المصری عبر رؤیته الناقدة. تعالج هذه الدراسة تحلیل هذه الروایة فی ضوء مبادیء منهج تحلیل الخطاب لنورمن فیرکلاف لتبیین الخطاب النقدی الذی استخدمه الکاتب فی سبیل استخراج المعانی، والأغراض الثانویة، والخفیة فیها. تفید بعض النتائج للدراسة بأنّ خطاب الروایة الرئیسی هو خطاب نقدی مخالف للاستعمار، یحاول الکاتب إلقائه علی المتلقی مستخدماً بعض الفنون الروائیة فی تعریف الشخصیات الروائیة والحوار بینهم وصعوبة مصیرتهم فی الحیاة. یتحدّی الکاتب بهذا الأسلوب النقدی تأثیر ممارسات السلطة علی الشرائح الاجتماعیة المختلفة منتقداً الخطاب السائد فی المجتمع بشکل عام.
