طهران، شارع وليعصر(عج)، شارع توانير، حي نظامي كنجوي، زقاق هفت بيكر(٨)، شارع نظامي كنجوي، بناء رقم ٣٣، مؤسسة بيمه اكو للتعليم العالي، جامعة علامة طباطبائي، الطابق ٦، الغرفة ٦٠٧، اللجنة الإيرانية للغة العربية وآدابها، الرمز البريدي ١٤٣٤٨٦٣١١١

نوع المستند : علمی - پژوهشی

المؤلف

استاديار گروه زبان و ادبيات عربي دانشگاه سمنان

المستخلص

استعارة مفهومي با استعارة سنّتي متفاوت است و اساس آن بر تشبيه نيست. همچنين استعارة مفهومي تنها به حوزة زبان محدود نمي‌شود؛ بلکه سراسر زندگي روزمره، از جمله حوزة انديشه و عمل را در بر مي‌گيرد. اين نوع استعاره ما را قادر مي‌سازد موضوعي نسبتاً انتزاعي يا فاقد ساخت را بر اساس امري عيني، ملموس کنيم. ترجمة اين نوع استعاره يکي از چالش‌هاي مهمّ پيش‌روي مترجمان است و عدم توجّه به ترجمة استعارة مفهومي و انتخاب شيوۀ نادرست در برگردان اين استعاره‌ها کيفيت ترجمه را پايين مي‌آورد. در اين مقاله به شيوة توصيفي-تحليلي سعي داريم روش‌هاي ترجمة استعارة مفهومي در ترجمة عربي رمان «چشم‌هايش» را که احمد موسي انجام داده، بر اساس الگوي آلوارز بررسي کنيم. هدف از پژوهش اين است که علاوه بر ارزيابي استعاره‌هاي مفهومي ترجمة رمان «چشم‌هايش»، الگويي براي ترجمة اين نوع استعاره براي ساير مترجمان معرفي کنيم. آلوارز در الگوي خود 5 شيوه را براي ترجمة استعاره معرفي کرده‌است. يافته‌هاي تحقيق نشان مي‌دهد که مترجم از ميان اين پنج روش بيشترين استفاده را از روش (انتقال تصويري يکسان به زبان مقصد) و (تبديل استعاره به مفهوم) کرده و از روش (ترجمة استعاره با تبديل آن به تشبيه به علاوة مفهوم) در هيچ مورد استفاده نکرده‌است.

الكلمات الرئيسية

عنوان المقالة [Persian]

إیجاد المکافئ للاستعارات المفهومیة فی الترجمة العربیة لروایة عیناها وفقاً لنظریة آلوارز

المؤلف [Persian]

  • حبیب کشاورز

استادیار گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه سمنان

المستخلص [Persian]

الاستعارة المفهومیة تختلف عن الاستعارة التقلیدیة ولیست قائمة على التشبیه؛ کما أنّ الاستعارة المفهومیة لاتقتصر على اللغة بل موجودة فی کافة النواحی فی حیاتنا الیومیة منها العمل والفکر. وهذا النوع من الاستعارة یجعلنا نفهم الموضوعات التجریدیة. وترجمة هذا النوع من الاستعارة إحدى التحدیات التی یواجهها المترجمون وإهمالها قد یؤدی إلى الخطأ فی الترجمة واختیار طریقة خاطئة لترجمتها وهذا بدوره یؤدی إلى انخفاض جودة الترجمة. وفی هذه المقالة نرید تقییم ترجمة الاستعارات المفهومیة بالمنهج الوصفی-التحلیلی فی روایة «عیناها» لبزرک علوی وترجمة أحمد موسى وفقاً لنظریة آنتونیا آلوارز لترجمة الاستعارة. والهدف من هذه الدراسة هی تقییم ترجمة الروایة أولاً ثم تقدیم إستراتیجیة کاملة لترجمة الاستعارات المفهومیة. نجد فی نظریة آلوارز 5 إستراتیجیات لترجمة الاستعارة وتظهر نتائج الدراسة بأنّ المترجم استفاد من منهجی نقل الصورة الواحدة إلى اللغة المقصد وتحویل الاستعارة إلى المفهوم أکثر من الإستراتیجیات الأخرى ولم یستخدم إستراتیجیة تحویل الاستعارة إلى التشبیه بالإضافة إلى المفهوم.

الكلمات الرئيسية [Persian]

  • ترجمه الاستعارة المفهومیة
  • آنتونیا آلوارز
  • عیناها
  • بزرک علوی. أحمد موسى
1-کتاب‌ها
ابن منظور، محمد بن مکرم (بی‌تا)، لسان العرب، بیروت، دار صادر.
دهباشی، علی (1384) یاد بزرگ علوی، تهران، نشر ثالث.
روشن، بلقیس، لیلا اردبیلی  (1392)،  مقدمه‌ای بر معناشناسی شناختی، تهران، نشر علم.
علوی، بزرگ (1381)، چشمهایش، چ 2، تهران، موسسة انتشارات نگاه.
--------، (2014م) عیناها، ترجمة أحمد موسی، الکویت، المجلس الوطنی للثقافة.
قائمی نیا، علیرضا (1390)، معناشناسی شناختی قرآن، تهران، انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
لیکاف، جورج، مارک جانسون (1396) استعاره‌هایی که با آن زندگی می‌کنیم، ترجمة جهانشاه میرزابیگی، تهران، نشر آگاه.
 
2-پایان نامه‌ها
عسکری، فاطمه (1394)، بررسی تطبیقی دیدگاه‌های عبدالقاهر جرجانی و جورج لیکاف پیرامون استعارة مفهومی، دانشگاه فردوسی مشهد، پایان نامة دکتری.
تباری، فاطمه (1394)، استعاره‌های مفهومی خشم در زبان فارسی: رویکردی شناختی و پیکره‌ای پایان نامة کارشناسی ارشد، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
 
3-مجلات
حمیدی، شیما (1397) «استعارة مفهومی و کارکردهای آن در متون دینی؛ رویکردی زبان شناختی به استعاره»، مجلة آموزش زبان، ادبیات و زبان شناسی، شماره3، صص 9-21.
عالیه کرد زعفرانلو، کامبوزیا و خدیجه حاجیان (1389)، «استعاره‌های جهتی قرآن با رویکرد شناختی»، فصلنامة علمی پژوهشی نقد ادبی، تهران، شماره 9، صص 115-139.
معصومی، علی و مریم کردبچه (1389)، «استعاره‌های هستی شناختی در دست نوشته‌های کودکان»، پازند، تهران، نشریة علمی زبان، شمارة 22و23، صص 79-97.
 
Antonia Alvarez, on translating metaphor,Les presses iuniversite de Monteralو volume 38, number3, 1993.