نوع المستند : علمی - پژوهش
المؤلف
استاديار گروه زبان و ادبيات عربي دانشگاه الزهرا (س)
المستخلص
نشانه‌شناسي روشي در نقد ادبي است که چگونگي ساخته‌شدن معنا در متن را شناسايي مي‌کند. در دهه‌هاي اخير پژوهشگران زيادي با وام‌گرفتن از اين نظريه، وارد مطالعات اين حوزه شدند. هرچند پژوهش‌هاي آنها يا صرفاً در حد تبيين نظريه بوده و يا به تطبيق متن با آن پرداخته‌اند. ازآنجاکه اغلب اين پژوهش‌ها رويکرد تطبيقي دارند، بنابراين هنگام ارزيابي آنها مهم‌ترين نکته سنجش ميزان موفقيت آنها در تطبيق واضح و دقيق الگوها و رويکردهاي نشانه‌شناسي با متن موردنظر است. کتاب سيميائية النص السردي نوشتة عبدالهادي احمد الفرطوسي نمونه‌اي از آثار تطبيقي در حوزة نشانه‌شناسي است که در سال‌هاي اخير جزء منابع آموزشي رشتة زبان و ادبيات عربي قرار گرفته‌است. در اين مقاله مي‌کوشيم با بررسي ويژگي‌هاي شکلي و محتوايي اين اثر براساس معيارهاي تأليف کتب آموزشي به بيان نقاط ضعف و قوّت روش تحليل نويسنده بپردازيم. نتايج نشان مي‌دهد اين اثر در خوانش نشانه‌شناسي داستان‌هاي منتخب تاحدي موفق بوده، ولي به علت روشن نبودن رويکرد تحليلي و روش نقد نشانه‌شناسانه در خوانش متون، ضعف ساختار ظاهري، وجود غلط‌هاي نگارشي و ويرايشي، بي‌نظمي و پريشاني ساختاري و محتوايي، نمي‌توان آن را مرجعي همه‌جانبه دانست و در زمرة منابع اصلي درسي و آموزشي رشتة زبان و ادبيات عربي قرار داد.
الكلمات الرئيسية
الموضوعات الرئيسية
کتابنامه
الف) عربی
الفرطوسی، عبدالهادی أحمد (2007)، سیمیائیة النص السردی، بغداد: منشورات الاتحاد العام للأدباء والکتاب فی العراق.
لحمدانی، حمید (1990)، النقد الروائی و الإیدئولوجیا (من سوسیولوجیا الروایة إلی سوسیولوجیا النص الروائی)، بیروت: المرکز الثقافی العربی.
مرتاض، عبدالملک (1998)، فی نظریة الروایة بحث فی تقنیات السرد، کویت: عالم المعرفة.
ب) فارسی
احمدی، بابک (1388)، ساختار و تأویل متن، چاپ نخست، تهران: مرکز.
اسلامی، سید حسین (1391)، اخلاق و آیین نقد کتاب، تهران: خانه کتاب.
چندلر، دانیل (1387)، مبانی نشانه‌شناسی، مترجم: مهدی پارسا، چاپ دوم، تهران: سوره مهر.
سجودی، فرزان (1388)، نشانه‌شناسی از نظریه تا عمل، تهران: علمی.
ضمیران، محمد (1383)، درآمدی بر نشانه‌شناسی هنر، چاپ دوم، تهران: قصه.
مقالات
میرزایی، فرامرز؛ حسین ابویسانی (1393)، «تحلیل انتقادی کتاب الاتجاهات والحرکات فی الشعر العربی الحدیث»، پژوهشنامه انتقادی متون و برنامه‌های علوم انسانی، دوره 14، شمارة 33، صص 1-16.
نصیحت ناهید؛ کبری روشنفکر؛ خلیل پروینی؛ فرامرز میرزایی (1391)، «نشانه‌معناشناسی ساختار روایی داستان «ما تشاؤون» براساس نظریة گریماس»، نقد ادب معاصر عربی، سال دوم، شمارة 3، صص 39-64.
)