نوع المستند : علمی - پژوهشی
المؤلفون
1 دانشيار گروه زبان و ادبيات عربي دانشگاه گيلان
2 دانش آموخته دکتري زبان و ادبيات عربي دانشگاه بوعليسينا، همدان
3 دانشجوي دکتري زبان و ادبيات عربي دانشگاه سمنان
المستخلص
استمدت الرواية العربية من الحکايات الشعبية والفولکلورية والخرافات والأساطير حتي أصبحت هي إحدي المصادر الهامّة والجذور الأصلية التي تنبثق وتتغذي الروايات المتعددة منها. لکتاب "ألف ليلة وليلة" دور بارز ومَعلم بين هذه الحکايات وألّفت روايات عديدة علي صعيد السرد العربي الحديث متخذة مادتها ومضمونها وأحداثها من ذلک الکتاب الهام. منها رواية "رمل الماية، فاجعة الليلة السابعة بعد الألف" للکاتب والروائي الجزائري واسيني الأعرج. الدراسة هذه تدرُس رواية "رمل الماية" من منظار منهج نقدي حديث وهو منهج التلقي حيث ترکز اهتمامها علي مواطن اللقاء والاختلاف بين نص المصدر ونص المتلقي وتبيّن انطباعات وآراء وضع الروائي وراء هذه التغيرات. يبدو من النتيجة أنّه تلقّي من هذا الکتاب من حيث البناء وبعض العناصر السردية وتُعدُّ روايته مواصلة عمّا نجد في ألف ليلة وليلة لکن تقابلته في بعض العناصر الحکائية الأخري وفي بعض مضامينها ويغيّرها الروائي وفقاً لنظرته ورؤيته الجديدة ويتصلها بالواقع المعيش ومشکلاته وآفاقه حتي تقلل من هيمنة النص التراثي وفکرته علي النص الروائي. واسيني بدل من المصالحة قام بالمناقشة وبدل أن يجعل شهرزاد أسطورة ممتازة في نصه جعلها کاذبة وبها قد ناقش کثير من المؤرخين والسلطويين الذين عاشوا في ظل السطلة غير مساندين بالحرية والنضال.
الكلمات الرئيسية
الموضوعات الرئيسية
عنوان المقالة [Persian]
تحلیل رمان «رمل المایة» از واسینی الأعرج بنابر رویکرد دریافت
المؤلفون [Persian]
- فرهاد رجبی 1
- شهرام دلشاد 2
- مقصود بخشش 3
1 دانشیار گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه گیلان
2 دانش آموخته دکتری زبان و ادبیات عربی دانشگاه بوعلیسینا، همدان
3 دانشجوی دکتری زبان و ادبیات عربی دانشگاه سمنان
المستخلص [Persian]
رمان معاصر عربی بسیاری از سوژههای خود را وامدار داستانهای فولکلور، افسانهها، اساطیر و رویدادهای تاریخی است. داستانهای هزار و یک شب، به عنوان یکی از این عناصر، نقش برجستهای در این میان دارد و رمانهای زیادی در اثر اقتباس، تقلید و یا الهام از آنها پدید آمدهاست که رمان مشهور رمل المایة از واسینی الأعرج از جملة آنهاست. پژوهش حاضر در تلاش است در پرتو رویکرد «دریافت»، به بررسی این رمان بپردازد تا همگونیها و ناهمگونیهای بین رمان و افسانة هزار و یک شب را وارسی کند و دیدگاه یا خوانشهای متفاوت رماننویس را در ورای این زمینههای همگون و ناهمگون ارزیابی نماید. نتیجة پژوهش نشان میدهد واسینی با بهکارگیری برخی عناصر ساختاری هزار و یک شب، فقط بر چهارچوب ساختاری یا محتوایی آن اکتفا نکرده و در اثر خود، تغییرات فراوانی را برحسب اندیشه و سبک شخصی پدید آوردهاست؛ ازاینرو، ساختار و محتوایی متفاوت از متن مبدأ پدید آورده و رمان را با قضایا و جریانهای امروزی هماهنگ نمودهاست. واسینی به جای مصالحه با حکّام ظالم، به مناقشه و مقابله با آنها برخاسته و شهرزاد را از این حیث به باد انتقاد میگیرد. او حتی تاریخنگارانی را که به جریان آزادیخواهی و مبارزهطلبی کمک نکردهاند، مورد انکار قرار میدهد.
الكلمات الرئيسية [Persian]
- واسینی الأعرج
- رمل المایة
- هزار و یک شب
- رویکرد دریافت