عبداله حسينی؛ فرهنگ مفاخری
المجلد 18، العدد 64 ، ديسمبر 2022، الصفحة 1-23
المستخلص
یتناول أدب الخيال العلمي الاجتماعي أسئلة رئیسیة عن تأثیر التطورات العلمیة والإیدولوجیات الاجتماعیة الحدیثة علی الإنسان وهذا في حد ذاته يوفر نوعاً من التنوير حول المستقبل ويقلل من حدوث الأخطار والکوارث المحتملة. هذا البُعد من الخيال العلمي مهم بشكل خاص في الأدب العربي لأن الدول العربية لم تكن أبداً في طليعة التقدم التكنولوجي ...
أكثر
یتناول أدب الخيال العلمي الاجتماعي أسئلة رئیسیة عن تأثیر التطورات العلمیة والإیدولوجیات الاجتماعیة الحدیثة علی الإنسان وهذا في حد ذاته يوفر نوعاً من التنوير حول المستقبل ويقلل من حدوث الأخطار والکوارث المحتملة. هذا البُعد من الخيال العلمي مهم بشكل خاص في الأدب العربي لأن الدول العربية لم تكن أبداً في طليعة التقدم التكنولوجي ولكنها واجهت دائماً أسوأ الكوارث الاجتماعية. وكانت بطبيعة الحال أكثر إبداعاً في هذا المجال. یقدم هذا البحث دراسة تحلیلیة ـــ مستقبلیة لروایة "یوتوبیا" علی أساس المنهج الوصفي ـــ التحلیلي بسبب انشغال الروایة إلی موضوعات هذا الفرع من الأدب مستخدماً آراء المنظرین في مجال أدب الخیال العلمي الاجتماعی للكشف عن كيفية انعكاس مكونات هذا الفرع من الأدب في هذه الرواية. واستنتجنا أن المؤلف قدخلق ازدواجية بين الیوتوبیا والدیستوبیا في الرواية وقدحاول من خلالها أن یضع یده علی الندوب الاجتماعیة. وقد ألهمته الحقائق المریرة في مصر والعالم العربي کالحملة الفرنسية وحرب التموز والوضع في العراق وغیرها من الظروف الاجتماعية والسیاسية التي واجهته العديد من الدول العربية في التاريخ الحديث. وأخیراً يحذر القارئ من أن ينظر بشيء من الشك إلى الأيديولوجيات الجديدة ومن الممكن أن الجنّة التي نتمنى تحقيقها في ظل هذه الأیدیولوجیات الجدیدة لن تكون إلا جحيماً لأنّها تؤدي إلی الصراع الطبقي والاستعمار والحکومة الدکتاتوریة وغیرها من المشاکل الاجتماعیة.
سجاد اسماعيلي؛ عليرضا کاههء
المجلد 18، العدد 64 ، ديسمبر 2022، الصفحة 25-45
المستخلص
احتفی النقد العربي برصد روایات عُنیت بلقاء الأنا العربية والآخر الغربي، إذ أصبحت دراسة إشکالیة الأنا و الآخر من أهم المفاهيم النقدية المتمثّلة في نظریة «ما بعد الکولونیالیة». فإذا کان الغرب هو الآخر بالنسبة إلی الشرق، فجسّدت روايات عربیة الصراع والصدام القائم بين الغرب والشرق؛ فنظرت إلى الآخر الغربي بنظرة سلبية متوتّرة تمنع ...
أكثر
احتفی النقد العربي برصد روایات عُنیت بلقاء الأنا العربية والآخر الغربي، إذ أصبحت دراسة إشکالیة الأنا و الآخر من أهم المفاهيم النقدية المتمثّلة في نظریة «ما بعد الکولونیالیة». فإذا کان الغرب هو الآخر بالنسبة إلی الشرق، فجسّدت روايات عربیة الصراع والصدام القائم بين الغرب والشرق؛ فنظرت إلى الآخر الغربي بنظرة سلبية متوتّرة تمنع التلاقي والترافق؛ كما رسمت بعضها صورة الغرب على أنه ملاك روحاني بعید عن الأخطاء وتنظر إليه بنظرة ايجابية منفتحة وإلى نفسه بنظرة سلبية أي احتقار. وفي هذا الصدد رواية «الربيع والخريف» للكاتب السوري، حنا مينة تعالج الغرب المتمثّل فی «المجر/ الآخر»، وأوضاعه الاجتماعيَّة والسياسيَّة، وتقارنه بما هو عليه «الواقع العربي/ الأنا». فإنّ هذه الدراسة وفقاً للمنهج الوصفي-التحليلي ومعتمدةً علی مفاهيم النقد ما بعد الكولونيالي ترمي إلى الكشف عن موقف الراوي تجاه الأنا العربية المتمثّل في بطل الرواية، والآخر الغربي في رواية «الربيع والخريف». توصّلت الدراسة إلى نتائج يشير أهمها إلى أنّ صوت الأنا العربية المقهورة وصوت الآخر المجري المحبّب يهيمنان على نص الرواية. ويظهر هذا الأمر من خلال الدلالتین المضادتین في عنوان الرواية، وأوصاف البطل عن الأمكنة، ونظرته إلى المرأة الغربیة، وشعوره بالغربة المكانية.
فاطمه اکبري زاده
المجلد 18، العدد 64 ، ديسمبر 2022، الصفحة 47-72
المستخلص
الرواية تحكي حياة المجتمعات البشريّة بخصائصها من تعدّديّة الجنسيّات، والهويّات، والإيدئولوجيات واللغات؛ فهي تهيّأ فرصة ليعيش الإنسان عبر الخيال في العالم الورقي ليخالف السلطة ويقاوم الهيمنة. هذا هو ما أشار إليه باختين في نظريته "الحواريّة" بما أنّ الرواية جنس أدبي فريد توجد فيها "التعدّديّة اللغويّة" حسب التّنوع الاجتماعي الموجود؛ ...
أكثر
الرواية تحكي حياة المجتمعات البشريّة بخصائصها من تعدّديّة الجنسيّات، والهويّات، والإيدئولوجيات واللغات؛ فهي تهيّأ فرصة ليعيش الإنسان عبر الخيال في العالم الورقي ليخالف السلطة ويقاوم الهيمنة. هذا هو ما أشار إليه باختين في نظريته "الحواريّة" بما أنّ الرواية جنس أدبي فريد توجد فيها "التعدّديّة اللغويّة" حسب التّنوع الاجتماعي الموجود؛ إذ تتداخل الأصوات الروائية المتميّزة بالعلاقات الحواريّة لتخلق عالماً متعدّد اللغات ومن ثمّ متعدّد الأصوات. أمّا الكرنفاليّة التي موضع اهتمام هذا المقال فتعتبر انعكاساً للحواريّة والتعدّديّة اللغويّة التي تستدعي الأصوات الهامشيّة وتعطي لها حريّة التّعبير، وتهبط العالي وترفع الهابط بالهزء الضاحك لتكشف عن نفسها دون زيف وخوف، وتجعل للجسم ملامحاً غروتسكياً، وهي تعرض بالفكاهة الأزمات الاجتماعيّة وتخرق القوانين الصارمة. هذا المقال بالمنهج الوصفي-التحليلي يدرس رواية "بريد الليل" لـ"هدى بركات" الحائزة على جائزة بوكر ليبحث عن العناصر الكرنفاليّة فيها فيدرس المفاهيم الكرنفاليّة في خطاب الرواية كما يدرس الأساليب الكلامية المتداخلة في إطار التعدّديّة اللغويّة. ويصل البحث إلى أن الرواية ترسم عبر لغة الرسالات الرسمية، لغة الشخصيّات الغيريّة المتعدّدة الشاذّة بالتعدّديّة اللغويّة خلال الخطاب الثنائيّ الصوت؛ فهي رواية كرنفاليّة في مخالفة السلطة والهيمنة، فتكشف الوعي الغيريّ الذي لا يطيقه المجتمع لتشير إلى قلق الإنسان المعاصر- العرب خاصّة- وآلامه خلال الحروب المدمّرة والهجرة القاسية لإنجاز أطروحة الحريّة والمساوات.
مالک عبدی
المجلد 18، العدد 64 ، ديسمبر 2022، الصفحة 73-94
المستخلص
قد يظن الباحثون -أو يتأکّدون إلی درجة الاستيقان- أن بعض أبيات الشعر منذ القدم أصبحت خارجة عن مدار الجودة البلاغية، وافتقدت شيئا کثيرا من رونقها نظرا لعدم توافر ظروف جماليّة تؤهّلها لحيازة المواصفات السبکية المطلوبة. فطالما أُعجِب النقاد القدامی والمعاصرون بمتانة السبك وجودة الأسلوب في بيت امرئ القيس الشهير "مِکَرٍّ مِفَرٍّ..." واستفاضوا ...
أكثر
قد يظن الباحثون -أو يتأکّدون إلی درجة الاستيقان- أن بعض أبيات الشعر منذ القدم أصبحت خارجة عن مدار الجودة البلاغية، وافتقدت شيئا کثيرا من رونقها نظرا لعدم توافر ظروف جماليّة تؤهّلها لحيازة المواصفات السبکية المطلوبة. فطالما أُعجِب النقاد القدامی والمعاصرون بمتانة السبك وجودة الأسلوب في بيت امرئ القيس الشهير "مِکَرٍّ مِفَرٍّ..." واستفاضوا في تفصيل وجوهه البلاغية؛ کما رفض قاطبة النقاد الأوائل والمحدثين بلاغة بيته الآخر"غدائره مستشزرات..." ووقفوا موقفا معارضا تجاهه فجرّدوه من البلاغة والفصاحة البتّة نظرا للتنافر الصوتي الذي لمسوه في لفظةٍ منه وهي "مستشزرات". ونحن في هذه الدراسة ووفق الأسلوب الوصفي-التحليلي سنکون بصدد إثبات رؤية مخالفة لذلك في کل من الاتجاهين النقديَّين السّائدَين، فـُنثبت في الأول أنه خارج تماما عن دائرة الجودة الفنية، من حيث إن الوجه التشبيهي الذي استُخدم فيه لايصوّر شيئا من الجوانب الإبداعية التي توخّاها الشاعر لتجسيد الحرکة المتأرجحة لدی الفرس. کما أن البيت الثاني يتصف بمواصفات الفصاحة التصويرية التي خفيت عن أبصار الباحثين، من حيث إهمالهم لجانب البلاغة التطبيقية التي تقتضي أن تکون الصورة النهائية مستوحاةً من مؤشّرات التطابق السمعبصريّ الملحوظ عند إرادة المعنی المصوَّر. تقول النتائج إن الرؤية النقدية السائدة عند النقاد بشأن البيتين قد تکون خاطئة بالفعل، وإن کلًّا منهما يمکن أن يُنظَر إليهما من منظور بلاغيٍّ آخر يُثبت للثاني قيمةً تعبيرية کبری تغافل عنها النقاد والدارسون، کما يسجّل للأول انحرافًا في الصورة التشبيهية التي تجعل البيت متناقضًا تماما مع ما تقتضيه البنية التشبيهية السليمة عند انتظام الصورة الديناميکية المرجوّة.
سارا حسنی؛ يحيي معروف؛ عبدالرضا نادریفر؛ علي سليمي
المجلد 18، العدد 64 ، ديسمبر 2022، الصفحة 95-118
المستخلص
لزوم بررسی بازنمایی زنان در ادبیات معاصر یکی از موضوعات مهم و قابل بحث در جریانشناسی فضای فعلی حوزه ادبیات داستانی است. در دهۀ اخیر، به دلیل تحوّل در ساختار اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی جوامع و بالا رفتن سطح آگاهی زنان، نویسندگان زن با دیدگاه انتقادی به بیان جایگاه و نقش اجتماعی زنان پرداختند و خواستار تغییر بنیادین در نگرش مردم و بازنگری ...
أكثر
لزوم بررسی بازنمایی زنان در ادبیات معاصر یکی از موضوعات مهم و قابل بحث در جریانشناسی فضای فعلی حوزه ادبیات داستانی است. در دهۀ اخیر، به دلیل تحوّل در ساختار اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی جوامع و بالا رفتن سطح آگاهی زنان، نویسندگان زن با دیدگاه انتقادی به بیان جایگاه و نقش اجتماعی زنان پرداختند و خواستار تغییر بنیادین در نگرش مردم و بازنگری در تفاسیر مردسالارنه از متون ادبی شدهاند. این جستار میکوشد با روش توصیفی تحلیلی، ضمن معرفی رمان «الدوامة»، قمر كيلاني نویسندۀ معاصر سوری، به بررسی و مقایسۀ هویت زنان سنتی و مدرن در این اثر بپردازد. از این بررسی چنین استنباط میشود، در رمان الدوامه بعد زنان مدرن در مقابل زنان سنتی، پررنگتر به تصویر کشیده شده و کیلانی در انتخاب اسامی زنان رمانش به تناسب با این دو بعد هویتی توجه داشته است. همچنین زنان سنتی این رمان محدود به وظایف و نقشهای مادری و همسری بوده و محکوم به پایبندی و سازش در برابر نظاممردسالار و تابعیت از سنن مرسوم، هستند و در مقابل زن مدرن رمان، زنی آگاه، تحصیلکرده و امروزی است که هویت وی با اموری چون اشتغال، استقلال، آزاداندیشی، گسستن قوانین سنتی ازدواج و الگوسازی... پیوند میخورد.
محمودرضا توكلی محمدی؛ علي باقر طاهري نيا
المجلد 18، العدد 64 ، ديسمبر 2022، الصفحة 119-142
المستخلص
امروزه با پیشرفت خیره کنندهی وسایل ارتباط جمعی و نقش پررنگ آنها در امر آموزش از یک طرف و همهگیری ویروس کرونا از طرف دیگر، آموزش مجازی نقش بسیار پررنگی را در روند آموزش به عهده گرفته و این امر بیش از پیش، بررسی راهکارها و چالشهای آموزش مجازی را یادآور شده است. بر این اساس مقاله حاضر با استفاده از روش میدانی – پیمایشی و شیوهی ...
أكثر
امروزه با پیشرفت خیره کنندهی وسایل ارتباط جمعی و نقش پررنگ آنها در امر آموزش از یک طرف و همهگیری ویروس کرونا از طرف دیگر، آموزش مجازی نقش بسیار پررنگی را در روند آموزش به عهده گرفته و این امر بیش از پیش، بررسی راهکارها و چالشهای آموزش مجازی را یادآور شده است. بر این اساس مقاله حاضر با استفاده از روش میدانی – پیمایشی و شیوهی گردآوریِ پرسشنامهایِ دادهها بر اساس روش دلفی، به بررسی دیدگاه کارشناسان حوزهی آموزش مجازی در زمینه نقش و کاربرد فضای مجازی، در آموزش زبان عربی در ایران میپردازد. بر این اساس، مخاطبین پرسشنامهها از میان کارشناسان سختافزاری و نرم افزاری فعال در حوزهی آموزش، کارشناسان آموزش در گروههای زبان و اساتید و مدرسان زبان عربی دانشگاه انتخاب گردیدند. بعد از ارائهی دو مرحلهای پرسشنامهی اولیه و تأیید روایی و پایایی آن بر طبق روش دلفی، در مرحلهی سوم، پرسشهای تخصصی که در سه حیطهی مهارتهای لازم، حمایتهای مورد نیاز و فعالیتهای آموزشی هوشمند طراحی شده بود، در قالب پرسشنامهی نهایی ارائه گردید. پاسخهای دریافت شده با نرم افزار spss16 و آزمون T تکنمونهای میانگین، مورد بررسی قرار گرفت؛ نتایج به دست آمده نشاندهندهی این واقعیت است که در آموزش مجازی زبان عربی درایران، مهمترین چالش، عدم نگاه مستقل و جداگانه به این مقوله است و به همین علت مهمترین نیازهای این حیطه نیز مغفول مانده است. این نگاه مستقل در کنار بهرهگیری از تجربهی کشورهای عرب زبان در امر آموزش مجازی زبان عربی و نیز تربیت نیروی متخصص در زمینههای سختافزاری، نرم افزاری و آموزشی میتواند به شکوفایی و پویایی آموزش مجازی زبان عربی بینجامد. ایجاد یک بستر نرم افزاری مشترک میان تمامی سازمانهای فعال در زمینهی آموزش مجازی زبان عربی در ایران، میتواند در این زمینه بسیار راهگشا باشد.
رضا درویش زاده؛ علي اکبر احمدي چناري؛ عبدالباسط عرب يوسف آبادي
المجلد 18، العدد 64 ، ديسمبر 2022، الصفحة 143-161
المستخلص
در دوران پيشامدرن، رمانهاي رئاليستي غالباً مبتني بر بازنمايي واقعيت و مسائل خارج از ذهن بودهاست؛ اما با فروپاشي سبكهاي سنتي در روايت پس از ظهور مدرنيسم و رشد روزافزون دغدغههاي روحي انسان در جوامع مدرن، رماننويسان بيشتر بر نمايش تعارضات روحي و رواني و ترسيم دغدغههاي دروني شخصيتهاي داستاني تمركز كردهاند. جستار حاضر ...
أكثر
در دوران پيشامدرن، رمانهاي رئاليستي غالباً مبتني بر بازنمايي واقعيت و مسائل خارج از ذهن بودهاست؛ اما با فروپاشي سبكهاي سنتي در روايت پس از ظهور مدرنيسم و رشد روزافزون دغدغههاي روحي انسان در جوامع مدرن، رماننويسان بيشتر بر نمايش تعارضات روحي و رواني و ترسيم دغدغههاي دروني شخصيتهاي داستاني تمركز كردهاند. جستار حاضر تلاش ميكند با تكيه بر روش توصيفي-تحليلي، به كشف مؤلفههاي مدرنيسم در رمان «الحب في المنفى» اثر بهاء طاهر (1935م) داستانپرداز مصري بپردازد. مهمترين ويژگي اين رمان كه بهعنوان ضرورت پژوهش تشخيص دادهشد، پرداختن به درونمايههاي اجتماعي با رويكردي عاطفي و ذاتي است. نتايج تحقيق نشان از آن دارد كه نويسنده سعي كرده به شيوة مدرنيستها از طريق تكگوييهاي طولاني به نمايش تعارضات دروني راوي/قهرمان بپردازد؛ از اينرو مسائل دنياي واقعي را در اين رمان به صورتي مبهم بازنمايي نموده و به صورتي عامدانه از مؤلفههاي مدرنيستي بهره بردهاست، طوري كه نظم منطقي رخدادهاي داستان دچار آشفتگي شده و خواننده در دريافت رخدادهاي داستان سردرگم ميشود. همچنين استفادة نويسنده از سازوكار شعرگونگي موجب برتري جنبههاي غنائي و عاطفي داستان بر واقعگرايي گرديده است.
عاطفه قرشی؛ مجید معارف؛ علیرضا دل افکار؛ محمد هادی امین ناجی
المجلد 18، العدد 64 ، ديسمبر 2022، الصفحة 163-188
المستخلص
گونهشناسی، با پیشفرض قراردادن معیارهایی خاص، به دنبال انتظام پدیده ها در مجموعهای منسجم است. بریمو گونهشناسی مبتنی بر روش را که براساس یک روش بنا شده است و در عمل گونهشناسی خاصی را ارائه می دهد، بر سه مبنای متفاوت بیان کرده است. یکی از مبانی مورد تاکید وی، گونهشناسی کارکردگرا است. بدین منظور پژوهش حاضر، با استفاده از گونهشناسی ...
أكثر
گونهشناسی، با پیشفرض قراردادن معیارهایی خاص، به دنبال انتظام پدیده ها در مجموعهای منسجم است. بریمو گونهشناسی مبتنی بر روش را که براساس یک روش بنا شده است و در عمل گونهشناسی خاصی را ارائه می دهد، بر سه مبنای متفاوت بیان کرده است. یکی از مبانی مورد تاکید وی، گونهشناسی کارکردگرا است. بدین منظور پژوهش حاضر، با استفاده از گونهشناسی مبتنی بر روش آلبر بریمو، در صدد پاسخگویی به این مساله است که کاربرد احادیث تفسیری در تفسیر مجمع البیان چیست و پراکندگی آماری آنها در این تفسیر چگونه است؟ روش پژوهش، توصیفی- تبیینی- تحلیلی است و ابزارهای گرد آوری اطلاعات، مجلدات تفسیر مجمع البیان و تمام منابع مکتوب و الکترونیکی با موضوعات گونه شناسی و تحلیل و بررسی روایات تفسیری می باشد. در این راستا تمام روایات تفسیری مجمع البیان بر پایة گونهشناسی کارکردگرا، گونهبندی شدند. گونهشناسی کارکردگرا که نوع خدمات احادیث در رابطه با قرآن را مشخص میکند، شامل کارکردهای شناختی، ادبی- لغوی، تبیینی و تاسیسی – تشریعی میباشد. یافتههای پژوهش حاضر نشان داد، 2385 روایت تفسیری، تحت چهار کارکرد فوق، دوازده گونهی اصلی، و سی و چهار ریزگونه جانمایی شد. روایات با کارکرد تبیینی، با آمار 65 درصد، بیشترین تعداد را دارا بودند؛ کارکرد شناختی، 27 درصد، کارکرد ادبی 5 درصد و کارکرد تاسیسی – تشریعی، 3 درصد، بودند. نتایج پژوهش، دلالت بر دستهبندی و انتظام روایات در تفسیر مجمع البیان دارد و نقش تبیینی روایات تفسیری، در میان سایر کارکردها مشهود تر است که در راستای دیدگاه مفسر مجمعالبیان بررسی و ارائه گردید.
يدالله پشابادی؛ مجاهد غلامی
المجلد 18، العدد 64 ، ديسمبر 2022، الصفحة 189-220
المستخلص
شعر خلّاقیّتی است بر مدار زبان که ادراک آن از راه خواندن و شنیدن صورت میپذیرد. امّا با تأثیرات پردامنۀ مدرنیسم در ساحتهای گوناگون و از جمله ادبیات، جریانی جدید در شعر ایجاد شد که آن را از دستاوردی خواندنی-شنیدنی به دستاوردی دیدنی تبدیل کرد. با رواج اشعار دیداری، موسوم به «کانکریت» در اروپا، شاعرانی از کشورهای دیگر نیز به الگوبرداری ...
أكثر
شعر خلّاقیّتی است بر مدار زبان که ادراک آن از راه خواندن و شنیدن صورت میپذیرد. امّا با تأثیرات پردامنۀ مدرنیسم در ساحتهای گوناگون و از جمله ادبیات، جریانی جدید در شعر ایجاد شد که آن را از دستاوردی خواندنی-شنیدنی به دستاوردی دیدنی تبدیل کرد. با رواج اشعار دیداری، موسوم به «کانکریت» در اروپا، شاعرانی از کشورهای دیگر نیز به الگوبرداری و سرایش اشعاری از آن دست ترغیب شدند. بدین ترتیب در شعر عربی، فارسی و کردی نیز در دورههایی، این قبیل اشعار، با نامهای «الشعر البصری»، «الشعر الهندسی»، «القصیدة التشکیلیة»، «شعر تجسّمی»، «شعرنگاره» و... رواج یافت. در این جستار که به روش توصیفی- تحلیلی، مبتنی بر منابع کتابخانهای و با هدف ریشهیابی و بررسی دیداریشدگی در شعر عربی، فارسی و کردی فراهم آمده، پس از شناساندن شعر دیداری به تحلیل این جریان در شعر این سه زبان پرداخته شده است. نتیجهها حاکی از آنست که قدیمیترین نمونههای بومی شعر دیداری در بلاغت و شعر اسلامی-ایرانی، از جمله در «موشّحات»، قابل مشاهده است؛ امّا رواج شعر دیداری در دورۀ معاصر، با تأثیرپذیری از ادبیات اروپا بوده است. اگرچه شاعران عرب، فارس و کُرد با وارد نمودن فرهنگ و تجربههای زیستیِ بومی به آفرینش نمونههای برجستهای از شعر دیداری توفیق یافتهاند.
طاهره جهانتاب؛ احمدرضا حيدريان شهری؛ بهار صديقی؛ سيدحسین سيدی
المجلد 18، العدد 64 ، ديسمبر 2022، الصفحة 221-244
المستخلص
"برید اللیل"، رمان برگزیدۀ بوكر عربی، روایت پریشانحالی شخصیتهای روانرنجوری است كه در كش و قوس جنگهای داخلی لبنان و مهاجرتهای اجباری، درگیر روانپریشیهای متعددی گردیدهاند. بركات در این رمان به خوبی توانسته است بازخوردهای روانكاوانۀ افراد جامعهاش را با دقتی شگرف به تصویر بكشد. این نحوۀ پرداخت شخصیتها، ضرورت انجام پژوهشی ...
أكثر
"برید اللیل"، رمان برگزیدۀ بوكر عربی، روایت پریشانحالی شخصیتهای روانرنجوری است كه در كش و قوس جنگهای داخلی لبنان و مهاجرتهای اجباری، درگیر روانپریشیهای متعددی گردیدهاند. بركات در این رمان به خوبی توانسته است بازخوردهای روانكاوانۀ افراد جامعهاش را با دقتی شگرف به تصویر بكشد. این نحوۀ پرداخت شخصیتها، ضرورت انجام پژوهشی با رویكرد روانشناختی را تبیین میكند. در پژوهش حاضر كه به شیوۀ تحلیل محتوا صورت گرفته است، برآنیم تا با چنین رویكردی و با توجه به نظریۀ طرحواره درمانی جفری یانگ، از دلایل شكلگیری طرحوارههای ناسازگار اولیه در وجود سه شخصیت این رمان پرده برداریم و راهبردهای برونرفت آنان از این طرحوارهها را بررسی كنیم. نتایج پژوهش حاكی از آن است كه: فقدان الگوهای كارآمد، بستری مناسب را برای پدیدآیی طرحوارههای ناسازگار اولیه در روان شخصیتهای مذكور فراهم آورده است. استیصال این شخصیتها در برابر طرحوارههای غیرشرطی محرومیت هیجانی، بدرفتاری و وابستگی، موجب پناه بردن آنان به طرحوارهای شرطی اطاعت و ایثار گردیده است. همۀ این شخصیتها در نهایت برای رویارویی با طرحوارههای غیرشرطی خویش به سبك جبران افراطی روی آوردهاند.