زهرا فرید؛ منیره باقری
چکیده
تُعد النظرية البنيوية التكوينية لمؤسسها لوسيان غولدمان (1913- 1970) إحدى النظريات البارزة في النقد الأدبي المعاصر ودراسات علم الاجتماع الأدبي. وتؤكد هذه النظرية على أهمية العلاقة بين كاتب النص الأدبي ونظرة المجتمع أو الفئة التي ينتمي إليها الكاتب إلى العالم والكون. وتحاول هذه النظرية بناء هيكل ذات دلالة ومعنى ...
بیشتر
تُعد النظرية البنيوية التكوينية لمؤسسها لوسيان غولدمان (1913- 1970) إحدى النظريات البارزة في النقد الأدبي المعاصر ودراسات علم الاجتماع الأدبي. وتؤكد هذه النظرية على أهمية العلاقة بين كاتب النص الأدبي ونظرة المجتمع أو الفئة التي ينتمي إليها الكاتب إلى العالم والكون. وتحاول هذه النظرية بناء هيكل ذات دلالة ومعنى بين العمل الأدبي وأبعاد المجتمع المختلفة. يعتمد البحث الراهن المنهج الوصفي – التحليلي ويستند في تحليلاته على النظرية البنيوية التكوينية للكاتب والفيلسوف الفرنسي لوسيان غولدمان لنسلط الضوء من خلالها على الفضاءات الاجتماعية والسياسية لظاهرة الهجرة، وكذلك الآثار والتبعات المرتبة عليها في رواية "الإقلاع عكس الزمن" للروائية والأديبة اللبنانية إملي نصرالله (1931 – 2018). أظهرت الدراسة التحليلية في مجالات مثل البنية الدالة للنص، والشخصية الإشكالية، والنفعية المادية، أن الكاتبة والطبقة الاجتماعية التي تنتمي لها (طبقة الفلاحين) لعبت دورا في تكوين بنية النص باعتبارهما فاعلا فرديا وجماعيا؛ لذا فإن بطل القصة الذي كان فلاحا تتحول إلى بطل ذات قضية، حيث يسعى إلى توعية طبقته الاجتماعية المهمشة، والحفاظ على القيم النبلية لطبقته الاجتماعية، وكذلك الحفاظ على أرضه وترابه. تتطرق الكاتبة عبر مضامين عدة إلى كشف أسباب وعوامل الهجرة مثل الفقر والحروب وتبعاتها كهروب الأدمغة وتشكيل شرخ في هوية المهاجرين، كما تنتقد نصرالله النظرة المادية للمجتمعات الرأسمالية للبشر حيث يعتبرون الإنسان مجرد سلعة يمكن أن يجنوا من ورائها المال والثراء.كما هناك انطباق وتناغم بين البنية الدالة للنص وبين البنية الشمولية للمجتمع اللبناني في المجالات السياسية والاجتماعية.
سکینه زارع نژاد؛ کبری روشنفکر؛ عیسی متقی زاده؛ محمود رضا گشمردی
چکیده
مهارت‌های فراشناختی مانند مهارت‌های تفکر ، خودآگاهی ، حل مسئله و ارزشیابی ، کانون توجه آموزش و پرورش کنونی است. بنابراين توسعه و ادغام این مهارتها در کلاسهای آموزش آنلاین زبان علاوه بر کلاسهای واقعی جزء ضرورتهاي آموزشی کنونی با توجه به توسعه فناوری ، آموزش الکترونیکی و اقبال روز افزون برای آموزش از راه دور است. این تحقیق ...
بیشتر
مهارت‌های فراشناختی مانند مهارت‌های تفکر ، خودآگاهی ، حل مسئله و ارزشیابی ، کانون توجه آموزش و پرورش کنونی است. بنابراين توسعه و ادغام این مهارتها در کلاسهای آموزش آنلاین زبان علاوه بر کلاسهای واقعی جزء ضرورتهاي آموزشی کنونی با توجه به توسعه فناوری ، آموزش الکترونیکی و اقبال روز افزون برای آموزش از راه دور است. این تحقیق با هدف بررسی تأثیر استفاده از راهبرد نقشه ذهنی که ابزاری است خلاقانه برای سازماندهی و طبقه‌بندی ایده‌ها و نمایانگر دیدگاه یادگیرنده از موضوع و پیوندها و روابطی است که بین بخش‌های آن برقرار میکند ، بر یادگیری معنادار واژگان عربی در کلاسهای آنلاین انجام شد. روش پژوهش نیمه آزمایشی با استفاده از گروه کنترل و آزمایش بود. نقشه ذهنی در کلاسهای آنلاین گروه آزمایش یک ترم تدریس شد. جامعه آماری دانشجویان زبان عربی در مقطع کارشناسی دانشگاههای تهران بود. نمونه به صورت تصادفي انتخاب شد که متشکل از34 دانشجوی دختر در ترم اول لیسانس در دانشگاه دولتی خوارزمی سال (1400ش) بود. داده‌های به‌دست‌آمده از پیشآزمون و پسآزمون با نرم افزار (spss) تحلیل گردید. به منظور برآورد و تعمیم نتایج به‌دست‌آمده از حجم نمونه به جامعه آماری ، از آزمون تحلیل کوواریانس یا اندازه‌گیری‌های مکرر(GLMRM) برای ارزیابی داده‌های تحقیق و بررسی سؤال مطرح شده استفاده شد. میانگین نمرات پیشآزمون در مهارت‌های واژگانی در گروه گواه و آزمایش به ترتیب 28/3 و28/3 و میانگین پسآزمون دو گروه 66/3 و23/4 بهدستآمد. بر أساس این نتایج راهبرد نقشه ذهنی در یادگیری معنیدار واژگان زبان عربی در محیط مجازی موثر است.
سید فضل الله ميرقادری؛ حسين کيانی؛ شهلا جعفری
چکیده
إنّ الأدب لا يظلّ بمنأى عن المجتمع وما يحمل في طيّاته من أدوار الأفراد وسلوكياتهم. كما أنّه ليس صياغة فنية خالصة وإنّما له وظيفة اجتماعية. ولمّا كان العمل الأدبي إبداعاً أو نقداً لا يخلو من هذه الوظيفة ولا يجوز له أن يتخلّى عن مسؤوليته الإنسانية إيماناً منّا بفعاليّة الأدب في الواقع الاجتماعي. ولمّا كانت الأنثروبولوجيا الاجتماعية ...
بیشتر
إنّ الأدب لا يظلّ بمنأى عن المجتمع وما يحمل في طيّاته من أدوار الأفراد وسلوكياتهم. كما أنّه ليس صياغة فنية خالصة وإنّما له وظيفة اجتماعية. ولمّا كان العمل الأدبي إبداعاً أو نقداً لا يخلو من هذه الوظيفة ولا يجوز له أن يتخلّى عن مسؤوليته الإنسانية إيماناً منّا بفعاليّة الأدب في الواقع الاجتماعي. ولمّا كانت الأنثروبولوجيا الاجتماعية تقوم بدراسة أدوار الأفراد وعلاقاتهم الاجتماعية في إطار بناء خاص كالتّنظيم السياسي أو الدّيني أو نظام الأسرة وغيرها من النّظم؛ والأدب باعتباره نتاجاً إنسانياً يعبّر عن المجتمع وسلوكيات الأفراد، فقد شكّل مجالاً خصباً لكثير من دارسي الأنثروبولوجيا لينهلوا معرفة عميقة من الأدوار الاجتماعية للأفراد. الأمر الّذي لا يخفى من أنظار خليل مطران والذي اهتمّ باستدراج الشعر العربي في القضايا المتعلقة بالمجتمع وأدوار الإنسان الاجتماعية. انطلاقاً من هذا يسوق المقال من خلال منهج النقد الاجتماعي وعلى ضوء تحليل المحتوى النّوعي إلى دراسة الأنثروبولوجيا الاجتماعية لأدوار الشّعب في شعر مطران.ومن أهمّ ما توصّل إليه البحث أنّ أدوار الشعب في المجتمع الذي تحدث عنه مطران تمثلت بالانخراط في دائرة سلطة الحاكم خوفاً وجهلاً. ممّا دفع آحاد الناس إلى استعلاء مكانة الحاكم وإضفاء الشرعية لها؛ هذا، ومن جهة أخرى لم يكن لدى الشعب أية إرادة وعزيمة لنهج سلوك الرفض أو تغيير الواقع إلّا أنّه قام بالتكيف مع الوضع الراهن؛ ممّا أنتج تثبيت نظام الحكم السائد في تلك الفترة.
ghader ghaderi
چکیده
لا شك أن الاهتمام بالقيم الدينية قد أثرى تراثنا الثقافي عبر التاريخ. ففي هذا المجال، كان حب محمد (ص) وأهل بيته متجذرًا منذ زمن بعيد بين الشعب الكردي المسلم، ولطالما كان شعراء منطقة مكريان بمركزية مهاباد يزينون قصائدهم بمدح أهل البيت (ع) وذكر فضائلهم. الملا معروف کوکه‌ای (۱۳۲۴–1253ش) هو أحد الشعراء المعاصرين في هذه المنطقة، والذي زيّن ...
بیشتر
لا شك أن الاهتمام بالقيم الدينية قد أثرى تراثنا الثقافي عبر التاريخ. ففي هذا المجال، كان حب محمد (ص) وأهل بيته متجذرًا منذ زمن بعيد بين الشعب الكردي المسلم، ولطالما كان شعراء منطقة مكريان بمركزية مهاباد يزينون قصائدهم بمدح أهل البيت (ع) وذكر فضائلهم. الملا معروف کوکه‌ای (۱۳۲۴–1253ش) هو أحد الشعراء المعاصرين في هذه المنطقة، والذي زيّن شعره باسم الرسول الكريم والأئمة (ع) وكتب فيهم العديد من القصائد والمقطوعات؛ فمَدَحَ أهل البيت (ع) وعبّر عن حبّه لهم وعمّا يليق بمكانتهم الرفيعة. في هذا المقال، وبطريقة وصفية تحليلية وبالاعتماد على المنهج الجمالي في الأدب المقارن يتم البحث عن مكانة أهل البيت (ع) في قصائد الشاعر وعرض مواضيع مؤثرة من الأدب الملتزم وصور جميلة لمنظر آل البيت وإظهار جانب من فضائلهم ويُتَطرّقُ إلی موضوعات مثل مکانة الإمام علي، فضائل الأئمة، غزوة خيبر، قضية الغدير، التوسل بأهل البيت. أهم نتائج البحث تُظهِر أنّ إخلاص کوکه‌ای لأهل البيت كان تفانيًا صادقًا وتعبيرًا عن الحب الخالص لآل بيت نبي الإسلام. كما تُظهِرُ الدراسة أن التعبير عن الإخلاص للإمام علي (ع) أكثر شيوعاً في أشعار کوکه‌ای، وأنّ الشاعر قد تأثر کثيراً بأشعار السيد الحميري ودعبل الخزاعي وأبي بكر الصنوبري في مدح أهل البيت.
فاطمه ایراندوست؛ مريم جلائي؛ عباس زارعي
چکیده
إن انغماس وانصهار جميع مكوّنات النظام التعليمي، بما في ذلك محتوى الكتاب المدرسي في أنماط التعلّم التي تُعرف بأنها من العوامل المكملة والمحفّزة للعملية التعليمية، يفيدنا في توسيع عملية التعلّم الفعال وتحسينها، فهدفت هذه الدراسة إلی الكشف عن مدى توافر أنماط التعلّم في التدريبات اللغوية لكتب العربية للمرحلة الثانوية الأولى وفق ...
بیشتر
إن انغماس وانصهار جميع مكوّنات النظام التعليمي، بما في ذلك محتوى الكتاب المدرسي في أنماط التعلّم التي تُعرف بأنها من العوامل المكملة والمحفّزة للعملية التعليمية، يفيدنا في توسيع عملية التعلّم الفعال وتحسينها، فهدفت هذه الدراسة إلی الكشف عن مدى توافر أنماط التعلّم في التدريبات اللغوية لكتب العربية للمرحلة الثانوية الأولى وفق أنموذج فارك. منهج البحث كان وصفيًا ومن نوع تحليل المحتوى، ولتحديد معامل أهمية المؤشرات المدروسة تمّ استخدام طريقة إنتروبيا شانون. وعينة الدراسة كانت مجتمع الدراسة نفسه وهي مكونة من جميع التدريبات اللغوية لهذه المرحلة في المدارس الإيرانية للعام الدراسي ۱۴۰۲-۱۴۰۱ه.ش/ ۲۰۲۳-۲۰۲۲م، ويصل عدد الكتب 3 مجلدات. أداة البحث كانت استمارة تحليل المحتوى المعتمدة على أنموذج فارك لأنماط التعلم، والتي تمَّ تجميعها بناءً على خلفية الأنموذج واستبيانه، وقد قام الباحثون بدمج مؤشرات الأنموذج مع بنية التدريبات موضع الدراسة من أجل فحص المحتوى بشكل شامل وتكييف الأنموذج بشكل أفضل. بالإضافة إلی ذلك تمَّ تأكيد صدق أداة البحث من قبل عدد من الخبراء الأكاديميين وتوصّل البحث إلى أن النمط المفضَّل في التدريبات المدروسة كان النمط القرائي/ الكتابي ولم نجد توازنًا في الاهتمام بأنواع الأنماط، لذلك يبدو أن التدريبات هذه بحاجة إلى مراجعة في هذا المجال.
مسعود فکری؛ حسین جوکار
چکیده
پیدایش زبان عربی از موضوعاتی است که زبان‌شناسان قدیم و جدید به آن پرداخته و در این زمینه تحقیقات فراوانی کرده‌اند که به نظریه‌های مختلفی منجر شده‌است. که دو نظریه اهمیت بیشتری دارند: توقیف و وضع. این نظریه‌ها پیدایش زبان عربی را به دو صورت کاملاً متفاوت بیان‌می‌کنند. دو سؤال در اینجا مطرح میشود: هر یک از این‌نظریه‌ها چگونه پیدایش ...
بیشتر
پیدایش زبان عربی از موضوعاتی است که زبان‌شناسان قدیم و جدید به آن پرداخته و در این زمینه تحقیقات فراوانی کرده‌اند که به نظریه‌های مختلفی منجر شده‌است. که دو نظریه اهمیت بیشتری دارند: توقیف و وضع. این نظریه‌ها پیدایش زبان عربی را به دو صورت کاملاً متفاوت بیان‌می‌کنند. دو سؤال در اینجا مطرح میشود: هر یک از این‌نظریه‌ها چگونه پیدایش زبان عربی را توصیف می‌کنند؟ کدام یک از این دو نظریه با پیدایش زبان عربی سازگارتر است و تا چه‌اندازه؟ با توجه به دو سؤال ذکر شده، اهمیت پژوهش برای زبان شناسان، صرف نظر از دیدگاه‌های متفاوت آنها در مورد پیدایش زبان عربی روشن میشود تا پاسخ به آنها به دیدگاهی مورد توافق در این زمینه منجر شود. در این پژوهش بر رویکرد توصیفی و انتقادی تکیه کرده‌ایم. نتیجۀ تحقیق این است: بسیاری از تحقیقات دو نظریۀ معروف مختلف را برای پیدایش زبان عربی ثبت کرده‌اند که عبارتند از: توقیف و وضع. اولی معتقد است که زبان وحی از خداوند است و دومی معتقد است که پیدایش زبان وضع از طرف جامعه بشری است نه وحی. پس از اعمال این دو نظریه در پیدایش زبان عربی، به این نتیجه رسیدیم که: اینکه می‌گویند پیدایش زبان عربی توقیف یعنی وحی از جانب خداوند است، نظر بسیار ضعیف و به دور از تحقیق علمی است. احتمالاً آغاز پیدایش زبان عربی توافقی بوده است که بر حسب نیاز افراد، پس از توافق نامی بر چیزی بگذارند. بنابراین میتوان گفت که پیدایش زبان عربی اصطلاحی بوده است. و اما مرادِآیه: «و همۀ اسم‌ها را به آدم یاد داد» (بقره: 31) این است که خداوند به انسان قدرت آفرینش گفتار داده و توانایی زبانی را در او قرار داده یعنی توانایی ایجاد زبان. پس پیدایش زبان عربی ارتباط تنگاتنگی با رفتار و نیازهای انسان دارد.
Sadegh Ebrahimi Kavari؛ ali sharafi؛ رحیمه چولانیان
چکیده
مفهوم «قهرمان مسئله‌دار» نخستین‌بار در سده بیستم توسط گئورگ لوکاچ منتقد مجارستانی مطرح و با لوسین گلدمن منتقد رومانیایی به شیوه‌ای کاربردی قوام یافت. از نظر لوسین گلدمن، تقابل ساختار ادبی و اجتماعی، ادبیات را ابزار پاسخ‌گویی به مسائل اجتماعی ساخته‌است. هدف مقاله حاضر که بر روش توصیفی تحلیلی استوار است بیان جهان‌نگری «قهرمان ...
بیشتر
مفهوم «قهرمان مسئله‌دار» نخستین‌بار در سده بیستم توسط گئورگ لوکاچ منتقد مجارستانی مطرح و با لوسین گلدمن منتقد رومانیایی به شیوه‌ای کاربردی قوام یافت. از نظر لوسین گلدمن، تقابل ساختار ادبی و اجتماعی، ادبیات را ابزار پاسخ‌گویی به مسائل اجتماعی ساخته‌است. هدف مقاله حاضر که بر روش توصیفی تحلیلی استوار است بیان جهان‌نگری «قهرمان مسئله‌دار» در رمان «الثلج یأتی من النافذة» اثر حنا مینة است. از آنجا که پرداختن به داستان از بُعد جامعه‌شناختی یکی از انواع نقد بینارشته‌ای تلقی میشود، پژوهش در آثار حنا مینة را ضروری می‌سازد. فیاض قهرمان رمان است و بر اساس نظریة گلدمن فردی مسئله‌دار به‌شمار می‌رود؛ زیرا قربانی شرایط اجتماعی موجود عصر خود است او هر چه تلاش میکند تا به اصلاح جامعه دست زند و از این طریق ارزشهای راستین را احیا کند، راه به جایی نمی‌برد و در نهایت با ارزشهای عرفی جامعة خود یکی میشود و هیچ صدای اعتراض آمیزی از او در فضای جامعه منتشر نمی‌شود و با قبول شکست، تسلیم می‌گردد. یافته‌های این مقاله حاکی از آن است که فیّاض، با شاخصه‌هایی مانند احیای ارزشهای راستین و تنهایی در برابر کالا شدگی جامعه، به عنوان یک «قهرمان مسئله‌دار» سعی دارد در برابر توطئه‌های دشمنان ایستادگی کند؛ امّا تلاشش بی‌نتیجه می‌ماند، و با قرار گرفتن در حاشیه جامعه محکوم به شکست میشود.
hossein abavisani؛ maryam atharinia
چکیده
Jacques Derrida's deconstruction is both result and extension of Dusosaurian constructivism which is organized through precise and accurate defeat of contradictory semantic forces in the text. Thus, the text's claim diminishes in significance, and text itself gains more significance. Due to the text's abundance of empty spaces, unspoken words, and permeable gaps and It is reader's duty to complete these spaces and unspoken spaces throughout the process of continuous confirmation. The current study, conducted through a descriptive-analytical method, analyzed the story of AbuQir and AbuSir for a ...
بیشتر
Jacques Derrida's deconstruction is both result and extension of Dusosaurian constructivism which is organized through precise and accurate defeat of contradictory semantic forces in the text. Thus, the text's claim diminishes in significance, and text itself gains more significance. Due to the text's abundance of empty spaces, unspoken words, and permeable gaps and It is reader's duty to complete these spaces and unspoken spaces throughout the process of continuous confirmation. The current study, conducted through a descriptive-analytical method, analyzed the story of AbuQir and AbuSir for a period of one thousand and one nights to gain a new reading and a deeper understanding of how stories are created, and to acknowledge the social and cultural influences that shape it. And by revealing the hidden contradictions and angles in the story through the cues within the text, certainty has broken the original meaning of the story and the results indicate that the neither desirable fictional character AbuSir is, good, or absolutely good, nor AbuQir have personality of honor, evil, or absolutely evil but sometimes both thoughts and actions are measurable, contrary to appearance of the text. Breaks, empty spaces, and holes also contribute to its fragility, impressionability, and unreliability. The absence of content for comparison means that parts of story were relied upon by a third person, furthermore, utilize the techniques of rhetoric, such as the concept of Simile for singularity and altering meanings, are semantic proof holes in this work. and establish foundation for breaking the narrative structure of story.
سید رضا موسوی؛ عیسی متقی زاده؛ Faramarz Mirzaei؛ Javad Hatami
چکیده
إن التطور المذهل للفضاء الافتراضي والإنترنت جعل التعلّم الإلكتروني والافتراضي بديلًا فعّالًا ومناسبًا للتعلّم التقليدي؛ فهذا النوع من التعلّم يتيح للمتعلّم فرصة التعلّم بسهولة أكثر وبتكلفة أقل، ويزيل بعض قيود التعليم كالمكان والصف، وفضلًا عن ذلك يساعد المتعلّم بشكل كبير على إدارة وقته واختصاص زمن أطول وأنسب للتعلّم. ولذلك يحاول ...
بیشتر
إن التطور المذهل للفضاء الافتراضي والإنترنت جعل التعلّم الإلكتروني والافتراضي بديلًا فعّالًا ومناسبًا للتعلّم التقليدي؛ فهذا النوع من التعلّم يتيح للمتعلّم فرصة التعلّم بسهولة أكثر وبتكلفة أقل، ويزيل بعض قيود التعليم كالمكان والصف، وفضلًا عن ذلك يساعد المتعلّم بشكل كبير على إدارة وقته واختصاص زمن أطول وأنسب للتعلّم. ولذلك يحاول البحث الحالي أن يدرس فاعلية بيئة التعلّم الإلكترونية في تعلّم اللغة العربية لغرض السياحة العلاجية الخاصة التي اكتسبت أهمية مضاعفة بسبب تطور علاقات إيران مع العالم العربي والإمكانيات العلاجية والطبية الموجودة في إيران وقلة تكاليفها. وبالنظر إلى أن العديد من الخبراء يرون أنه من الضروري استخدام المواد والمحتويات التعليمية الأصيلة والحقيقية في دورات تعلّم اللغة لأغراض خاصة، مثل غرض السياحة العلاجية، فقد تم استخدام المحتوي التعليمي الأصيل في بيئة التعلم الإلكترونية من أجل الوصول إلى هدف البحث. واعتمد البحث على المنهج شبه التجريبي القائم على تصميم الاختبار القبلي والاختبار البعدي لمجموعة واحدة. وللوصول إلى هدف البحث تم رفع المحتوى الإلكتروني المصمم على موقع إنترنتي تم إنشاؤه، ثم شارك في الدورة التعليمية 45 متعلّمًا سبق لهم أن تعلّموا اللغة العربية للأغراض العامة وكانت مدة الدراسة 3 شهور. وأظهرت نتائج البحث وجود فروق ذات دلالة إحصائية بين متوسط درجات المتعلّمين في الاختبارين القبلي والبعدي، مما يدل على تأثير بيئة التعلّم الإلكترونية المصممة بالمواد الأصلية في تعلّم اللغة العربية لغرض السياحة العلاجية.
چکیده
هسته ی اصلی منطق مکالمهای باختین «دیگری» است به گونهای که راه شناخت خود از طریق «دیگری» محقق میشود. پارودی که یکی از انواع گفتگوها در این منطق مکالمهای است؛ گفتگویی دو طرفه است که میتوان از طریق آن به افکار و اندیشههای ادیب متأخر پی برد چرا که پارودی حالت اعجابانگیز ادیب به متن پیشین است که بر اساس آن به ...
بیشتر
هسته ی اصلی منطق مکالمهای باختین «دیگری» است به گونهای که راه شناخت خود از طریق «دیگری» محقق میشود. پارودی که یکی از انواع گفتگوها در این منطق مکالمهای است؛ گفتگویی دو طرفه است که میتوان از طریق آن به افکار و اندیشههای ادیب متأخر پی برد چرا که پارودی حالت اعجابانگیز ادیب به متن پیشین است که بر اساس آن به خلق و آفرینش جدیدی دست میزند و با آن به گفتگو مینشیند. یکی از پارودیهایی که در این چارچوب قابل بررسی است، پارودی طغرایی شاعر نامآشنای دوره عباسی، از قصیدة «لیلة السفح» شریف رضی است. این مقاله به روش تحلیل محتوا به مقایسه درون مایههای مشترک دو قصیده پرداخته است تا ارزشهای هنری قصیده طغرایی و عواملی که منجر به این گفتگو گشته است را نشان دهد. نتایج تحقیق حاکی از آن است که طغرایی نمونه‌های جدی و غیر آیرونیک از پارودی به نمایش گذاشته و حالت اعجاب انگیزی نسبت به شعر شریف رضی داشته که باعث شده است دست به خلق این اثر هنری بزند و با متن شعری رضی به گفتگو بنشیند. آشوبهای سیاسی و معزول گشتن طغرایی از وزارت، همانگونه که منجر به آفرینش شعر لامية العجم شد، میتواند عامل آفرینش شعری «لیلة السفح» هم باشد چرا که مضمون اصلی این قصیده خاطرات خوش گذشته و حسرت خوردن بر آن دوران و آرزوی تجدید عهد میباشد که که متناسب با روحیة این شاعر دردمند میباشد.
سيداحمد پارسا؛ علي الارناوطي
چکیده
یمکن تحليل سرد القصة من جوانب مختلفة، منها التصنيف السردي على أساس نظرية المُنطّر الفرنسي جيب لينت فلينت المبنية على التقابل الوظيفي بين الراوي والشخصية، والّتي يقوم فيها بتحليل السرد القصصي وموقع الراوي والشخصية والمخاطب. وهو في نظريته يرکّز على الرؤية السردية ويتطرّق إلى العلاقة بين الجوانب التخيلية للراوي والشخصية والمخاطب ...
بیشتر
یمکن تحليل سرد القصة من جوانب مختلفة، منها التصنيف السردي على أساس نظرية المُنطّر الفرنسي جيب لينت فلينت المبنية على التقابل الوظيفي بين الراوي والشخصية، والّتي يقوم فيها بتحليل السرد القصصي وموقع الراوي والشخصية والمخاطب. وهو في نظريته يرکّز على الرؤية السردية ويتطرّق إلى العلاقة بين الجوانب التخيلية للراوي والشخصية والمخاطب والتي تشمل الجوانب المجردة والملموسة والشخصيات والراوي والمخاطب. وعليه يمكن البدء بتحليل أنواع الشخصيات، والمخاطب، وجوانب العمل. يهدف هذا البحث معتمداً على المنهج الوصفي – تحليلي وعلى أساس نظرية جيب لينت فلينت، إلى دراسة التصنيف السردي والعلاقة بين الراوي والمخاطب التّي ترتبط بالسرد والقصة، والشخصيات في مجموعة صهيل الجواد الأبيض للكاتب زكريا تامر. تشیر النتیجة إلى أن تامر قد استخدم أسلوب السرد الذاتي في سبعة قصص من أصل إحدى عشرة قصة ضمن مجموعة صهيل الجواد الأبيض حيث يكون للراوي وظيفة مزدوجة تتمثل في الحدث والعرض. يسعى تامر جاهداً في قصصه لإشراك المخاطب وجعل شخصيته مفهومة من خلال خلق جو مناسب وبيان جمل وتعابير محددة، حیث يستخدم في هذه القصص عناصر سريالية مثل الخيال والتفكير في الموت والعصيان وعناصر مماثلة لتقديم تصوير تفصيلي للظروف السائدة أثناء عملية السرد. واستطاع تامر أن يصوّر أهم مشاكل الشباب في عصره؛ مثل الفقر والبطالة وغيرها من الأمور الأخرى باستخدام أسلوب السرد الموضوعي في بعض القصص. كما أظهرت النتائج أن تامر كان ناجحا في ربط أساليب وتقنيات السرد الروائي الخطابي مع نص القصص.
reza tavazoei؛ عبدالاحد غیبی؛ faramarz mirzaei؛ روح الله قربانی
چکیده
تتمثل المهمة الأساسية لجميع الأنظمة التعليمية في إعداد عقل الطالب للمستقبل في سياق الثقافة. لهذا السبب، دخل الباحثون والمفكرون في مجال التعليم واعتبروا الاستثمار في الفكر البشري لتفعيل المنظورات التعليمية كواحدة من أكثر العمليات المركزية. لكن تحقيق هذه الرؤية يتطلب فهم العلاقة بين التعليم والثقافة وإدراج مكونات الثقافة في المناهج ...
بیشتر
تتمثل المهمة الأساسية لجميع الأنظمة التعليمية في إعداد عقل الطالب للمستقبل في سياق الثقافة. لهذا السبب، دخل الباحثون والمفكرون في مجال التعليم واعتبروا الاستثمار في الفكر البشري لتفعيل المنظورات التعليمية كواحدة من أكثر العمليات المركزية. لكن تحقيق هذه الرؤية يتطلب فهم العلاقة بين التعليم والثقافة وإدراج مكونات الثقافة في المناهج والمواد التعليمية واكتشاف هذه المكونات وإبرازها في عملية التدريس للطلاب. الهدف من هذا المقال هو إبراز المكونات الثقافية علی أنها عمق محتوى منهج كتاب "عربی، زبان قرآن (1)" في الصف العاشر في مجال العلوم الإنسانية بایران مع نظيره، كتاب اللغة العربية "هیَّا للإبداع" بالصف العاشر الثانوي بمصر الذی يتم تقييمه من خلال المقياس الكمي للمكونات الثقافية. المحتوى الكامل للكتابين هو مجتمع إحصائي في هذا البحث ، في البداية ، يتم تقديم البيانات في شكل جداول ورسوم بيانية، ثم يتم تحليلها وصفيًا - تحليليًا. بينت النتائج أن السياقات الإسلامية (%45) ، والاجتماعية (%67) والدينية (%15) في الكتب المدرسية المصرية والمجالات الإسلامية (%54) والدينية (%84) والإنتاج الثقافي (%70) هي الأكثر شیوعاً في الكتب المدرسية الإيرانية، وهذه هي الجوانب الإسلامية والدينية التي بالرغم من اختلافها في عدد الاستخدامات معاً، على رأس المكونات الثقافية المستخدمة في الكتب المدرسية أعلاه.
محمدمسعود هاشمی؛ شراره علا
چکیده
ما یعرف الیوم بصورة مؤجزة بالهمزة والف )أ، الف( کان یعرف ویسمی في الماضي بألف ولام الف (الحرف المستقل "لا") في الأبجدية العربية. في هذا المقال، یتناول حرف "لام الألف" الذی مما يبدو الیوم غير مألوف لمعظم الخبراء، بالحروف الهجائية العربية والكوفية في المعنی و التطبیق. لمقارنة الموضوع وشرحه بشكل أفضل، نستعرض شرحاً موجزاً حول الحرف "الف(همزه)" ...
بیشتر
ما یعرف الیوم بصورة مؤجزة بالهمزة والف )أ، الف( کان یعرف ویسمی في الماضي بألف ولام الف (الحرف المستقل "لا") في الأبجدية العربية. في هذا المقال، یتناول حرف "لام الألف" الذی مما يبدو الیوم غير مألوف لمعظم الخبراء، بالحروف الهجائية العربية والكوفية في المعنی و التطبیق. لمقارنة الموضوع وشرحه بشكل أفضل، نستعرض شرحاً موجزاً حول الحرف "الف(همزه)" المتواجد في مستهل الحروف الأبجدية، كما نتطرق الی مسیرة "لامِ الف" عبر التاريخ والعصور. في النهاية، نستعرض کیف أستخدم هذا الحرف في الأحادیث الإسلامية.
في هذه الدراسة التی أجریناها بالطریقة المکتبیة، سوف نبین أنه غالبا ما يكون استبدال الف و لام الف (لا) مع الهمزة و الف، ولكن من الواضح أنه لم يكن یحذف حرف "لا " بصورة نهائیا، ولا يزال هذا الحرف یستخدم في الأبجدية والخط الكوفي (الذي يستخدم في مواضعه الخاصة) و الادب العربي، بالإضافة إلى أنه لم یتم حذفه فی الادب الفارسي.
وسنناقش أیضاً ما إذا کانت "لام الألف" حرفاً واحداً أم حرفاً مرکباً حیث أن الإعتقاد الأخیر هو الأکثر قبولاً تقلیدیاً.چکیدهآنچه را امروزه مختصراً همزه و الف می‌نامیم، ظاهراً در گذشته و در اصل به ترتیب با الف و لام‌الف (حرف مستقل لا) مشخص می‌کرده‌اند. در این مقاله به معرفی و بررسی حرف لام‌الف در الفبای عربی و کوفی، و کاربرد و دلالت آن پرداخته‌ایم که امروزه حتی برای برخی کارشناسان ناآشنا است. طبعاً بدین منظور کاربرد و دلالت لام‌الف را با آنچه در حال حاضر همزه می‌خوانیم و در زمان کاربرد لام‌الف، الف خوانده می‌شده است، نیز مقایسه می‌کنیم. در مرور تاریخچه موضوع، به جایگاه لام‌الف در احادیث و روایات هم اشاره کرده‌ایم. در این پژوهش که با روش کتابخانه‌ای انجام شده، نشان خواهیم داد لام‌الف هرچند امروزه دیگر کاربرد ندارد حرفی است که رد و نشان آن آشکارا در ادبیات و رسم الخط عربی و فارسی باقی مانده و بی‌توجهی به تاریخچه و شکل و دلالت و جایگاه آن سبب میشود بخش‌هایی از ادبیات عربی و ادبیات فارسی گنگ و نامفهوم شود. از این جهت یادآوری حرف لام‌الف که مرکب یا واحد بودن آن نیز محل بحث بوده است، ضرورت دارد.واژه‌های کلیدی: الفبای عربی، الفبای کوفی، لام الف (حرف لا)، الف، همزه
مجید قاسمی؛ جلال مرامی
دوره 16، شماره 56 ، آذر 1399، ، صفحه 1-20
چکیده
در کتاب سیبویه کاربردهای زبانی مختلفی وجود دارد. او میان آن کاربردها داوری و احکام خوب و بد را بر آنها اطلاق میکند. برخی از پژوهشگران مدّعی شدهاند که او برخی از آن کاربردها را اشتباه میداند. این پژوهش با روش توصیفی–تحلیلی بر آن است تا روش سیبویه را در داوری میان کاربردهای زبانی، مشخّص سازد. حاصل این پژوهش نشان میدهد که ...
بیشتر
در کتاب سیبویه کاربردهای زبانی مختلفی وجود دارد. او میان آن کاربردها داوری و احکام خوب و بد را بر آنها اطلاق میکند. برخی از پژوهشگران مدّعی شدهاند که او برخی از آن کاربردها را اشتباه میداند. این پژوهش با روش توصیفی–تحلیلی بر آن است تا روش سیبویه را در داوری میان کاربردهای زبانی، مشخّص سازد. حاصل این پژوهش نشان میدهد که سیبویه در داوری میان کاربردهای زبانی بر عقل و نقل تکیه میکند. اگر چه منبع اصلی سیبویه در دستورنویسی، شنیدن از زبان فصیحان عرب و گردآوری ماده زبانی است، امّا عقل و تیزهوشی وی جایگاه ویژهای دارد که نمیتوان آن را در تعیین معیارها، استنباط علتها و احکام و ارزشگذاری کاربردهای زبانی نادیده گرفت. سیبویه انسان تیزهوش و خردمندی بود که توجّه عمیقی به کاربردهای زبانی داشت و برای آنها احکام کیفی صادر کرد. این عمل‌کرد او از یک طرف که به شنیدههای عرب‌ها در مواضع مختلف توجّه دارد، به استدلال قیاسی شبیه است و از طرف دیگر که از جزء به کل میرسد، به استدلال استقرائی شباهت دارد. بدین ترتیب، سیبویه تعلیل در نحو عربی را، بی آن که متأثّر از فلسفه و منطق یونانی باشد، شناخته و پخته‌است. نظریۀ عامل نیز نمونه دیگری از نمود علیّت در فلسفه است که سیبویه با استفاده از آن برخی از کاربردها را بر برخی دیگر برتر دانست، امّا یکی دیگر از مهمترین مواضعی که سیبویه از عقل خود برای داوری میان کابردهای زبانی یاری جسته است، موضوع کاربرد اندک و کاربرد فراوان است؛ چرا که میان کاربرد اندک و کاربرد فراوان (از یک سو) و فطرت و قابلیت زبانی (از سوی دیگر) رابطه دو سویهای وجود دارد که سیبویه از همان دوران ابتدایی خود، به آن رابطه پی برد و سعی کرد تا حلقۀ گمشده میان آنها را بیابد. تلاش جدّی سیبویه برای کشف این حلقه موجب شد تا موضوعات بابها در کتاب وی بر اصل علّیت ظاهر شود. بدین ترتیب سیبویه پی برد که برتری یک لهجه بر دیگری –بر اساس اصل کاربرد- در زبان عربی، با فراوانی کاربرد ارتباط دارد و سیبویه بر آن بود تا دلایل آن برتری را کشف نماید.
زهرا رحیم پور؛ احمد پاشازانوس
دوره 17، شماره 61 ، بهمن 1400، ، صفحه 1-22
چکیده
تحلیل گفتمان انتقادی یكی از رویكردهای تحلیل گفتمان وبررسی متون است كه در حوزه زبانشناسی مورد نقد وبررسی قرار می‌گیرد. در این رویكرد، زبان مجموعه‌ای از روابط عمیق میان قدرت وایدئولوژی در گفتمان‌هاست. رویكرد فركلاف الگویی است كه گفتمان را در سه سطح توصیف، تفسیر وتبیین به چالش می‌كشد. حاصل آن، درك عمیقتر وفهم بهتر مخاطب از گفتمان ...
بیشتر
تحلیل گفتمان انتقادی یكی از رویكردهای تحلیل گفتمان وبررسی متون است كه در حوزه زبانشناسی مورد نقد وبررسی قرار می‌گیرد. در این رویكرد، زبان مجموعه‌ای از روابط عمیق میان قدرت وایدئولوژی در گفتمان‌هاست. رویكرد فركلاف الگویی است كه گفتمان را در سه سطح توصیف، تفسیر وتبیین به چالش می‌كشد. حاصل آن، درك عمیقتر وفهم بهتر مخاطب از گفتمان است تا بتواند داوری وقضاوت منصفانه‌تری نسبت به آن داشته باشد. نورمن فركلاف نظریه پرداز وپژوهشگر بریتانیایی در این رویكرد، متون را در خدمت روابط اجتماعي وسیاسي وفرهنگی می‌گیرد. در این مقاله سعی بر آن شده است خطبه‌های هاشم بن عبد مناف با رویكرد تحلیل گفتمان انتقادی فركلاف در سه حوزه توصیف وتفسیر وتبیین مورد مطالعه وبررسی قرار گیرد.هدف اصلی از این پژوهش، مطالعه متون قدیمی در رویكردی مدرن؛ یعنی تحلیل گفتمان انتقادی است. خطبه‌های هاشم بن عبدمناف در رویكرد فركلاف، در سطح توصیف پیرامون ویژگی‌های زبانی خطب، مانند جملات ونقش كلمات وسپس چگونگی انعكاس مفاهيم قدرت وایدئولوژی در بستر نحو عربی بررسی؛ در بخش تفسیر، همراه با ساختار وسیاق خطبه‌ها چگونگی گفتمان وابعاد آن، تحلیل؛ ودر سطح تبیین (تأویل) ایدئولوژی، قدرت وسلطه نرم در جامعه جاهلی در سطح منطقه‌ای وبین المللی منعكس می‌گردد. او تلاش می‌كند با نحوه قدرت واعمال آن در عرصه سیاسي، حكومت وموجودیت خود را حفظ نماید.
سعید سواری؛ رضا ناظمیان
دوره 16، شماره 56 ، آذر 1399، ، صفحه 21-42
چکیده
شناخت نمایشنامه در ادبیات عربی، به عنوان گونۀ ادبی نو، به نیمۀ قرن هجدهم بازمیگردد. در حالی که نمایشنامهنویسی عربی میان سنّتگرایی و تجدّدگرایی و ادبیات و نمایش در تکاپو بوده‌است؛ بدون این که هنر نمایشگری به ثبات و استقرار برسد. به نحوی که در آن برهۀ زمانی، فقط برای خواندن و نوشتن بود و نمایش‌نامه‌های توفیق حکیم در زیر مجموعۀ ...
بیشتر
شناخت نمایشنامه در ادبیات عربی، به عنوان گونۀ ادبی نو، به نیمۀ قرن هجدهم بازمیگردد. در حالی که نمایشنامهنویسی عربی میان سنّتگرایی و تجدّدگرایی و ادبیات و نمایش در تکاپو بوده‌است؛ بدون این که هنر نمایشگری به ثبات و استقرار برسد. به نحوی که در آن برهۀ زمانی، فقط برای خواندن و نوشتن بود و نمایش‌نامه‌های توفیق حکیم در زیر مجموعۀ نمایشنامۀ خواندنی و نه هنر نمایشی قرار گرفت و با تکیه بر آن، به هنر نمایش خیالی فلسفی مشهور شد و بیرمقی نمایشنامهنویسی را به خود گرفت. به طوری که در سالهای آغازین آثار نمایشی، هنر نمایشنامهنویسی وی دچار سستی و ضعف و پیوندهای اسطورهها در آن آمیخته شد. نمایشنامۀ «ایزیس» از این نوع نمایشنامهها تلقّی میشد؛ به نحوی که به نزاع درون ملتزم گردید و مسائل درونگرایی و جامعه با یکدیگر متداخل و نزاع باطن و درون و اسطوره در نمایشنامه با یکدیگر متنازع شدند. پژوهش حاضر با تکیه بر شیوۀ وصفی_تحلیلی و بر پایۀ مکتب واقعگرا و با توجّه به تکنیکهای نمایشنامهنویسی واقعگرا، بر آن شد تا به بررسی چالش نمایشنامۀ عربی و عوامل ضعف نمایشنامۀ «ایزیس» در سالهای آغازین نمایشنامهنویسی –برای خواندن و نه برای هنر نمایش- و تبیین چگونگی تکیهنمودن توفیق حکیم بر تکنیکهای واقعگرا بپردازد. این درحالی ست که علل ضعف نمایشنامۀ «ایزیس» بنا بر ماهیت زبان مبهم نمایشنامه و نمادی بودن تکنیکهای آن، از قبیل عنصر شخصیتها، عنصر شخصیتپردازی و گفتگو، به طریقت شعرگونۀ غنایی بازمیگردد. به طوری که به عنوان نزاعی میان میراث اسطورهای و تجدّدگرایی با ادبیات و سنّتگرایی در هم آمیخته‌بود تا با تکنیکهای نگارشی تخیّلی انتزاعی به معضلات و چالشهای اجتماعی، سیاسی و فرهنگی بپردازد. حال آن که نمایشنامه به گونهای به رشتۀ تحریر درآورده شده تا تصویری برای فنون نگارشی و نویسندگی ادبی رسمی با کاربرد نوع جملهبندی و کاربرد واژگان برای نهادینهکردن تحوّلگرایی و تجدّدگرایی جامعۀ مصری و نه ثبات نمایشنامهنویسی عربی باشد؛ چون که نمایشنامه با گذر از ماهیت زمان، قصد انتقال هویت ذات اسطورهای میراثی را داشته‌است. نمایشنامۀ «ایزیس» از نظر جنبۀ زمانی به عنوان تلفیق میان سنّتها و مدرنیتهگرایی با برشمردن ماهیت درونگرایی نمایشنامه، نماینگر نزاع میراث تاریخی اسطورهای و تجدّدگرایی قلمداد میشود.
جاسم نگارش؛ صادق ابراهیمی کاوري؛ سهاد جادري
دوره 17، شماره 61 ، بهمن 1400، ، صفحه 23-46
چکیده
دیستوپیا (Dystopia) یا ویران‌شهر، تكامل یافتۀ پا پس گذاری بشریت از فضیلت‌های اخلاقی ومیل به سوی رذائل اخلاقی وگم‌گشتگی وفرو رفتن در تعصّبات مي‌باشد، و شهر و جامعه‌ای است كه در آن بدی و پلیدی حاكم شده و نقطه مقابل یك اتوپیا یا جامعه آرمانی (آرمان‌شهر یا مدینه فاضله) است. این مفهوم ریشه در فلسفه دارد و زندگی در آن، به دلیل چیرگی معضلات ...
بیشتر
دیستوپیا (Dystopia) یا ویران‌شهر، تكامل یافتۀ پا پس گذاری بشریت از فضیلت‌های اخلاقی ومیل به سوی رذائل اخلاقی وگم‌گشتگی وفرو رفتن در تعصّبات مي‌باشد، و شهر و جامعه‌ای است كه در آن بدی و پلیدی حاكم شده و نقطه مقابل یك اتوپیا یا جامعه آرمانی (آرمان‌شهر یا مدینه فاضله) است. این مفهوم ریشه در فلسفه دارد و زندگی در آن، به دلیل چیرگی معضلات و زشتی‌‌ها، دلخواه هیچ انسانی نیست. ترسیم یك جهان دیستوپیایی و احتمال وقوع آن در آینده، معمولاً به منظور هشدار به مردم در مورد ادامه یا افزایش رذالت ها و معضلات اجتماعی صورت گرفته است. تلاش انسان اكثر مواقع به ساخت دیستوپیا منجر شده است. این اصطلاح با مسائل سیاسی، فلسفی وجامعه‌شناختی ارتباطی تام دارد كه در دورۀ تجدّدگرایی اروپا بیشتر خود را نمایان ساخت، و حكومت‌ها برای تسلّط بر ملّت‌ها قوانین فرمانبردار خلق نمودند. در این بین مفهوم ویران‌شهری با جوامع عربی ارتباطی تنگاتنگ دارد و عراق را مي‌توان قربانی اين مفهوم دانست. هر آنچه در عراق معاصر روی میدهد همانند از بین رفتن مكارم اخلاقي، مردسالاری، فساد طبقۀ حاكم، و ترس از حال و آینده، همه جزئی از ویران‌شهری است. سنان انتون از جمله نویسندگانی است كه به ويران‌شهر توجّه خاّصی دارد و اين در رمان های وی تجلّی یافته است. این پژوهش به شیوۀ توصیفی-تحلیلی با هدف تبيين جنبه‌هاي ویران‌شهری در رمان یا مریم اثر سنان انتون به نگارش در آمده است، و در نتیجۀ آن خواهیم دید كه تعصّبات مذهبی یكی از مهمترین دلایل ظهور این ويران شهري است.
حسن نجفی؛ سردار اصلانی
دوره 16، شماره 56 ، آذر 1399، ، صفحه 43-64
چکیده
در نقد ساختگرای تکوینی، آگاهی و تفکّر اجتماعی، آفرینندۀ یک اثر ادبی است که ادیب به انسجام آن میپردازد. لذا کلّیت یک اثر، در سایه شرایط اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و جهانبینی شاعر، به انعکاس مسائل جاری جامعه میپردازد. بدر شاکر السّیاب (1926-1964)، شاعر معاصر عراقی منسوب به مارکسیسم، در پاره‌ای از آثار ادبیاش به جهانبینی این حزب ...
بیشتر
در نقد ساختگرای تکوینی، آگاهی و تفکّر اجتماعی، آفرینندۀ یک اثر ادبی است که ادیب به انسجام آن میپردازد. لذا کلّیت یک اثر، در سایه شرایط اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و جهانبینی شاعر، به انعکاس مسائل جاری جامعه میپردازد. بدر شاکر السّیاب (1926-1964)، شاعر معاصر عراقی منسوب به مارکسیسم، در پاره‌ای از آثار ادبیاش به جهانبینی این حزب وفادار بود. این مقاله با تکیه بر روش توصیفیتحلیلی و با توجّه به ارتباط معنادار ساختار داستان شعری با داستان، به بررسی ارتباط ساختاری داستان شعری «حفّار القبور» با جهانبینی شاعر و شرایط حاکم بر کشور، از دیدگاه نقد ساختگرای تکوینی در دو مرحلۀ فهم و تفسیر میپردازد. نتایج پژوهش بیانگر این است که ساختارهای داستان از جمله شخصیتها، زمان، مکان، حوادث و ... در خدمت نقد مشاکل جامعه عراق در خلال جنگ جهانی دوم است که شاعر از این عناصر برای انسجام جهان بینی مارکسیسمی بهره برده و با اتّخاذ موضع انقلابی از بیداری مستضعفین و وقوع انقلاب نیز به عنوان راه حل یاد کرده است.
حمیده بامری؛ عبدالباسط عرب يوسف آبادي؛ علی اصغر حبیبی
دوره 17، شماره 61 ، بهمن 1400، ، صفحه 47-68
چکیده
نظریة اصول همكاری كه بانی آن پول گرایس است بر پایة قواعدی استوار است كه بر محور ارتباط زبان و مخاطب و ویژگی‌ها و ابعاد آن می‌چرخد. گرایس این چهار قاعده را شامل اصل كمیت، كیفیت، روش و مناسبت معرفی می‌كند و معتقد است اگر سخنی متناسب با این چهار قاعده باشد به اصل همكاری شناخته میشود و اگر بنابر اغراض بلاغی خاص، برخلاف این قواعد صورت ...
بیشتر
نظریة اصول همكاری كه بانی آن پول گرایس است بر پایة قواعدی استوار است كه بر محور ارتباط زبان و مخاطب و ویژگی‌ها و ابعاد آن می‌چرخد. گرایس این چهار قاعده را شامل اصل كمیت، كیفیت، روش و مناسبت معرفی می‌كند و معتقد است اگر سخنی متناسب با این چهار قاعده باشد به اصل همكاری شناخته میشود و اگر بنابر اغراض بلاغی خاص، برخلاف این قواعد صورت پذیرد در این صورت تابع اصل نقض همكاری است. در این پژوهش تلاش میشود اصول همكاری یا نقض آن در دیوارنوشته‌های عربی و فارسی كه پدیده‌ای نوظهور در جوامع كنونی به شمار می‌آید و عموما پیام آن به صورت غیرمستقیم به مخاطب منتقل میشود، مورد بررسی قرارگیرد. بر این اساس 400 دیوارنوشتة عربی و فارسی انتخاب شد تا با بررسی آنها بر اساس اصول همكاری گرایس، زمینه‌های مشترك فرهنگی میان عرب‌ها و ایرانیان كشف گردد. نتایج نشان میدهد بخش زیادی از دیوارنوشته‌های عربی و فارسی (%63عربی و %59 فارسی) در پی نقض اصول همكاری گرایس پدید آمده‌است و علت این امر میتواند در این باشد كه دیوارنویس قصد دارد پیام‌هایی را كه نمی‌تواند صراحتا به مخاطب انتقال دهد، با ساختاری تلویحی به وی منتقل نماید. بنابراین این میزان از تشابه میتواند بیانگر مشابهت‌های فرهنگی میان عرب‌ها و ایرانیان باشد.
رسول بلاوی
دوره 16، شماره 56 ، آذر 1399، ، صفحه 65-88
چکیده
سکوت یکی از مؤلّفه‌های برجستة شعر معاصر عربی است. از آن جا که سکوت مایة الهام‌بخشی است و دلالت‌ها و امکانات بالقوّة فراوانی دارد، مورد اقبال و توجّه بسیاری از شاعران معاصر قرار گرفته‌است. این پدیده، جُفت عینیِ صدا و نیز شگردی است مؤثّر برای بیان نگاه شاعر و اندیشههای نهانِ وی. طلال سعید الجنیبی، از شاعران معاصری است که پدیدة سکوت ...
بیشتر
سکوت یکی از مؤلّفه‌های برجستة شعر معاصر عربی است. از آن جا که سکوت مایة الهام‌بخشی است و دلالت‌ها و امکانات بالقوّة فراوانی دارد، مورد اقبال و توجّه بسیاری از شاعران معاصر قرار گرفته‌است. این پدیده، جُفت عینیِ صدا و نیز شگردی است مؤثّر برای بیان نگاه شاعر و اندیشههای نهانِ وی. طلال سعید الجنیبی، از شاعران معاصری است که پدیدة سکوت را با مهارتی شگرف در اشعار خود به کار بسته‌است. با جستجو در دیوان‌های شاعر، نمونه‌هایی فراوان از این پدیده در اشعار وی به دست آمد؛ در این نمونه‌ها تقابل سکوت و صدا بسیار جالب توجّه است. این تقابل دوگانة صدا و سکوت سبکی، شعری با مشخصة متناقض‌نما در دو سطح بیان و دلالت پدید آورده است. ما در این جستار با رویکرد توصیفی – تحلیلی، بر آنیم تا سکوت و دلالت‌های آن را در اشعار طلال الجنیبی نشان دهیم و اسرار ژرف این زبان خاموش را بررسی کنیم؛ همچنین برآنیم تا روشن کنیم چرا شاعر برای بیان احوال درونیِ خود به چنین شگردی روی آورده‌‌است. از مهمترین یافته‌های این پژوهش این است که طلال الجنیبی از یک سوی، با کاربستِ سکوت و دلالت‌های نمادین آن خاصه در تقابل با صدا، در اشعار خود که حاصل عاطفة صادق اوست، نوآوری کرده است و از دیگر سو، وی برای پرهیز از زیاده‌گویی، اشعاری کوتاه و نغز و پر مغز و فشرده آفریده و این خود هماهنگ با طبع و ذائقة کوتاه‌پسندِ مخاطبِ عرب است. یافته‌های این پژوهش نشان میدهد که طلال الجنیبى در پى شکستن یک‌نواختى جملات و تعابیر آماده که خواننده را به اندیشیدن و تلاش برای تبیین وا نمى‌دارد، پدیدۀ سکوت را در تجربۀ شاعرانۀ خویش به کار بسته‌است. وى در این پدیده به نوعى دلالت الهام‌بخشى همراه با حس‌آمیزى دست یافته، که اغلب نشان‌دهندۀ ناتوانى زبان معمولى در انتقال آن به خواننده است و از دیگر سو، وی برای پرهیز از زیاده‌گویی، اشعاری کوتاه و نغز و پر مغز و فشرده آفریده و این خود، هماهنگ با طبع و ذائقة کوتاه‌پسندِ مخاطبِ عرب است.
محمدنبي احمدي؛ ناهيد پيشگام
دوره 17، شماره 61 ، بهمن 1400، ، صفحه 69-90
چکیده
تعدّ مکونات المقاومة في أدب الأطفال من أکثر الأنواع الأدبیّة تأثیراً في أي ثقافة وأمة. الأطفال هم أکثر أفراد المجتمع ضعفا. بسبب الوضع الحالي في سوریا، یواجه الأطفال السوریّون العدید من الأزمات والتواترات الإجتماعیّة. ومن هنا فإنّ الأدب السوريّ المعاصر مرتبط به أیضاً، وکلّ شاعر محبّ للحریّة یجعل من اضطهاد الأطفال موضوع قصائده. حسین ...
بیشتر
تعدّ مکونات المقاومة في أدب الأطفال من أکثر الأنواع الأدبیّة تأثیراً في أي ثقافة وأمة. الأطفال هم أکثر أفراد المجتمع ضعفا. بسبب الوضع الحالي في سوریا، یواجه الأطفال السوریّون العدید من الأزمات والتواترات الإجتماعیّة. ومن هنا فإنّ الأدب السوريّ المعاصر مرتبط به أیضاً، وکلّ شاعر محبّ للحریّة یجعل من اضطهاد الأطفال موضوع قصائده. حسین حبش من الشعراء السوریین الذین لم یستطع قلبهم النابض أن یتحمّل غزو أرواح وأجساد الأطفال، وغمر القلم في جوهر شعرهم لیعکس هذا القهر في أشعاره. نعتزم في هذا المقال استخدام المنهج الوصفيّ - التّحلیليّ لتحلیل الأفکار الذهنیّة للطفل السوريّ حول الحرب وتأثیرها علی روحه ونفسه في مجموعة قصائد "ملک الطائر" بناءً علی أکثر مفاهیم المقاومة تمیزًا وتشیر نتائج البحث إلی أن الشاعر قد عکس عنصر الطفل والآثار النفسیّة للحرب علی الطفل بأکثر الطرق الفنیّة في شعره. مستفیدًا من الفکر التجاوزيّ ووثبته نحو المستقبل، یوضح مستقبلًا مشرقًا للمجتمع، معتمدًا علی الجیل القادم. إستنتاج آخر لهذا المقال هو أن الشاعر قد صور في شکل کلمات ومفاهیم ساخرة الأذی النفسيّ والجروح التي عانی منها الطفل. ثانیّا، في تصویره ظلم الطفل وعالم أبنائه النقيّ، استخدم ألعابًا رمزیّة وقلب التفسیر، وکذلک الشخصیّات الموجودة في شعر الشاعر، فکان مثالهم الخارجي أکثر من غیر الواقعیّة.
محمد مهدی روشن چسلی؛ سیف اله ملایی
دوره 16، شماره 56 ، آذر 1399، ، صفحه 89-112
چکیده
إنّ مهارة الکتابة هی إحدى مهارات اللغة العربیة الأربع، التی یُعتبر تعلّمها وتطبیقها لدى طلاب قسم اللغة العربیة وآدابها والمتخرجین من هذا القسم أمراً مهمّاً لا یمکن تجاهله، ومما لا شک فیه أنّ استخدام الذکاء المتعدد لهوارد غاردنر العالم النفسی الأمریکی الشهیر هو أحد العوامل المهمة لتقویة المهارات اللغویة، لذا یسعى هذا البحث وفقاً ...
بیشتر
إنّ مهارة الکتابة هی إحدى مهارات اللغة العربیة الأربع، التی یُعتبر تعلّمها وتطبیقها لدى طلاب قسم اللغة العربیة وآدابها والمتخرجین من هذا القسم أمراً مهمّاً لا یمکن تجاهله، ومما لا شک فیه أنّ استخدام الذکاء المتعدد لهوارد غاردنر العالم النفسی الأمریکی الشهیر هو أحد العوامل المهمة لتقویة المهارات اللغویة، لذا یسعى هذا البحث وفقاً للمنهج الوصفی - التحلیلی الارتباطی للکشف عن العلاقة بین الذکاء المتعدد ومهارة الکتابة باللغة العربیة. المجتمع الإحصائی هو طلاب هذا القسم فی جامعات البلد فی العامین الدراسیین 96-95 هـ.ش، وباستخدام جدول کرجسی ومورغان؛ فقد تم اختیار 400 طالب بوصفهم عینات عشوائیة لهذا البحث؛ أمّا المعطیات فتم الحصول علیها من خلال استبیان الذکاء المتعدد لغاردنر واستبیان مهارة الکتابة الذی أعدَّه الباحثان، وقد أظهرت النتائج أنّ هناک علاقة ذات دلالة إحصائیة بین مهارة الکتابة باللغة العربیة وأبعاد الذکاء اللغوی والریاضی والمنطقی والفراغی والبصری وذکاء معرفة الذات وذکاء علم الطبیعیة، لذا یمکن التوقع أنه یمکن تحسین إستراتیجیات التعلیم وبالتالی تحسین أداء طلاب اللغة العربیة وآدابها باستخدام الذکاء المتعدد لدى غاردنر فی مهارة الکتابة باللغة العربیة.
عبدالرزاق رحماني؛ شهلا جعفری
دوره 17، شماره 61 ، بهمن 1400، ، صفحه 91-116
چکیده
علی الرغم من المحاولات الکثيرة لتيسير تعلّم القواعد العربية، إلّا أنّه مازال بض الطلّاب يواجهون الصعوبة في هذه المادّة الدراسية؛ فلذلک يبدو من الواجب استخدام الذکاءات المتعددة في تنمية مهارات الطلّاب و الوقاية من (الحيلولة دون) ضعفهم. إنّ نظرية الذکاءات المتعددة لجاردنر تعدّ من أهمّ هذه الذکاءات؛ بناء علی ذلک أنّ التعليم لا يحصل ...
بیشتر
علی الرغم من المحاولات الکثيرة لتيسير تعلّم القواعد العربية، إلّا أنّه مازال بض الطلّاب يواجهون الصعوبة في هذه المادّة الدراسية؛ فلذلک يبدو من الواجب استخدام الذکاءات المتعددة في تنمية مهارات الطلّاب و الوقاية من (الحيلولة دون) ضعفهم. إنّ نظرية الذکاءات المتعددة لجاردنر تعدّ من أهمّ هذه الذکاءات؛ بناء علی ذلک أنّ التعليم لا يحصل عن طريق استخدام الطاقات المعرفية فحسب، بل يرتبط أنواع الذکاءات معاً. نظراً للتحدّيات الموجودة بين اللغة و المنطق بناءا علی أنّ اللغة و الفکر شئ واحد أو أنّ التفکير يسبق اللغة و أساس عملية اللغة؛ فلذلک هذا البحث قد ألقی الضوء علی دراسة العلاقة بين الذکاء اللغوي- اللفظي و الذکاء المنطقي- الرياضي و فهم القواعد العربية. قد شملت مجتمع الدراسة علی اثنين و خمسين طالبا و طالبة من طلّاب جامعة هرمزگان في فرع اللغة الفارسية و آدابها الذين اختاروا هذه المادة الدراسية في الفصل الثاني من السنة الدراسية 99-1398. و قد قام البحث اعتمادا علی المنهج المسحي، الاستقصائي باستخدام معامل ارتباط بيرسون و معامل الانحدار لدراسة العلاقة بين متغيرات البحث. قد تمّ جمع المعلومات باستخدام الاستبيان المعياري، استبيان الذکاءات المتعددة لجاردنر في مجال الذکاء اللغوی- اللفظي و الذکاء المنطقی- الرياضی. و أشارت النتائج إلی أنّ هناک علاقة موجبة بين هذين الذکاءين و فهم القواعد العربية بحيث هذا الأمر يؤدّي إلی تقدّم الطلاب في هذه المادّة الدراسية؛ بعبارة أخری إنّ القسم الکبير من أسباب التقدّم أو الفشل لطلّاب الفرع اللغة الفارسية و آدابها بجامعة هرمزگان في فهم قواعد اللغة العربية يتعلق بدرجة مقياس ذکائهم في هذين الذکاءين المذکورين؛ علی هذا الأساس يمکن ارتقاءه بتوفير التناسب و التناسق بين نوع الذکاءات في الطلاب و المواد الدراسية.
زهرا مهدوی مهر؛ عبدالله حسینی؛ سید عدنان اشکوری
دوره 16، شماره 56 ، آذر 1399، ، صفحه 113-136
چکیده
تُعدّ نظریة هرتسبرغ ذات العاملین الصحّی-التحفیزی من أهمّ النظریات فی مجال الدافع. وفقًا لهذه النظریة، تؤدّی العوامل المحفّزة إلى زیادة نسبة الدوافع، لکن العوامل الحافظة لا تؤدی إلا إلى تقلیل عدم الرضا وقد لا یؤدّی وجودها إلى زیادة الحوافز. یهدف هذا المقال إلی دراسة العلاقة بین العوامل الصحیة أو الحافظة وانخفاض مستوى الدوافع عند ...
بیشتر
تُعدّ نظریة هرتسبرغ ذات العاملین الصحّی-التحفیزی من أهمّ النظریات فی مجال الدافع. وفقًا لهذه النظریة، تؤدّی العوامل المحفّزة إلى زیادة نسبة الدوافع، لکن العوامل الحافظة لا تؤدی إلا إلى تقلیل عدم الرضا وقد لا یؤدّی وجودها إلى زیادة الحوافز. یهدف هذا المقال إلی دراسة العلاقة بین العوامل الصحیة أو الحافظة وانخفاض مستوى الدوافع عند طلاب اللغة العربیة وآدابها فی مرحلة البکالوریوس على أساس نظریة هرتسبرغ. تشمل العوامل الحافظة فی مجال التعلیم: المواد التعلیمیة؛ والأساتذة؛ والإرشاد المهنی المناسب؛ والإمکانیات الأکادیمیة. لإنجاز هذه الدراسة، تمّ اختیار 30 طالباً من طلاب الفصلین الثانی والثالث من مرحلة البکالوریوس فی اللغة العربیة وآدابها فی جامعة مازندران وجامعة الخوارزمی وفقاً للنظام العنقودی- العشوائی. تکوّن الاستبیان من 30 سؤالاً مرتبطاً بالعوامل المذکورة. وقد سارت الدراسة وفقاً للمنهج الوصفی -التحلیلی. وتمّ تحلیل المعطیات باستخدام اختبار بیرسون الارتباطی، واختبار آخر من- فیتنی للمقارنة، واختبار کروسکال والیس فی برنامج SPSS. وتشیر النتائج إلى وجود علاقة معنویة وإحصائیة بین جمیع العوامل المذکورة وانخفاض الدوافع لدى الطلاب، ومن بین هذه العوامل، یُعدّ عامل "عدم الإرشاد الوظیفی المناسب" أکثر العوامل تأثیراً وعامل"ضعف الإمکانیات الأکادیمیة" أقلّ العوامل تأثیراً فی الحدّ من الدوافع لدى الطلاب.
مصطفی مهدوی آرا
دوره 17، شماره 61 ، بهمن 1400، ، صفحه 117-136
چکیده
«الأيام» هو سيرة ذاتية للأديب المصري المعاصر، طه حسين الذي استعاد فيه ذکرياته عن فترة الطفولة و المراهقة. إن مبدأ الصدق و إلتزام الکاتب لسرد المرجعية الواقعية في سيرته الذاتية، هي من أولی التحديات التي أدخلت مفهوم هذا الجنس الأدبي في ضباب من الغموض و الإبهام. فقد سعی «جورج ماي» الباحث الفرنسوي المعاصر أن يحدّد إطاراً موضوعياً ...
بیشتر
«الأيام» هو سيرة ذاتية للأديب المصري المعاصر، طه حسين الذي استعاد فيه ذکرياته عن فترة الطفولة و المراهقة. إن مبدأ الصدق و إلتزام الکاتب لسرد المرجعية الواقعية في سيرته الذاتية، هي من أولی التحديات التي أدخلت مفهوم هذا الجنس الأدبي في ضباب من الغموض و الإبهام. فقد سعی «جورج ماي» الباحث الفرنسوي المعاصر أن يحدّد إطاراً موضوعياً لهذا الجنس الأدبي في کتابه «السيرة الذاتية» وقد أشار إلی دوافع الکاتب الذاتية لکتابة سيرته الذاتية وکيفية تقريره للوقائع المعيشة. ويبدو أن تبيين دور هذين العنصرين ليساعدنا في مدی إلتزام الکاتب بالمرجعية التاريخية للوقائع وتصويره للشخصيات الحقيقية. وقد جاءت هذه الدراسة علی ضوء المنهج الوصفي – التحليلي متخذةً الإطار النظري لجورج ماي لتناول مدی إلتزام طه حسين بالمرجعية الحقيقية لتصويره البطل الصبيّ و الشخصيات الروائية الأخری وکيفية تقريره للحوادث التي جرت علیه منذ بداية حياته. وتدلنا نتائج البحث من جراء دلالات جورج ماي السِير الذاتية إلی: إنّ ما استعرضه طه حسين لصورة الصبيّ وملامحه النفسية، لیس منطبقاً لما شهده التاريخ انطباقاً کاملاً بل صوّره متأثراً بالدوافع الذاتية مستلهماً الشخصيات المثالية کأبي العلاء المعري و ابن‌خلدون، کما أن الصور التي قدمها الکاتب من الآخرين، هي خاضعة لرؤية طه حسين السلبية للمجتمع المصري. وما نشاهده من تقريره للأحداث، ليس ضمن مبدأ الصدق والمرجعية التاريخية.
