زهرا افضلي؛ مهري خيري‌زاده
المجلد 8، العدد 23 ، أغسطس 1433، ، الصفحة 149-174
المستخلص
چکيده رمان، يکي از انواع داستان است که در دوره‌ي معاصر، يکي از ابزارهاي مناسب برايبه تصوير کشيدن مسائل و مشکلات زندگي بشر و بيان افکار، عقايد و انديشه‌ها محسوب ميشود. اين فن، اجزا و عناصر گوناگوني دارد که‌هر يک داراي نقش و اهميت خاصي در ساختار هنري آن هستند. عنصر درونمايه، که گاه از آن به فکر اصلي يا مضمون يا پيام داستان ...
أكثر
چکيده رمان، يکي از انواع داستان است که در دوره‌ي معاصر، يکي از ابزارهاي مناسب برايبه تصوير کشيدن مسائل و مشکلات زندگي بشر و بيان افکار، عقايد و انديشه‌ها محسوب ميشود. اين فن، اجزا و عناصر گوناگوني دارد که‌هر يک داراي نقش و اهميت خاصي در ساختار هنري آن هستند. عنصر درونمايه، که گاه از آن به فکر اصلي يا مضمون يا پيام داستان تعبير ميشود، يکي از عناصر اساسي داستان است. اين عنصر، عبارت است از: ديدگاه و جهت‌گيري نويسنده، نسبت به موضوع داستان که مانند رشته‌اي در خلال اثر کشيده شده و ضمن ايجاد وحدت و هماهنگي، اجزا و عناصر داستان را به يکديگر پيوند مي‌دهد. نويسنده، اين عنصر را به‌طور صريح يا غيرصريح به‌کار گرفته و فکر و انديشه‌ي خود را از طريق آن به خواننده القا ميکند. خواننده نيز ميتواند به وسيله‌ي سرنخ‌هاي معيني آن را از لابه‌لاي اجزا داستان، کشف کند و به فکر و انديشه‌ي نويسنده پي ببرد. در پژوهش حاضر، عنصر درونمايه در رمان «الطريق الطويل» اثر نجيب الکيلاني، نويسنده‌ي برجسته‌ي معاصر مصري، نقد و بررسي شده است. نويسنده در رمان مذکور به منظور طرح درونمايه از روش غيرصريح، بهره جسته و آن را در افکار و تخيلات شخصيت‌هاي رمان گنجانده است. طبق بررسي‌هاي به‌عمل آمده، براي کشف درونمايه در اين رمان ده سرنخ وجود دارد که با دقت و تأمل مي‌توان اين عنصر را از طريق آنها استخراج کرد. بر همين اساس، استنباط ميشود که رمان يادشده به دليل برخورداري از عنصر درونمايه، رماني تحليلي و هدفدار است و نويسنده با خلاقيت و مهارت توانسته‌ايده و عقيده‌ي خود را به مخاطب عرضه کند
ادبي
حسين کياني؛ سعيد حسام پور؛ سعيدة حسن شاهي
المجلد 12، العدد 38 ، سبتمبر 1437، ، الصفحة 149-168
المستخلص
فانتزي گونه‌اي از داستان مدرن است که ريشه در داستان‌هاي تخيلي سنتي دارد و حکايت‌هاي جانوري از جملة اين گونه‌هاي سنتي است که ريشه‌هاي مشترکي با فانتزي‌ها دارد؛ بنابراين داستان‌هاي کليله‌ودمنه به زبان حيوانات دربردارندة ظرفيت‌هاي فانتزي است؛ ازاين‌رو، اين پژوهش در پي شناسايي و بازنمايي ظرفيت‌هاي فانتزي در داستان‌هاي کليله‌ودمنه ...
أكثر
فانتزي گونه‌اي از داستان مدرن است که ريشه در داستان‌هاي تخيلي سنتي دارد و حکايت‌هاي جانوري از جملة اين گونه‌هاي سنتي است که ريشه‌هاي مشترکي با فانتزي‌ها دارد؛ بنابراين داستان‌هاي کليله‌ودمنه به زبان حيوانات دربردارندة ظرفيت‌هاي فانتزي است؛ ازاين‌رو، اين پژوهش در پي شناسايي و بازنمايي ظرفيت‌هاي فانتزي در داستان‌هاي کليله‌ودمنه است. اين پژوهش از نوع کيفي است و بر اساس تحليل محتوا انجام‌گرفته؛ بنابراين پس از معرفي فانتزي و عناصر آن، به نقد و تحليل عناصر مشترک کليله‌ودمنه و داستان‌هاي فانتزي مي‌پردازد. سپس عناصر داستان همچون شخصيت، درونمايه، صحنه‌پردازي و پي‌رنگ بررسي ميشود و با فانتزي کودک و نوجوان مقايسه مي‌گردد. نتايج اين پژوهش نشان مي‌دهد که حکايت‌هاي کليله‌ودمنه با گونه‌هاي فانتزي جانوري، فانتزي تمثيلي و فانتزي آرمان‌خواهانه، بيشترين تناسب را دارد و نيز نوع و جنس شخصيت‌ها، درون‌مايه‌ها، نوع طرح به‌کاررفته در داستان، تنوع در مکان و الگوهاي گريز از زمان که از ويژگي‌هاي داستان‌هاي فانتزي کودک و نوجوان است، در کليله‌ودمنه ديده ميشود.
مصطفي مهدوي آرا
المجلد 14، العدد 48 ، ديسمبر 2018، ، الصفحة 149-168
المستخلص
زبان و فرهنگ دو مقولة درهم‌تنيده و پويا هستند که در پي برخي عوامل همچون مهاجرت، دستخوش تغيير و دگرگوني مي‌شوند. مهاجرت اقوام عرب و جنگ‌زدة دهة شصت به مشهد مقدس و انتقال زبان و فرهنگ عربي به اين شهر، چالش‌هايي را براي اين زبان و فرهنگ و گويشوران آن به وجود آورده و حوزة کاربرد آن را نسبت به گذشته محدودتر ساخته‌است. سياست‌گذاران ...
أكثر
زبان و فرهنگ دو مقولة درهم‌تنيده و پويا هستند که در پي برخي عوامل همچون مهاجرت، دستخوش تغيير و دگرگوني مي‌شوند. مهاجرت اقوام عرب و جنگ‌زدة دهة شصت به مشهد مقدس و انتقال زبان و فرهنگ عربي به اين شهر، چالش‌هايي را براي اين زبان و فرهنگ و گويشوران آن به وجود آورده و حوزة کاربرد آن را نسبت به گذشته محدودتر ساخته‌است. سياست‌گذاران و برنامه‌ريزان زباني و مسئولان شهري با مطالعه و برنامه‌ريزي دقيق مي‌توانند ضمن ازبين‌بردن اين چالش‌ها، از حضور اين گروه در مشهد براي رونق گردشگري شهري استفاده کنند. نگارنده در جستار حاضر، از روش کيفي (مصاحبه) بهره برده، سپس با استفاده از فن «تحليل مضمون»، چالش‌هاي فراروي اين زبان و فرهنگ را مورد مطالعه قرار داده‌است. نتايج حاصل از اين تحقيق نشان مي‌دهد زبان و فرهنگ عربي در اثر تماس با زبان و فرهنگ جامعة مقصد، از مرحلة هم‌ترازي گذشته و رو به زوال است و با اقداماتي همچون: اعتباربخشي به جايگاه اجتماعي اين زبان و احياي فرهنگ و آداب‌ورسوم عربي، از طريق برگزاري جشنواره‌هاي مخصوص اين گروه، مي‌توان آن را حفظ کرد و از آن براي شکوفايي گردشگري شهري و تأمين نيروي انساني متخصص در اين صنعت بهره برد.
سيد عدنان اشکوري؛ طارق ياراحمدي
المجلد 11، العدد 35 ، ديسمبر 1436، ، الصفحة 151-170
المستخلص
امروزه داشتن مدرک براي افراد جوياي شغل در بازار کار داخلي و احياناً خارجي گرچه لازم است ولي به‌تنهايي کافي نيست. فرد جوياي کار براي ورود به بسياري از مشاغل به مهارت‌هايي نياز دارد که بدون داشتن اين مهارت‌ها از عهده انجام آنها بر نخواهد آمد. رشته زبان عربي و دانش‌آموختگان آن نيز از اين قاعده مستثنا نيستند. ازآنجاکه طي ساليان اخير ...
أكثر
امروزه داشتن مدرک براي افراد جوياي شغل در بازار کار داخلي و احياناً خارجي گرچه لازم است ولي به‌تنهايي کافي نيست. فرد جوياي کار براي ورود به بسياري از مشاغل به مهارت‌هايي نياز دارد که بدون داشتن اين مهارت‌ها از عهده انجام آنها بر نخواهد آمد. رشته زبان عربي و دانش‌آموختگان آن نيز از اين قاعده مستثنا نيستند. ازآنجاکه طي ساليان اخير موقعيت‌هاي پيش‌آمده در ايران فرصت‌هاي شغلي زيادي به وجود آورده که بازار کار رشتة زبان عربي را بيشتر از پيش گسترش داده، ورود به بازار کار رشتة زبان عربي نيز مستلزم داشتن مهارت‌هاي مربوط به زمينه‌هاي شغلي است. در اين مقاله مي‌خواهيم با روش توصيفي ـ تحليلي، زمينه‌هاي اشتغال فارغ‌التحصيلان رشتة زبان عربي را برشماريم و با روش پيمايشي، طرح پرسش‌نامه و اجراي آن در پنج دانشگاه شهر تهران و در ميان دانشجويان کارشناسي ارشد، اساتيد و خبرگان اين رشته، نظر آنان را در مورد ميزان آمادگي دانشجويان براي ورود به بازار کار به تفکيک فرصت‌هاي شغلي جويا شويم. پاره‌اي از نتايج حاکي از آن است که بسياري از دانشجويان مهارت‌هاي اکتسابي خود را در آموزش‌هاي دانشگاهي، در حد متوسط يا پايين مي‌بينند. در پايان، پيشنهادها و راهکارهايي براي بهبود وضعيت موجود ارائه شده‌است.
حجت رسولي
المجلد 2، العدد 5 ، مارس 1427، ، الصفحة 153-162
ادبي
امير مقدم متقی؛ فريبا گلشن
المجلد 11، العدد 37 ، يونيو 1437، ، الصفحة 153-173
المستخلص
مکتب ادبي ناتوراليسم در سال 1870 به‌وسيلة اميل زولا بنيان‌گذاري شد. اين مکتب مسائل انساني را بر اساس علم زيست‌شناسي و وراثت بررسي ميکند. پس از پيدايش اين مکتب برخي از ادبا و نويسندگان عرب نيز از آن متأثر شدند. از آن جمله مي‌توان به مصطفي لطفي منفلوطي اشاره نمود. وي در برخي آثار خود به‌ويژه در داستان «الهاوية»، که برگرفته از داستان ...
أكثر
مکتب ادبي ناتوراليسم در سال 1870 به‌وسيلة اميل زولا بنيان‌گذاري شد. اين مکتب مسائل انساني را بر اساس علم زيست‌شناسي و وراثت بررسي ميکند. پس از پيدايش اين مکتب برخي از ادبا و نويسندگان عرب نيز از آن متأثر شدند. از آن جمله مي‌توان به مصطفي لطفي منفلوطي اشاره نمود. وي در برخي آثار خود به‌ويژه در داستان «الهاوية»، که برگرفته از داستان «آسوموار» زولا است، از اين مکتب تأثير پذيرفته‌است. هدف از اين پژوهش بررسي تطبيقي ديدگاه‌هاي ناتوراليستي منفلوطي و زولا در داستان‌هاي «الهاوية» و «آسوموار» است. منفلوطي از ميان عناصر داستاني، درونمايه و موضوع را از «آسوموار» گرفته، اما ديگر عناصر داستاني ازجمله لحن، فضا، گفت‌وگوها، کيفيت حضور شخصيت‌ها و همچنين پي‌رنگ و طرح با آسوموار تفاوت دارد. در داستان آسوموار عوامل وراثتي و محيطي عامل بدبختي و مشکلات انساني معرفي مي‌شوند، درحالي‌که در داستان «الهاوية» عامل محيط عامل بدبختي و رنج انسان است. همچنين اميل زولا تأثيرپذيري بيشتري از ديدگاه‌هاي فلسفي دارد، اما اين تأثيرپذيري در داستان منفلوطي به‌ندرت ديده ميشود. در مقابل، گرايش‌هاي ديني در داستان منفلوطي وجود دارد، چيزي که در رمان زولا وجود ندارد.
ادبي
مصطفي مهدوي آرا؛ شادي شايان
المجلد 12، العدد 41 ، يونيو 1438، ، الصفحة 153-176
المستخلص
نظرية «وجودي» نظريه‌اي روان‌شناختي است که ريشه در اگزيستانسياليسم فلسفي دارد و توسط روان‌شناس مشهور آمريکايي «رولو مي» در حوزة روان‌شناسي پايه‌گذاري شده‌است. درواقع روان‌درماني وجودي به اضطراب‌هايي مي‌پردازد که ريشه در هستي انسان دارد. با اين توضيح که انسان گاه در طول زندگي با واقعيت‌هايي چون مرگ و نيستي، احساس ...
أكثر
نظرية «وجودي» نظريه‌اي روان‌شناختي است که ريشه در اگزيستانسياليسم فلسفي دارد و توسط روان‌شناس مشهور آمريکايي «رولو مي» در حوزة روان‌شناسي پايه‌گذاري شده‌است. درواقع روان‌درماني وجودي به اضطراب‌هايي مي‌پردازد که ريشه در هستي انسان دارد. با اين توضيح که انسان گاه در طول زندگي با واقعيت‌هايي چون مرگ و نيستي، احساس بي‌معنايي و... روبه‌رو ميشود که در صورت پاسخ نگفتن درست به اين مسائل، دچار حيرت و اضطراب وجودي مي‌گردد؛ اضطراب‌هايي که ارتباط او با خود، ديگران و محيط را مختل مي‌سازد. پژوهش حاضر با تکيه بر «نظرية وجودي» و به روش توصيفي ـ تحليلي چگونگي ارتباط شاعر معاصر تونسي، ابوالقاسم شابي را در سه سطح بودن: با خويشتن، ديگران و طبيعت از خلال شعر وي مورد مطالعه قرار داده‌است. نتايج به‌دست‌آمده از تحقيق نشان مي‌دهد، بيماري قلبي و انديشيدن به مرگ، تنهايي و احساس جدايي از ديگران، از عوامل زمينه‌ساز اضطراب‌هاي وجودي در شخصيت ابوالقاسم شابي بوده و اين اضطراب، ارتباط شاعر را در سه سطح: با خويشتن، با ديگران و با طبيعت متأثر ساخته‌است.
ادبي
سيد ابوالفضل سجادي؛ عباد محمديان
المجلد 13، العدد 42 ، أغسطس 1438، ، الصفحة 153-174
المستخلص
حذف در زبان عربي يکي از مباحث مهم در علم نحو است که به دلايل گوناگوني صورت مي‌گيرد. برخي نحويان بزرگ عربي حذف نون در در فعل ناقصة «کان» را به دليل تخفيف يا کثرت استعمال مي‌دانند. در قرآن کريم نيز که نمونۀ بي‌همتاي فصاحت و بلاغت است، در برخي آيات، حرف نون از پايان فعل مضارع مجزوم کان حذف شده و در مواردي مشابه، آياتي وجود دارد که ...
أكثر
حذف در زبان عربي يکي از مباحث مهم در علم نحو است که به دلايل گوناگوني صورت مي‌گيرد. برخي نحويان بزرگ عربي حذف نون در در فعل ناقصة «کان» را به دليل تخفيف يا کثرت استعمال مي‌دانند. در قرآن کريم نيز که نمونۀ بي‌همتاي فصاحت و بلاغت است، در برخي آيات، حرف نون از پايان فعل مضارع مجزوم کان حذف شده و در مواردي مشابه، آياتي وجود دارد که حذف رُخ نداده و حرف نون باقي مانده‌است؛ بنابراين روشن است که در اين حذف، نکته‌اي بلاغي وجود دارد که با مقتضاي حال آيات قرآن کريم در ارتباط است و براساس بافت موقعيتي صورت گرفته‌است. پس اين نظريه که حذف نون به دليل تخفيف يا کثرت استعمال است، بدون توجه به معناشناسي آيات بوده‌است. بر همين اساس با بررسي معناشناسي آيات قرآن مشخص شد که حذف نون در مضارع مجزوم کَانَ به دلايلي همچون: « نهي‌کردن از چيزي با قوّت تمام، ضعف گوينده و بي‌رغبتي به پاسخ‌گويي، نشان‌دادن نهايت پستي و حقيربودن کسي، نفي عملي و مخالفت با آن با قاطعيت تمام، و نشان‌دادن شتاب و عجله» انجام شده‌است. در اين مقاله، به بررسي معناشناسي اين حذف، کارکردهاي زيباشناختي و نشان‌دادن هدفدار بودن آن در اين آيات پرداخته شده تا بتوان از نتايج اين بررسي در ترجمه‌ها و تفسيرهاي قرآن کريم استفاده کرد و نظرگاهي روشن‌تر به دست داد.
هومن ناظميان
المجلد 5، العدد 13 ، يناير 1431، ، الصفحة 154-176
المستخلص
غيّرت مدرسة الشکلانيين الروس مسار الدراسات الأدبية و النقدية تغييرا رائعا منذ بدايات القرن العشرين حيث اعتبرت الأثر الأدبي کيانا مستقلا بذاته بغض النظر عن الظروف الاجتماعية و البيئية و السياسية التي نشأ الأثر فيها و رکزت علي دراسة النص الأدبي و اعتبرته مجموعة من العناصر المتماسکة المتلاحمة .
تهدف هذه المقالة إلي دراسة قصيدة «إرادة ...
أكثر
غيّرت مدرسة الشکلانيين الروس مسار الدراسات الأدبية و النقدية تغييرا رائعا منذ بدايات القرن العشرين حيث اعتبرت الأثر الأدبي کيانا مستقلا بذاته بغض النظر عن الظروف الاجتماعية و البيئية و السياسية التي نشأ الأثر فيها و رکزت علي دراسة النص الأدبي و اعتبرته مجموعة من العناصر المتماسکة المتلاحمة .
تهدف هذه المقالة إلي دراسة قصيدة «إرادة الحياة »للشاعر التونسي المرموق أبي القاسم الشابي علي منطلق التحليل الشکلاني و في هذا الصدد ندرس بنيتين لهذه القصيدة: البنية القصصية و البنية الموسيقية.
توضح هذه الدراسة أن قصيدة «إرادة الحياة» تتمتع بالوحدة العضوية و التماسک و التلاحم بين أجزائها المختلفة. تشبه البنية القصصية فيها قصة ذات ستة أجزاء تتمتع ببعض عناصر القصة الفنية. وللبنية الموسيقية بصفة عامة، وخاصّةً التوازن الصوتي فيها دور رئيسي في إبراز القيم التعبيرية.
کريم زماني جعفري؛ صالح زماني جعفري
المجلد 5، العدد 12 ، نوفمبر 1430، ، الصفحة 155-169
المستخلص
إن احدي ميزات لغة کتاب الله و فضلاً عن غريب ألفاظها و غامض تعابيرها و ماجاء فيه من محذوفات وفيرة و اضمارات متکررة هي کثر المجازات الواردة في هذا الکتاب السماوي المجيد لذلک و من اجل استيعاب ما ترمي اليه الآيات الکريمات لا بد لنا في الوهلة الأولي من التعرف علي ما في القرآن الکريم من المجازات و الاستعارات الخاصة به. إذ إن الإلمام بمدلولات ...
أكثر
إن احدي ميزات لغة کتاب الله و فضلاً عن غريب ألفاظها و غامض تعابيرها و ماجاء فيه من محذوفات وفيرة و اضمارات متکررة هي کثر المجازات الواردة في هذا الکتاب السماوي المجيد لذلک و من اجل استيعاب ما ترمي اليه الآيات الکريمات لا بد لنا في الوهلة الأولي من التعرف علي ما في القرآن الکريم من المجازات و الاستعارات الخاصة به. إذ إن الإلمام بمدلولات المفردات و معاني الکلمات و معرفة تراکيب الجمل و ما تتضمنه من جوانب صرفية و نحوية وحدهما لايکفيان قط.
و بما أن الخطيب البليغ يتماشي في حديثه مع مقام المتلقي و مستواه لإيصال أغراضه إليه فقد جاء العليم الحکيم کذلک في کتابه العزيز بمحسنات لفظية و معنوية علي أتقن وجه ممکن بحيث تُعتبر المجازات و الاستعارات فيه إحدي هذه المحسنات الرائعة التي ان غاب عنها القاريءلم يهتد إلي المراد و لم يدرک ما ترمي إليه الآيات القرآنية کما ينبغي. و ها نحن سوف نستعرض هنا و من خلال المقالة التالية لمحة بسيطة عن البلاغة الأدبية في القرآن الکريم.
مهدي ممتحن
المجلد 5، العدد 11 ، مارس 1430، ، الصفحة 155-170
المستخلص
ديوان المثنوي کتاب منظوم،و کل بيت منه يحتوي علي مصراعين قافية متحدة الشکل،و قد استخدم هذا النوع من النظم من قبل رودکي،و هو من اقدم أنواع النظم عند الفرس،و قد أطلق هذا اللقب عليه في القرن السابع الهجري کعنوان خاصّ له . لقد مولوي نظم هذا النوع من الشعر في ستة مجلدات اوستة دفاتر،و کان نظمه من مشوقات صديق مولوي و هو حسام الدين الشلبي.يحتوي ...
أكثر
ديوان المثنوي کتاب منظوم،و کل بيت منه يحتوي علي مصراعين قافية متحدة الشکل،و قد استخدم هذا النوع من النظم من قبل رودکي،و هو من اقدم أنواع النظم عند الفرس،و قد أطلق هذا اللقب عليه في القرن السابع الهجري کعنوان خاصّ له . لقد مولوي نظم هذا النوع من الشعر في ستة مجلدات اوستة دفاتر،و کان نظمه من مشوقات صديق مولوي و هو حسام الدين الشلبي.يحتوي الکتاب علي مطالب متنوعة من الإلهيات و البحث عن عالم البقاء و الفناء و العقل و الإدراک و حسن التدبير و معرفة الحواس الظاهرية و الباطنية ، و التي قد نظم حولها أبياتاً عديدة، و بّين اعتقاداته حول تلک المفاهيم بصورة متفاوتة، فمثلاً نظريته حول الحواس يقول فيها هکذا: (حينما نريد أن نفهم الحواس الباطنية، يجب علينا أن ننصرف عن الحواس الظاهرية،) و قد قسّم العقل إلي أنواع جزئية و کلية، و استخدم في ديوانه کثيراً من اللغات المتفاوتة، منها العربية و الترکية و اليونانية، و کلها بأوزان و قواف جميلة، و قد شوهد في نظرياته الشعرية حول الحواس بأن بعض الشعراء العرب يتفقون معه في هذا الغرض الشعري: (و حينما نفقد حسّاً من الحواسّ، قدينوب حسّ آخر مکانه) و هذا موضّح في المقال بصورة مفصّلة
ادبي
علي اکبر محسني
المجلد 11، العدد 34 ، سبتمبر 1436، ، الصفحة 155-175
المستخلص
فهم زمينه‌هاي سياسي، اجتماعي خاورميانة عربي- از بحران‌خيزترين مناطق جهان- از نگاه شاعراني که روشنفکرانه و رهايي‌بخش، آنها را رصد کرده‌اند، براي علاقه‌مندانِ ادب سياسي بسيار سودمند است. احمد مطر، شاعر انقلابي و پرآوازه عراقي، با اشراف بر مباني علوم سياسي مدرن، عوامل اين بحران‌ها را در شعر خود ريشه‌يابي نموده و بازتاب داده‌است. ...
أكثر
فهم زمينه‌هاي سياسي، اجتماعي خاورميانة عربي- از بحران‌خيزترين مناطق جهان- از نگاه شاعراني که روشنفکرانه و رهايي‌بخش، آنها را رصد کرده‌اند، براي علاقه‌مندانِ ادب سياسي بسيار سودمند است. احمد مطر، شاعر انقلابي و پرآوازه عراقي، با اشراف بر مباني علوم سياسي مدرن، عوامل اين بحران‌ها را در شعر خود ريشه‌يابي نموده و بازتاب داده‌است. از منظر وي، منشأ بسياري از اين نابساماني‌ها، در ساختار قدرت و شيوهاي سنتي اعمال آن در کشورهاي عربي نهفته‌است. اين مقالة با شيوهاي توصيفي ـ تحليلي، ديدگاه‌هاي وي را دربارة منطق قدرت و شيوهاي گوناگون اِعمال آن را در کشورهاي عربي به صورت موضوعي بررسي ميکند. يافته‌هاي اين پژوهش حاکي از آن است که از منظر وي، ساختار قدرت در کشورهاي عربي، مبتني بر قدرت مطلقة فردي بوده و حاکمان آن با شيوه‌هايي چون: ارعاب، شکنجه، سرکوب، سانسور رسانه‌ها، حضور گستردة نيروهاي امنيتي، تبليغات دروغين و... شهروندان خود را به‌شدت کنترل مي‌کنند و همين شيوه‌ها، بسترساز انواع فسادها و بحران‌هاي فزاينده و درنتيجه، خيزش‌هاي اجتماعي است.
محمد علي سلماني مروست؛ الهه السادات ميرحسيني
المجلد 12، العدد 39 ، ديسمبر 1437، ، الصفحة 155-180
المستخلص
اشتغال يکي از ابواب نحو و يکي از اسلوب‌هاي بياني است که حدود 43 بار در قرآن به کار رفته‌است و تنها 7 مورد آنها مورد اتفاق دانشمندان است و بيشتر وجوه و گونه‌هايي که براي اشتغال ذکر شده و احکام آنها، در قرآن مصداقي ندارد. اين مقاله مي‌کوشد ضمن استخراج ساختارهاي اشتغال در قرآن و طرح آراي دانشمندان اسلامي در اين خصوص، اين آرا و کارکرد اين ...
أكثر
اشتغال يکي از ابواب نحو و يکي از اسلوب‌هاي بياني است که حدود 43 بار در قرآن به کار رفته‌است و تنها 7 مورد آنها مورد اتفاق دانشمندان است و بيشتر وجوه و گونه‌هايي که براي اشتغال ذکر شده و احکام آنها، در قرآن مصداقي ندارد. اين مقاله مي‌کوشد ضمن استخراج ساختارهاي اشتغال در قرآن و طرح آراي دانشمندان اسلامي در اين خصوص، اين آرا و کارکرد اين ساختارها را بررسي و با مقايسه آنها به نتايجي تازه دست يابد. نتايج به‌دست‌آمده نشان مي‌دهد اين ساختار در قرآن کاربرد محدودي داشته و عموميت ندارد و بيشتر براي امور مقدسي چون قرآن، بهشت و... ، امور مذمومي همچون دوزخ، اقوام مغضوب خداوند و... ، و بارزترين مخلوقات خداوند همچون انسان، زمين، کوه‌ها و... ، براي ترغيب، تخويف، تنبيه و... به کار رفته‌است و از طرفي فاعل مشغول در 29 مورد از 43 مورد، خداوند است و از اين تعداد، 23 مورد صيغة متکلم بوده و فعل آنها غالباً ماضي است. همچنين اين ساختار 15 بار در سوره‌هاي مدني و 28 بار در سوره‌هاي مکي به کار رفته‌است. بيشتر کتاب‌هاي نحوي به باب اشتغال پرداخته‌اند، امّا هيچ کتاب يا تحقيقي ساختارهاي اشتغال در قرآن را به صورت مجزا بررسي نکرده‌است. نتايج اين تحقيق ميتواند براي پژوهشگران علوم قرآني، نحو و بلاغت مفيد باشد.
سيدمحمدرضا ابن الرسول؛ مرضيه قربان خاني
المجلد 13، العدد 43 ، ديسمبر 1438، ، الصفحة 155-178
المستخلص
دستوريان هر زبان ضمن بيان قواعد دستوري، چينش خاصي از اجزاي جمله نيز ارائه مي‌دهند که گويش‌وَران آن را چينش شناخته‌شدة جمله مي‌دانند. اين چينش از اولين چيزهايي است که زبانآموزان به هنگام فراگيري زبان دوم به آموزش آن نيازمندند و با مراجعه به کتاب‌هاي دستوريِ هر زباني به‌راحتي مي‌توان به آن دست يافت. آموختن زبان عربي نيز از اين ...
أكثر
دستوريان هر زبان ضمن بيان قواعد دستوري، چينش خاصي از اجزاي جمله نيز ارائه مي‌دهند که گويش‌وَران آن را چينش شناخته‌شدة جمله مي‌دانند. اين چينش از اولين چيزهايي است که زبانآموزان به هنگام فراگيري زبان دوم به آموزش آن نيازمندند و با مراجعه به کتاب‌هاي دستوريِ هر زباني به‌راحتي مي‌توان به آن دست يافت. آموختن زبان عربي نيز از اين امر مستثنا نيست. دستوريان زبان عربي از ابتدا به موضوع چينش اجزاي کلام توجه داشته‌اند، اما عنوان خاصي به آن نداده‌اند؛ گرچه با اندک تسامحي مي‌توان گفت با الهام از «نظرية نظم» عبدالقاهر جرجاني است که امروزه آن را با عنوان «نظم کلام» مي‌شناسند. زبان‌شناسان معاصر نيز به موضوع چينش واژگان توجه نشان داده و از آن با عنوان آرايش واژگان ياد مي‌کنند که مراد ترتيب توالي کلمات در واحدهاي بزرگ‌تر زباني است. اين مقاله با رويکردي تحليلي ـ تطبيقي به مقايسة آراء زبان‌شناسان معاصر و زبان‌شناسان کلاسيک عربي در اين زمينه مي‌پردازد. اثبات همانندي‌هايي بين نظرية نظم و موضوع آرايش واژگان، جامعيت نظرية جرجاني در موضوع نظم کلام و توجه او به همة جنبه‌هاي دستوري و معنايي و زيبايي‌شناختي آن برخلاف نظريات زبان‌شناسان معاصر، و تبيين تفاوت جرجاني و زبان‌شناسان معاصر در تقسيم‌بندي انواع آرايش واژگان از جمله نتايج اين پژوهش است.
ادبي
جميل جعفري؛ هادي رضوان؛ زينب بيگ زادة
المجلد 13، العدد 44 ، ديسمبر 2017، ، الصفحة 155-178
المستخلص
پژوهشهاي انجام‌شده در حوزة زبان‌شناسي اجتماعي نشان مي‌دهد که عوامل اجتماعي به‌ويژه جنسيت تأثير بسزايي بر زبان دارند. ازآنجاکه زنان در عصر حاضر به صورت گسترده‌اي به نوشتن رمان گرايش پيدا کرده و جنبه‌هايي از زندگي جنسيتي‌شان را در آن منعکس ساخته‌اند، مسئلة تفاوت‌هاي جنسيتي همواره رابطة ويژهاي با رمان داشته و در حوزه‌هاي ...
أكثر
پژوهشهاي انجام‌شده در حوزة زبان‌شناسي اجتماعي نشان مي‌دهد که عوامل اجتماعي به‌ويژه جنسيت تأثير بسزايي بر زبان دارند. ازآنجاکه زنان در عصر حاضر به صورت گسترده‌اي به نوشتن رمان گرايش پيدا کرده و جنبه‌هايي از زندگي جنسيتي‌شان را در آن منعکس ساخته‌اند، مسئلة تفاوت‌هاي جنسيتي همواره رابطة ويژهاي با رمان داشته و در حوزه‌هاي مختلف زبان‌شناسي نيز تأثير اين عامل بر رفتارهاي زباني به‌ويژه در رمان بررسي شده‌است. ازجمله نظريات زبان‌شناسي که در انجام اين پژوهش‌ها کاربرد فراواني دارد نظرية مايکل هاليدي است. وي بخش‌هاي بنيادين معنا در زبان را، در سه فرانقش «انديشگاني، بينافردي و متني» بررسي نموده‌است. براساس همين نظريه، پژوهش حاضر مي‌کوشد با روش توصيفي ـ تحليلي، رابطة بين زبان و جنسيت را در رمان «أصل و فصل» سحر خليفه، در سطوح مختلف «معنايي، نحوي و منظور‌شناختي» بررسي کند. مهم‌ترين نتيجة به‌دست‌آمده نشان مي‌دهد تأثير جنسيت نويسنده و عوامل اجتماعي بر واژگان، جملات و تفکرات وي در خلال داستان و نيز تلاش نويسنده براي بازنمودِ هويت و نقش زنان در اجتماع از طريق زبان در داستان است.
ادبي
فرهاد رجبي نوش آبادي؛ قاسم مختاري؛ محمد جرفي؛ سيد ابوالفضل سجادي؛ محمود شهبازي
المجلد 14، العدد 49 ، مارس 2019، ، الصفحة 155-178
المستخلص
از ميان اقسام فعل، فعل «مضارع» در دو زبان فارسي و عربي، به شکلي گسترده و در ساختارهاي متنوعي به کار رفته‌است که ضمن دلالت بر زمان حال، مفهوم زمان آينده را نيز منتقل مي‌سازد. در اين پژوهش نويسندگان با تکيه بر روش توصيفي ـ تحليلي در حوزة دستور تطبيقي، تلاش دارند ساختارهاي فعل مضارع را در اين دو زبان، واکاوي کنند و زمان‌هاي حال، ...
أكثر
از ميان اقسام فعل، فعل «مضارع» در دو زبان فارسي و عربي، به شکلي گسترده و در ساختارهاي متنوعي به کار رفته‌است که ضمن دلالت بر زمان حال، مفهوم زمان آينده را نيز منتقل مي‌سازد. در اين پژوهش نويسندگان با تکيه بر روش توصيفي ـ تحليلي در حوزة دستور تطبيقي، تلاش دارند ساختارهاي فعل مضارع را در اين دو زبان، واکاوي کنند و زمان‌هاي حال، آينده و کاربردهاي متنوع آنها را به گونه‌اي تبيين نمايند که با يکديگر مشتبه نگردند و مترجمان در فهم صورت‌هاي مختلف زمان‌هاي افعال دچار اشتباه نشوند.
در اين جُستار، ضمن يکپارچه‌سازي زمان حال در زبان فارسي و عربي و افزودن زمان «مضارع مقصود»، براي زمان آينده، نيز دو قالب جديد «آيندة استمراري و آيندة نقلي» به زمان‌هاي افعال اضافه شد که در منابع دستوري فارسي و عربي بدان اشاره‌اي نشده يا آنکه برايش چهارچوبي دقيق و احکامي مشخص تبيين نگرديده‌است. در اين مقاله همچنين قواعد دستوري مضارع اخباري، التزامي و استمراري به همراه کارکردهاي گستردة آنها آمده‌است.
مصطفي عزيزي شمامي؛ مهدي شاهرخ؛ نيلوفر محرمي
المجلد 17، العدد 58 ، يونيو 2021، ، الصفحة 155-180
المستخلص
پژوهش حاضر با هدف شناسایی نیازهای آموزشی، مهارتی و نگرشی اعضای هیأت‌علمی رشتۀ زبان و ادبیات عربي از دیدگاه دانشجویان مقطع کارشناسی و کارشناسی‌ارشد گرایش ادبیات عربی در دانشگاه‌های دولتی کشور انجام گرفت. روش پژوهش ترکیبی از نوع کیفی- کمی است که در دو مرحله انجام گرفت. در مرحلۀ اول جهت شناسایی مهم‌ترین نیازهای آموزشی، مهارتی و نگرشی ...
أكثر
پژوهش حاضر با هدف شناسایی نیازهای آموزشی، مهارتی و نگرشی اعضای هیأت‌علمی رشتۀ زبان و ادبیات عربي از دیدگاه دانشجویان مقطع کارشناسی و کارشناسی‌ارشد گرایش ادبیات عربی در دانشگاه‌های دولتی کشور انجام گرفت. روش پژوهش ترکیبی از نوع کیفی- کمی است که در دو مرحله انجام گرفت. در مرحلۀ اول جهت شناسایی مهم‌ترین نیازهای آموزشی، مهارتی و نگرشی اساتید به‌گونه‌ای هدفمند از 25 نفر از متخصصان و اساتید حوزة زبان و ادبیات عربی مصاحبه‌ای نیمه‌ساختاریافته به‌عمل آمد و اطلاعات گردآوری شده با استفاده از روش کدگذاری موضوعی مورد تجزیه و تحلیل قرارگرفته و مؤلفه‌های مربوطه در 6 حیطۀ کلی دسته‌بندی شد. در مرحلۀ دوم جهت اولویت‌بندی هریک از حیطه‌ها از میان 6000 نفر از دانشجویان کارشناسی و کارشناسی‌ارشد گرایش ادبیات عربي در 31 دانشگاه دولتی کشور، ابتدا 10 دانشگاه به‌صورت هدفمند انتخاب و سپس با استفاده از روش نمونه‌گیری طبقه‌ای انتساب متناسب 486 نفر به‌عنوان نمونه انتخاب شدند. نتایج نشان داد که در حوزۀ دانش موردنیاز اساتید، تسلط کافی بر زبان و واژگان عربی، در حوزۀ مهارت‌های موردنیاز، مهارت‌های چهارگانۀ زباني، در حوزۀ شیوۀ تدریس، رعایت اخلاق علمی و دانشگاهی، در حوزۀ مسائل مرتبط با دانشجویان و کلاس، رعایت فاصلۀ لازم استاد و دانشجو جهت حفظ حريم اخلاقي، در حوزۀ محتوای آموزشی، تلاش در جهت انتقال شایستۀ محتوای دروس با دانشجویان و در حوزۀ شیوۀ ارزشیابی، ارزیابی به‌دور از ایجاد ترس و حواشی جانبی و به‌عنوان مهم‌ترین نیازهای آموزشی اساتید محسوب می‌شوند.
مرتضي قائمي
المجلد 4، العدد 9 ، يونيو 1429، ، الصفحة 157-186
المستخلص
التناص من اهم مايعالجه النقد الادبي الجديد الذي يتناول انواع التعامل و الوان الترابط بين النصوص. نظريه التناص نتيجة لما قدمه اللغويون والبنيويون و الشکلانيون و... في الترابط بين النصوص.
هذا و علي(ع) مصدر فياض و منبع زخار للعلم و الادب الذي ذاع صيته عالميا في الزهد والحکمه و ابوالعتاهية بصفته اول شاعر عربي ادخل الزهد في الشعر علي ...
أكثر
التناص من اهم مايعالجه النقد الادبي الجديد الذي يتناول انواع التعامل و الوان الترابط بين النصوص. نظريه التناص نتيجة لما قدمه اللغويون والبنيويون و الشکلانيون و... في الترابط بين النصوص.
هذا و علي(ع) مصدر فياض و منبع زخار للعلم و الادب الذي ذاع صيته عالميا في الزهد والحکمه و ابوالعتاهية بصفته اول شاعر عربي ادخل الزهد في الشعر علي مستوي فسيح مرهون بما قاله علي(ع) خطابة و رسالة، شکلا و معني.
تحقق التناص بين ديوان ابي العتاهيه و نهج‌البلاغه في شتي الموضوعات باقل التغييرات في الالفاظ و المعاني في النص الحاضر و بصورة جلية واضحة و قد اظلت المفاهيم السامية والصور الفنية لکلام علي(ع) علي شعرابي العتاهيه.
سيد احمد پارسا؛ فرشاد مرادي
المجلد 3، العدد 7 ، إبريل 1428، ، الصفحة 159-176
المستخلص
چکيده عربي ندارد
أكثر
چکيده عربي ندارد
احمدرضا حيدريان شهري
المجلد 9، العدد 28 ، فبراير 1435، ، الصفحة 159-184
المستخلص
چکيده:
عبدالوهّاب بيّاتي (1926- 1999) از نامدارترين سرايندگان پيشگام شعر نو عربي در عصر حاضر است که به‌ويژه در متن فاخر سوگ- سروده‌ي «موت الإسکندر المقدوني» از دفتر «الموت في الحياة» به طرح سير سوگواره‌اي شکست ابرمرد معاصر عراقي در هيئت اسکندر مقدوني پرداخته است. در ادبيات معاصر فارسي نيز مهدي اخوان ثالث (1307- 1369) در سراسر داستان‌واره‌ي ...
أكثر
چکيده:
عبدالوهّاب بيّاتي (1926- 1999) از نامدارترين سرايندگان پيشگام شعر نو عربي در عصر حاضر است که به‌ويژه در متن فاخر سوگ- سروده‌ي «موت الإسکندر المقدوني» از دفتر «الموت في الحياة» به طرح سير سوگواره‌اي شکست ابرمرد معاصر عراقي در هيئت اسکندر مقدوني پرداخته است. در ادبيات معاصر فارسي نيز مهدي اخوان ثالث (1307- 1369) در سراسر داستان‌واره‌ي بشکوه «قصّه‌ي شهر سنگستان» از دفتر «از اين اوستا» در بزرگداشتي آييني، تراژدي شکست ابرمرد اساطيري ايران يا همان شهريار شهر سنگستان را بازمي‌گويد.
اين جستار طي خوانش تطبيقي دو سروده، به تبيين الگوي سوگواره‌اي عبدالوهّاب بيّاتي و مهدي اخوان ثالث در تصوير «شکست ابرمرد» پرداخته و کوشيده است تا همگاني‌ها و ناهمساني‌هاي اين دو غمنامه را در چگونگي روايت شکست قهرمان بازنمايد؛ براي دستيابي به اين هدف، نگارنده پس از گذري کوتاه بر زندگي و آثار پديدآورندگان دو متن، در آغاز، عناصر مطرحِ دو سوگ- سروده را با تأکيد بر طرح داستاني و سازه‌هاي آن، تصوير ابرمرد و انديشه و بينش او مورد توجه قرار داده و در ادامه، براي برابريابي سازه‌هاي سير سوگواره‌اي آنها به تحليل گفتار دو متن، سبک، لحن و تکنيک و واکنش رواني روايت‌شنو مي‌پردازد و در بخش پاياني، رويکرد فرجام‌شناسانه و پيشگويانه‌ي راوي را به تماشا مي‌نشيند؛ برآيند نهايي پژوهش حاضر، بهره‌گيري دو پديدآور از عناصر برجسته‌ي هر دو گونه‌ي تراژدي و داستان است که در راستاي تبيين روشن آرمان جاودانگيِ نهفته در ضمير خودآگاه با ترسيم نگاره‌هاي مرگ و نيستي در سيري سوگوارانه، نسبتاً موفق بوده است.
ساجد زارع؛ فاطمه جمشيدي
المجلد 17، العدد 60 ، ديسمبر 2021، ، الصفحة 161-184
المستخلص
از گذر تحليل انتقادی محتوای هر کتاب درسی، میزان هدفمندی محتوای کتاب و هماهنگی اهداف آموزشی آن با توانمندی فراگيران در ترازوی نقد و بررسی قرار میگیرد و از آنجا که شناسایی نقاط قوت و ضعف محتوای آموزشی برای تولید دانش و بهرهبرداری از آن در عمل، حائز اهمیت است، میتوان به ضرورت ارزیابی محتوای کتابهای درسی پی برد تا فرصتی برای ...
أكثر
از گذر تحليل انتقادی محتوای هر کتاب درسی، میزان هدفمندی محتوای کتاب و هماهنگی اهداف آموزشی آن با توانمندی فراگيران در ترازوی نقد و بررسی قرار میگیرد و از آنجا که شناسایی نقاط قوت و ضعف محتوای آموزشی برای تولید دانش و بهرهبرداری از آن در عمل، حائز اهمیت است، میتوان به ضرورت ارزیابی محتوای کتابهای درسی پی برد تا فرصتی برای تأليف کتابهایی هدفمند در جهت تحقّق برنامههای آموزشی فراهم گردد و به تبع آن تأثیرات مثبتی در فرايند آموزش مشاهده شود؛ از اين رو در جستار حاضر، مجموعة سه جلدی «العربية بين يدﻳﻚ» که یکی از منابع مهم و شناخته شدة آموزش زبان عربی به شمار می‌رود، بر اساس الگوی ويليام رومی ارزیابی گرديد. روش تحقیق در پژوهش پیش رو، توصیف و تحليل انتقادی و کيفی محتوا است و واحدهای تحليل شامل جملات متنِ دروس، تمارین و تصاویر کتاب میشود. نتایج نشان میدهد متون کتاب مورد بحث به صورت غيرفعّال ارائه شده است و ذهن زبانآموزان را درگیر نمیکند، درحالیکه تمارین و تصاویر مندرج در برخی جلدها، حالت پويا دارد و زمينه را جهت کنکاش ذهنی زبانآموزان و تقویت قوّة تحليل و پرسشگری آنها فراهم میسازد. پس از بررسی و مقایسة کلّی سیر تحوّل و پویایی محتوای کتاب نیز روشن گرديد که تمارین تنها در جلد دوّم نسبت به جلد اوّل به سمت پویایی گرایش دارد، امّا این سیر صعودی به سوی فعّال شدن، در متون و تصاویر جلد دوّم و سوّم کتاب دیده نمیشود.
عاطفه قرشی؛ مجید معارف؛ علیرضا دل افکار؛ محمد هادی امین ناجی
المجلد 18، العدد 64 ، ديسمبر 2022، ، الصفحة 163-188
المستخلص
گونه‌شناسی، با پیش‌فرض قراردادن معیارهایی خاص، به دنبال انتظام پدیده ها در مجموعه‌ای منسجم است. بریمو گونه‌شناسی مبتنی بر روش را که براساس یک روش بنا شده است و در عمل گونه‌شناسی خاصی را ارائه می دهد، بر سه مبنای متفاوت بیان کرده است. یکی از مبانی مورد تاکید وی، گونه‌شناسی کارکردگرا است. بدین منظور پژوهش حاضر، با استفاده از گونه‌شناسی ...
أكثر
گونه‌شناسی، با پیش‌فرض قراردادن معیارهایی خاص، به دنبال انتظام پدیده ها در مجموعه‌ای منسجم است. بریمو گونه‌شناسی مبتنی بر روش را که براساس یک روش بنا شده است و در عمل گونه‌شناسی خاصی را ارائه می دهد، بر سه مبنای متفاوت بیان کرده است. یکی از مبانی مورد تاکید وی، گونه‌شناسی کارکردگرا است. بدین منظور پژوهش حاضر، با استفاده از گونه‌شناسی مبتنی بر روش آلبر بریمو، در صدد پاسخگویی به این مساله است که کاربرد احادیث تفسیری در تفسیر مجمع البیان چیست و پراکندگی آماری آنها در این تفسیر چگونه است؟ روش پژوهش، توصیفی- تبیینی- تحلیلی است و ابزارهای گرد آوری اطلاعات، مجلدات تفسیر مجمع البیان و تمام منابع مکتوب و الکترونیکی با موضوعات گونه شناسی و تحلیل و بررسی روایات تفسیری می باشد. در این راستا تمام روایات تفسیری مجمع البیان بر پایة گونه‌شناسی کارکردگرا، گونه‌بندی شدند. گونه‌شناسی کارکردگرا که نوع خدمات احادیث در رابطه با قرآن را مشخص می‌کند، شامل کارکردهای شناختی، ادبی- لغوی، تبیینی و تاسیسی – تشریعی می‌باشد. یافته‌های پژوهش حاضر نشان داد، 2385 روایت تفسیری، تحت چهار کارکرد فوق، دوازده گونه‌ی اصلی، و سی و چهار ریزگونه جانمایی شد. روایات با کارکرد تبیینی، با آمار 65 درصد، بیشترین تعداد را دارا بودند؛ کارکرد شناختی، 27 درصد، کارکرد ادبی 5 درصد و کارکرد تاسیسی – تشریعی، 3 درصد، بودند. نتایج پژوهش، دلالت بر دسته‌بندی و انتظام روایات در تفسیر مجمع البیان دارد و نقش تبیینی روایات تفسیری، در میان سایر کارکردها مشهود تر است که در راستای دیدگاه مفسر مجمع‌البیان بررسی و ارائه گردید.
اسماعيل نادري؛ ابراهيم نامداري؛ حيدر مختاري؛ جواد کارخانه
المجلد 16، العدد 57 ، مارس 2021، ، الصفحة 165-182
المستخلص
علمسنجی حوزهای برای سنجش و پایش روند تولید و توسعۀ علم در سطوح خرد و کلان و مبنای تصمیمگیری برای تعیین سازوکار نشر برون‌داد علمی است. هدف این مطالعۀ علمسنجی، تعیین و تحلیل برخی شاخصهای علمسنجی در مقالات منتشرشده در مجلۀ انجمن ایرانی زبان و ادبیات عربی از ابتدای نشر آن به سال 1383 تا پایان سال 1395 است. دادهها با مراجعه ...
أكثر
علمسنجی حوزهای برای سنجش و پایش روند تولید و توسعۀ علم در سطوح خرد و کلان و مبنای تصمیمگیری برای تعیین سازوکار نشر برون‌داد علمی است. هدف این مطالعۀ علمسنجی، تعیین و تحلیل برخی شاخصهای علمسنجی در مقالات منتشرشده در مجلۀ انجمن ایرانی زبان و ادبیات عربی از ابتدای نشر آن به سال 1383 تا پایان سال 1395 است. دادهها با مراجعه به وبسایت رسمی مجله و نیز با استخراج دادهها از نمایۀ استنادی علوم ایران در بهار 1396 از 339 مقالۀ منتشرشده، گردآوری و تحلیل شده‌است. پژوهش حاضر نوعی پژوهش کاربردی بوده و به روش علمسنجی انجام شده است. یافتهها نشان داد میزان مشارکت علمی نویسندگان مقالات این مجله، مطلوب و تعداد ارجاعات مورد استفاده در تدوین مقالات آن زیاد است. نکتۀ درخور توجّه، کم بودن استناد به این مجله و زیاد بودن خوداستنادی (استناد درون مجلهای) است. لازم است سازوکار افزایش استنادپذیری در دستور کار دستاندرکاران این مجله باشد.
سعدالله همايوني
المجلد 16، العدد 55 ، سبتمبر 2020، ، الصفحة 167-189
المستخلص
يکي از مهم‌ترين مؤلّفههاي مورد بررسي در پژوهشهاي زباني، تبيين نقش و جايگاه عناصر بافتي در نشاندار کردن ساخت زبان است. با توجّه به تفاوت عناصر موقعيّتي، گفتماني و فرهنگيِ تشکيل‌دهندۀ انگاره‌هاي ذهني و نيز تفاوت زبان‌ها از نظر رده‌شناختي و ويژگي‌هاي ساختاري آنها، واکاوي معنا و سامان‌دهي آن در قالب گزارههاي زباني متناسب ...
أكثر
يکي از مهم‌ترين مؤلّفههاي مورد بررسي در پژوهشهاي زباني، تبيين نقش و جايگاه عناصر بافتي در نشاندار کردن ساخت زبان است. با توجّه به تفاوت عناصر موقعيّتي، گفتماني و فرهنگيِ تشکيل‌دهندۀ انگاره‌هاي ذهني و نيز تفاوت زبان‌ها از نظر رده‌شناختي و ويژگي‌هاي ساختاري آنها، واکاوي معنا و سامان‌دهي آن در قالب گزارههاي زباني متناسب با ساختار اطّلاعاتي از اهمّيّت ويژهاي برخوردار است. در اين راستا نگارنده در صدد است تا بر اساس مفاهيم نظريِ نحو کاربردي "سيمون ديک" و نيز مفهوم ساخت اطّلاعي "لمبرکت"، نقشهاي کاربردشناختي شامل نقشهاي دروني (موضوع و کانون) و نقشهاي بيروني (مبتدا، دنباله‌رو) را در زبان عربي مورد بررسي قرار دهد. نتايج حاصل از پژوهش نشان مي‌دهد، زبان عربي به عنوان زبان فعل آغاز به دليل برخورداري از دو ويژگي اعراب و مطابقت از چيدمان واژگاني آزاد برخوردار است؛ لذا در تعيين رتبه سازهها، غلبه با نقشهاي کاربردشناختي است. بهرهمندي از شيوۀ مطابقه موجب شده تا زبان عربي، از ويژگي ضميرانداز بودن برخوردار شود. بدين معنا که حذف ضمير فاعلي، جمله را نادستوري نميکند. همچنين تمايز بين مبتداسازي و کانوني‌سازي به طور شفّاف در روساخت زبان بازنمايي مي شود. اسم پيشايند‌شده از جايگاه فاعل در جملات فعليه، مبتدا و خارج از حمل محسوب ميشود، حال آنکه در جملات اسميهاي که خبر آنها وصف باشد، موضوع و داخل در حمل است. همچنين سازهاي را که -در نحو سنتي- مبتداي مؤخّر، بدل يا معطوف ناميده ميشود، بنابر نحو کاربردي تنها نقش دنباله‌رو ميتواند داشته‌باشد و اهداف منظور شناسي خاصي را بازنمايي ميکند.
جمال طالبي قره قشلاقي
المجلد 18، العدد 62 ، مايو 2022، ، الصفحة 167-185
المستخلص
از آغاز هزاره‌ی سوم میلادی، رمان‌نویسان مغرب عربي در راستای هویت‌بخشی به رمان معاصر و گسستن زنجیرهای تقلید از غرب، قدم در وادی سنت دینی گذاشته، و آثار ارزشمندی با صبغه عرفانی خلق نموده‌اند. در این بین، تجربه عبد الإله بنعرفه به جهت پیشگام بودن، الهام‌پذیری از مؤلفه‌های دینی، و ارائه آثار متعدد از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. رمان ...
أكثر
از آغاز هزاره‌ی سوم میلادی، رمان‌نویسان مغرب عربي در راستای هویت‌بخشی به رمان معاصر و گسستن زنجیرهای تقلید از غرب، قدم در وادی سنت دینی گذاشته، و آثار ارزشمندی با صبغه عرفانی خلق نموده‌اند. در این بین، تجربه عبد الإله بنعرفه به جهت پیشگام بودن، الهام‌پذیری از مؤلفه‌های دینی، و ارائه آثار متعدد از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. رمان «جبل قاف» از مهم‌ترین تجربه‌های عرفانی بنعرفه است که به سیره‌نگاری ابن عربی اندکی قبل از تولد در سال 561 هجری در شهر مرسیه تا وفات وی در سال 638 و خاک‌سپاری در دامنه کوه قاسیون دمشق پرداخته است. جستار حاضر با رویکرد توصیفی تحلیلی به خوانش رویکرد دینی و نمادپردازی عرفانی در این رمان پرداخته است. از مهم‌ترین یافته‌های پژوهش این است که بینامتنی رمان با بسیاری از آیات قرآن که در راستای ایده مرکزی داستان است، صبغه دینی و عرفانی آن را تقویت نموده است. عبد الاله بنعرفه با تلفیق خیال با واقعیّت، اندیشه دینی ابن عربی از جمله وحدت وجود و انسان کامل را در قالب نمادین اعداد و رنگ‌ها و معماری ابنیه و اشکال هندسی به تصویر کشیده است که تأویل همه آنها دایر بر اندیشه وحدت وجود و انسان کامل ابن عربی است. تمرکز بر مقامات صوفیان و ظهور کرامت‌هاي عرفاني در بسیاری از صحنه‌های رمان، صبغه‌ي عرفاني خاصي بدان بخشيده است.
